Κυριακή 22 Δεκεμβρίου 2013

Η ΑΓΙΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Η ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΣ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΟΛΥΤΡΙΑ ΚΑΙ Η ΣΤΑΥΡΟΠΗΓΙΑΚΗ ΟΜΩΝΥΜΗ ΜΟΝΗ



site analysis

288304-581126216_Big.jpg
Η αγία μεγαλομάρτυς Αναστασία, η φαρμακολύτρια, ζούσε στη Ρώμη επί Διοκλητιανού και καταγόταν από πλούσια οικογένεια. Η Αναστασία διακρινόταν για την ομορφιά του σώματος, τη μόρφωση, το άμεμπτο ήθος και τη  σωφροσύνη της. Ο πατέρας της ήταν ειδωλολάτρης ,Ρωμαίος πατρίκιος, Πραιτεξτάτος ονομαζόμενος και ή μητέρα της Φούστα.Τη χριστιανική πίστη διδάχτηκε από τη μητέρα της και το θεόπνευστο διδάσκαλό της, το Χρυσογόνο. Παρά τη θέλησή της παντρεύτηκε τον Πούπλιο, άντρα άσωτο και ασεβή.Αυτός ήταν φανατικός ειδωλολάτρης και μισούσε θανάσιμα τους χριστιανούς. Η Αναστασία, όμως, όχι.Γι' αυτό και δεν άργησε να δεχθεί το άγιο Βάπτισμα και να γίνει χριστιανή.
Μετά το βάπτισμά της περιερχόταν κρυφά τα σπίτια των φτωχών και παρείχε οικονομική ενίσχυση Εβαζε φτωχά ρούχα και πήγαινε στις φυλακές, οπού έδινε τροφές και  χρήματα στους φυλακισμένους χριστιανούς μάρτυρες. Φρόντιζε τις πληγές τους, τους ελευθέρωνε από τα δεσμά τους. «Εντεύθεν, κρυφίως περιερχομένη τας οικίας των πτωχών και τας φυλακάς των του Χριστού μαρτύρων και προσφέρουσα αυτοίς τα επιτήδια, σπογγίζουσα αυτών τας πληγάς, λύουσα αυτούς των δεσμών και τας οδύνας αυτών θεραπεύουσα, ενωμάσθη εκ τούτου «φαρμακολύτρια».
Ο δάσκαλος της Χρυσόγονος της έμαθε τον τρόπο. Μάζευε τα άνθη συγκεκριμένων φυτών, τα έβραζε, τοποθετούσε το απόσταγμα σε φιαλίδια, και με τις κατάλληλες αναλογίες κάθε φορά, κατάφερνε να γιατρεύει αρρώστους. Η πεποίθηση ότι πολλές αρρώστιες και προβλήματα έχουν την αιτία τους στη μαγεία, ξόρκια και μαγγανείες, της έδωσε το προσωνύμιο Φαρμακολύτρια. Αρχικά η λέξηφαρμακός σήμαινε μάγος και όχι φαρμακοποιός.
Ιδιαίτερη φροντίδα έδειχνε η Αναστασία στην ενίσχυση του φρονήματος των υποψηφίων μαρτύρων της πίστεως και στην περισυλλογή και ταφή των λειψάνων τους. Αξιώθηκε από το Θεό να εμψυχώσει και ετοιμάσει για το μαρτύριο τις αδελφές Αγάπη, Χιονία και Ειρήνη (μνήμη τους 16 Απριλίου) και τα λείψανά τους τα ενταφίασε με την πρέπουσα ευλάβεια ενώ ευχήθηκε να τις ακολουθήσει στο μαρτύριο
Όταν έμαθε αυτό ο σύζυγός της, εξοργισμένος της είπε ότι, αν δεν αλλάξει το χριστιανικό της φρόνημα, θα γίνει ο χειρότερος εχθρός της. Αρχικά προσπάθησε να την μεταπείσει με συμβουλές. όμως, η Αναστασία παρέμενε ακλόνητη στην πίστη της ακόμα και όταν την κακοποίησε.
Η Αναστασία, χωρίς να ταραχτεί, απάντησε στο σύζυγό της ότι αυτά που λέει δεν την εκπλήσσουν, ούτε τη φοβίζουν. Διότι ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς Χριστός ενημέρωσε τους αγωνιζόμενους πιστούς Του ότι:«Εχθροί του ανθρώπου οι οικιακοί αυτού» (Ματθ. ι΄ 36). Δηλαδή, εχθροί του πιστού ανθρώπου θα είναι οι άνθρωποι του σπιτιού του, που δε θα δεχθούν το Ευαγγέλιο, το οποίο φέρνει την αληθινή και ουράνια ειρήνη.
288305-aganastasia[1].gif
Το μαρτύριό της πέρασε από πολλά στάδια: ανάκριση, υποσχέσεις, απειλές, αλλά η αγία τα αντιμετώπισε με παρρησία και καρτερία. Ο ιερέας των ειδώλων, που προσπάθησε να την αποσπάσει από την πίστη της, χτυπήθηκε από θεόσταλτη πληγή χάνοντας το φως του. 
Τότε ο Ποπλίων χωρίς δισταγμό την κατήγγειλε στο Διοκλητιανό. Αυτός τη φυλάκισε και κατόπιν την εξόρισε σε ένα νησί, όπου υπέστη μαρτυρικό θάνατο μέσα στη φωτιά το έτος 290. Το λείψανο της αγίας το πήρε μια γυναίκα αρχόντισσα που λεγόταν Απολλωνία,αφου χρηιμοποίησε τη γνωριμία της με τη σύζυγο του επάρχου.Ενεταφίασε το σώμα της στον κήπο της,όπου αργότερα έκτισε και ναό προς τιμή  της.
Στα χρόνια του βυζαντινού αυτοκράτορα Λέοντος Α' τα λείψανά της μετακομίστηκαν στην Κων/πολη, ενώ στη Ρώμη αφιερώθηκε στη μνήμη της ήδη από τον 4ο μ.Χ. αιώνα παλαιά βασιλική (ναός). Σημερα μέρη των ιερών λειψάνων   της αγίας,η κάρα της αγίας και μέρος απο το δεξιό της πόδι βρίσκονται στην Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας στην Χαλκιδική. Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη της στις 22 Δεκεμβρίου.
Αναστασία είναι ένα γυναικείο όνομα, που σημαίνει "αυτή που θα αναστηθεί".
288414-211_thrisk_tourism_1.gif
Μονή Αγίας  Αναστασίας της Φαρμακολύτριας
Λίγα λόγια για το μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας που βρίσκεται στην Χαλκιδική .
288308-image.jpg
Η Μονή Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας κατά την παράδοση ιδρύθηκε από την αυτοκράτειρα Θεοφανώ, σύζυγο του Λέοντα ΣΤ' Σοφού, το 888 μ.Χ. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ιστορικές μαρτυρίες για την ύπαρξη μονής κατά τα βυζαντινά χρόνια. Στις αρχές του του 16ου αιώνα ,το 1522 ο Άγιος Θεωνάς, μετέπειτα μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, με τη συνοδεία του, προερχόμενοι από το Άγιον Όρος   επανίδρυσε το μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας, ανακαινίζοντας εκ βάθρων ένα παλαιότερο μονύδριο, το οποίο η παράδοση ανάγει στα τέλη του 8ου αιώνα. Το καθολικό της μονής ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής με τρούλο και ανάγεται στα χρόνια μετά την ανακαίνιση του 1830. Η νότια και δυτική πτέρυγα αποτελούν μέρος των κτηριακών εγκαταστάσεων του 16ου αι. Το μοναστήρι, που βρισκόταν σε ακμή κατά τη διάρκεια του 16ου και του 17ου αιώνα, έχοντας πολλά μετόχια  και κτήματα στην Θεσσαλονίκη, Χαλκιδική, Βλαχία και Ρωσία  και μεγάλο αριθμό μοναχών, υπέστη πολλά δεινά στην Επανάσταση του 1821 και το κτιριακό συγκρότημά του πυρπολήθηκε απο τους Οθωμανούς. Στα χρόνια που ακολούθησαν ανοικοδομήθηκε σταδιακά, έτσι ώστε όλα τα σημερινά κτίσματά του χρονολογούνται στον 19ο αιώνα. Η ανακαίνισή της άρχισε, μαζί με αυτήν του καθολικού, γύρω στα 1830. Στη μονή ανήκει και το εξωκκλήσιο των Αγίων Κηρύκου και Ιουλίττης, το οποίο ιστορήθηκε από Γαλατσιάνους ζωγράφους το 19ο αιώνα, και αποτελεί ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα δείγματα μεταβυζαντινής ζωγραφικής στο χώρο της Χαλκιδικής.
288416-AgAnastasia2805d.jpg
Από το 1921 μέχρι το 1971 λειτούργησε στο μοναστήρι εκκλησιαστική σχολή, της οποίας το κτίριο δεσπόζει στον χώρο της μονής. Η μονή ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και είναι σταυροπηγιακή (απο την στερέωση σταυρού σταλμένου απο τον Πατριάρχη στα θεμέλια σαν ένδειξη της δικαιοδοσίας του). 
288417-moni-agia-anastasias-farmakolytrias-sti-halkidiki.jpg

Αγία Αναστασία η Μεγαλομάρτυς η Φαρμακολύτρια



site analysis



Αγία Αναστασία η Φαρμακολύτρια
Αγία Αναστασία η Φαρμακολύτρια
Εορτάζει στις 22 Δεκεμβρίου εκάστου έτους.
Αναστασία φάρμακον πιστοίς μέγα,
Παν φάρμακον λύουσα, και κεκαυμένη.
Καύθη Αναστασία πυρί δευτέρα εικάδι λαύρω.
Βιογραφία
Η καταγωγή της Αγίας Αναστασίας ήταν από την Ρώμη. Ο πατέρας της ονομαζόταν Πραιτεξτάτος και ήταν Ρωμαίος πατρίκιος ενώ την μητέρα της την έλεγαν Φαύστα. Η Αναστασία διακρινόταν για την ομορφιά του σώματος, τη μόρφωση, το άμεμπτο ήθος και τη σωφροσύνη της.
Παντρεύτηκε σε νεαρή ηλικία τον Ποπλίωνα, άρχοντα των Ρωμαίων και φανατικό ειδωλολάτρη. Η Αναστασία όμως, κατηχήθηκε στο λόγο του Χριστού και έλαβε το Θείο Βάπτισμα. Επειδή δεν φανέρωσε δημόσια, λόγω του ανδρός της, την χριστιανική της πίστη βοηθούσε κρυφά όσους είχαν ανάγκη από ένα χέρι βοηθείας η ένα λόγο παρηγοριάς. Ντυνόταν πενιχρά και μετέβαινε στις φυλακές πηγαίνοντας τροφή και χρήματα. Γι’ αυτό ονομάστηκε «Φαρμακολύτρια».
Όταν έμαθε ο Ποπλίωνας την δράση της Αγίας, εξοργίστηκε. Αρχικά προσπάθησε να την μεταπείσει με συμβουλές. Όμως, η Αναστασία παρέμενε ακλόνητη στην πίστη της ακόμα και όταν την κακοποίησε. Αυτή η επιμονή της, εξόργισε τον Ποπλίωνα και την κατέδωσε στον αυτοκράτορα Διοκλητιανό, ο οποίος διέταξε την φυλάκισή της. Επειδή εξακολουθούσε να υμνολογεί τον Κύριο, ο Διοκλητιανός διέταξε τον βασανισμό της.
Τελικά η αγία Αναστασία παρέδωσε το πνεύμα της στην πυρά το 290 μ.Χ.
Απολυτίκιον  (Κατέβασμα)
Ήχος πλ. α’. Τον συνάναρχον Λόγον.
Tών μαρτύρων ταις χρείαις διακονήσασα, μαρτυρικώς εμιμήσω τας αριστείας αυτών, δι’ αθλήσεως εχθρόν καταπαλαίσασα· όθεν βλαστάνεις δαψιλώς χάριν άφθονον αεί, θέοφρων Αναστασία, τοις προσιούσιν εκ πόθου τη αρωγή της προστασίας σου.
 Κοντάκιον
Ήχος β’. Τα άνω ζητών.
Οι εν πειρασμοίς, και θλίψεσιν υπάρχοντες, προς τον σον ναόν, προστρέχοντες λαμβάνουσι, τα σεπτά δωρήματα, της εν σοι ενοικούσης θείας χάριτος Αναστασία· συ γαρ αεί, τω κόσμω πηγάζεις τα ιάματα.
 Κάθισμα
Ήχος πλ. δ’. Την Σοφίαν.
Των Μαρτύρων ζηλούσα την αρετήν, συμπαθεία καρδίας τούτων θερμώς, ταις χρείαις εκάστοτε, διηκόνεις θεόπνευστε, και τους ιχώρας πίστει, εξέματτες χαίρουσα, εν μηδενί θεμένη, τα πρόσκαιρα βάσανα· όθεν επί τέλει, συσχεθείσα και πόνους, πολλούς υπομείνασα, στερροτάτως ενήθλησας, Αναστασία πανεύφημε. Πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, των πταισμάτων άφεσιν δωρήσασθαι, τοις εορτάζουσι πόθω, την αγίαν μνήμην σου.

Ο Οίκος
Της Αναστάσεως του Κυρίου συνεπώνυμος ούσα, πεπτωκότα με νυν ανάστησον ταις πρεσβείαις σου, εκ των θαυμάτων των σων, σταγόνα επιστάξασα, Μαρτυς τη ψυχή μου, και τον φλογμόν της δεινής αμαρτίας κατασβέσασα· τον κόσμον γαρ διασώζεις εκ παθών πολυτρόπων εκάστοτε, ων περ καγώ πεπείραμαι· συ γαρ πάντα τοις πάσι παρέχουσα, τω κόσμω πηγάζεις τα ιάματα.

Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου 2013

Η αγία Ιουλιανή της Νικομηδείας – 21 Δεκεμβρίου



site analysis



Η αγία Ιουλιανή. Ρωσική εικόνα του 13ου αιώνα.
Η αγία Ιουλιανή. Ρωσική εικόνα του 13ου αιώνα.
Η αγία Ιουλιανή ήταν κόρη ειδωλολατρών. Οι γονείς της, επιφανείς άρχοντες στην Νικομήδεια επί βασιλείας του στυγνού Διοκλητιανού (286-305), την αρραβώνιασαν με κάποιον Ελεύσιο, άνδρα με βαθμό συγκλητικού, ο οποίος την ερωτεύθηκε παράφορα και βιαζόταν να γίνει ο γάμος τους. Την καρδιά όμως της Ιουλιανής είχε κυριεύσει ο έρωτας για τον επουράνιο Νυμφίο· η νεαρή κόρη προσπαθούσε να διαφυλαχθεί άθικτη και ακέραια για τον Χριστό, και προσπαθεί να αντισταθεί όσο μπορούσε στις επιδιώξεις του μνηστήρα της. Δήλωσε κατ’ αρχήν, σαν να επρόκειτο για καπρίτσιο κοσμικής κοπέλας, ότι θα δεχόταν να νυμφευθεί τον Ελεύσιο μόνο αν εκείνος γινόταν έπαρχος της πρωτεύουσας της Βιθυνίας. Παρά την δυσκολία του εγχειρήματος, ο Ελεύσιος επιδόθηκε αμέσως στο έργο: δαπάνησε ανυπολόγιστα χρήματα, έβαλε να μεσολαβήσουν φίλοι και συγγενείς του στην αυλή, και σε σύντομο χρονικό διάστημα κατόρθωσε να γίνει έπαρχος της Νικομηδείας. Επανέλαβε τότε την πρόταση γάμου, και αναγκασμένη πλέον να φανερώσει την πίστη της, η μνηστή του Χριστού είπε: «Αν δεν εγκαταλείψεις την λατρεία των μάταιων ειδώλων και δεν προσκυνήσεις τον Δεσπότη μου Χριστό, ομόζυγό μου δεν θα σε λάβω, διότι πώς είναι δυνατόν να ενωθούν τα σώματα και να αντιμάχονται οι καρδιές μας». Ακλόνητη στην απόφασή της παρά τις παρακλήσεις των γονέων της, η Ιουλιανή συνελήφθη ως οπαδός της υπό διωγμό θρησκείας και σύρθηκε ενώπιον του δικαστηρίου του επάρχου. Ο μνηστήρας της έγινε κριτής και δήμιος· διέταξε να την γδύσουν και να την υποβάλουν σε ανελέητα μαρτύρια. Μαστίγωσαν την αγία σε όλο της το σώμα και μετά την κρέμασαν από τα μαλλιά και ξερρίζωσαν το τριχωτό της κεφαλής της. Στην φυλακή της παρουσιάστηκε ο διάβολος με την μορφή αγγέλου Κυρίου και της πρότεινε να δεχθεί να θυσιάσει στα είδωλα· η αγία όμως, οπλισμένη με την προσευχή, κατατρόπωσε το τέχνασμα του πονηρού χτυπώντας τον και καταπτύοντάς τον και άντλησε νέες δυνάμεις για την συνέχεια των αγώνων της.
Την έβγαλαν από την φυλακή και την ανέκριναν. Ο Ελεύσιος τής απηύθυνε έκκληση να τον νυμφευθεί για να γλυτώσει από τις βασάνους και της υποσχέθηκε να την αφήσει ελεύθερη να λατρεύει τον Θεό της. Η αγία παρέμεινε ακλόνητη. Την οδήγησαν τότε σε μεγάλο καζάνι όπου χοχλάκιζε λιωμένο μολύβι για να την ρίξουν μέσα. Ο πόθος της Ιουλιανής για τον Χριστό ήταν διάπυρος, πλέον φλογερός από την όποια επίγεια φωτιά, ώστε η ψυχή της μετάγγισε στο σώμα λίγη από την αφθαρσία που υπόσχεται η αιώνια ζωή στους εκλεκτούς. Όχι μόνο δεν έπαθε τίποτε η αγία, αλλά όταν άγγιξε το καζάνι, εκείνο ανετράπη και το λιωμένο μολύβι χύθηκε πάνω στους φρουρούς. Μπροστά σε τόσα σημεία και θαύματα, πολλοί από τους ειδωλολάτρες που παρευρίσκονταν στον τόπο του μαρτυρίου, πεντακόσιοι άνδρες και εκατόν τριάντα γυναίκες, δόξασαν την δύναμη που χαρίζει ο Θεός στους αγίους μάρτυρες, ομολόγησαν το όνομα του Χριστού και αποκεφαλίσθηκαν επί τόπου με διαταγή του επάρχου. Τέλος, αποκεφαλίσθηκε και η Ιουλιανή, και η ψυχή της αγαλλομένη μετέστη στους χορούς των αγίων. Ήταν δεκαοχτώ χρονών όταν με αυτόν τον τρόπο τέλεσε τους γάμους της με τον Χριστό.
Πηγή: “Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας”, υπό ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου, εκδ. Ίνδικτος (τόμος τέταρτος – Δεκέμβριος, σ. 245-246)

Αγία Ταβιθά: η ελεήμων μαθήτρια της Ιόππης



site analysis
Στο ένατο κεφάλαιο των Πράξεων και στους στίχους 36-43 ο ευαγγ. Λουκάς αναφέρεται σε μία ξεχωριστή προσωπικότητα της χριστιανικής κοινότητας της Ιόππης, τη μνήμη της οποίας η Εκκλησία τιμά στις 25 Οκτωβρίου.
Πρόκειται για μία μαθήτρια, η οποία έφερε το όνομα Ταβιθά. Το όνομα αυτό έχει αραμαϊκή προέλευση και στα ελληνικά πρέπει να αποδοθεί ως «Δορκάς», δηλαδή το γρήγορο ελαφάκι με τα μεγάλα μάτια (= το ζαρκάδι). Το όνομα προέρχεται από το ρήμα «δέρκομαι» που σημαίνει «βλέπω προσεκτικά», «κοιτάζω», «παρατηρώ».
Η Ιόππη (σημερινή Γιάφα) ήταν το σημαντικότερο λιμάνι του αρχαίου Ισραήλ και επίνειο της Ιερουσαλήμ, η οποία ήταν κτισμένη στην ενδοχώρα και σε υψόμετρο 850 μέτρων. Η απόσταση ανάμεσα στις δύο πόλεις ήταν γύρω στα 55 χιλιόμετρα. Και σήμερα είναι σημαντικό λιμάνι. Ανήκει στο δήμο του Τελ-Αβίβ, καθώς βρίσκεται λίγο νοτιότερα από αυτό.
Το κύριο χαρακτηριστικό της Ταβιθά ήταν η φιλάνθρωπη διάθεσή της. Συνήθως εκτιμάται ότι ήταν κάτοχος μεγάλης περιουσίας, αν και οι Πράξεις δεν λέγουν κάτι σχετικά. Η διήγηση περιγράφει πως ασθένησε και πέθανε, αλλά μετά από θερμή προσευχή του απ. Πέτρου αναστήθηκε, με αποτέλεσμα πολλοί να δοξάσουν το όνομα του Θεού και να πιστέψουν σε Αυτόν. Σε αυτή την ανάρτηση θα στρέψουμε την προσοχή μας στον τρόπο με τον οποίο ασκούσε τη φιλανθρωπία η Δορκάς.
 
Συνήθως, συνδέουμε στο μυαλό μας την έννοια της φιλανθρωπίας με το να δώσουμε ένα χρηματικό ποσό σε κάποιον που έχει ανάγκη. Μέχρι εκεί! Η αγία Ταβιθά όμως λειτουργούσε εντελώς διαφορετικά. Θα λέγαμε είχε μία πολύ σύγχρονη άποψη, βασισμένη στο λόγο του Κυρίου, για την έννοια της φιλανθρωπίας.
Σε καμία περίπτωση η προσφορά προς τον πλησίον δεν περιορίζεται στο να του προσφέρουμε ένα κομμάτι ψωμί. Καλό αυτό, αλλά καλύτερο να δημιουργήσουμε μαζί του μία πληρέστερη σχέση αγάπης, καρπός της οποίας θα είναι η προσφορά χρημάτων ή τροφής. Φυσικά, σε κάποιες περιπτώσεις αυτό δεν γίνεται. Τουλάχιστον ας το κάνουμε όταν και όπου γίνεται.
Η Δορκάς, λοιπόν, όπως φαίνεται είχε συστήσει, ανεπίσημα βέβαια, ένα ίδρυμα όπου οι απροστάτευτες χήρες που ήταν μέλη της Εκκλησίας της Ιόππης, είχαν τη δυνατότητα να μάθουν την υφαντική τέχνη. Μαζί τους, ως δασκάλα και συνεργάτιδά τους, εργαζόταν η Δορκάς. Για το λόγο αυτό, μετά το θάνατό της οι χήρες που δούλευαν δίπλα της με αγάπη και πόνο έδειχναν τα ρούχα που έφτιαχναν μαζί της. Είναι πολύ πιθανό ότι τα ενδύματα που ύφαιναν τα πουλούσαν με αποτέλεσμα να έχουν κάποιο εισόδημα κάτι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς εκείνη την εποχή δεν υπήρχε κάποιου είδους κρατική πρόνοια που να φροντίζει τους εμπερίστατους.
Η μικρή κοινότητα των μαθητών της Ιόππης είχε δημιουργήσει μία ακμάζουσα τοπική πηγή ανάπτυξης και φιλανθρωπίας, η οποία ξεπερνούσε κατά πολύ την πρακτική των συσσιτίων. Σκεφτείτε, παραδείγματος χάριν, αν η κάθε ενορία ή έστω η κάθε μητρόπολη είχε τη δυνατότητα να «στήσει» μία μικρή επιχείρηση στην οποία να προσφέρει, σε αυτόν που έχει ανάγκη, όχι απλώς λίγη τροφή, αλλά τη δυνατότητα να εργαστεί, να δημιουργήσει και, γιατί όχι, να τραφεί από τον κόπο του.
Το συσσίτιο είναι σημαντικό και αναγκαίο, ιδιαίτερα σε μία εποχή όπως η δική μας, αλλά δεν λύνει το πρόβλημα. Από την άλλη κάποιος θα σκεφτεί: «μα είναι εφικτό αυτό; Μπορεί μία τοπική Εκκλησία να αναλάβει τέτοια ευθύνη;» Όταν υπάρχει μία υγιής και ζωντανή κοινότητα, με συνείδηση ενότητας, τότε πολλά μπορούν να γίνουν.
Παράδειγμα του πώς ο Θεός αλλάζει, μεταμορφώνει τη ζωή μας, αρκεί εμείς να το ζητήσουμε, είναι η συνέχεια της περιγραφής του ευαγγ. Λουκά. Ο απ. Πέτρος με προσευχή, εκφράζοντας την αγάπη των άλλων μαθητών του Κυρίου, ανέστησε την Ταβιθά και την «παρέδωσε» ζωντανή και ακμαία στην κοινότητα, ώστε να συνεχίσει το έργο της.
Ακτιβίστρια, λοιπόν, η αγία Ταβιθά. Δραστήρια! Με μία αίσθηση φιλανθρωπίας βαθιά ριζωμένη στο λόγο του Κυρίου, ο οποίος μίλησε για πράξεις και όχι για απλή -εξ αποστάσεως- συμπαράσταση:
«ἐφόσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶἐποιήσατε».

Η Σύλληψις της Αγίας Άννης: ονομασία της εορτής



site analysis


Η ονομασία της εορτής δεν είναι απολύτως εύστοχος, ούτε είναι μία απλή εορτή της Αγίας Άννης. Σημειώνουμε το σχόλιο του π. Κων/νου Παπαγιάννη από το «Σύστημα Τυπικού», σελ. 238-9:


"Η ονομασία δίδει την εντύπωσιν ότι η Αγία Άννα συνελήφθη, ενώ πρόκειται περί της υπό της αγίας Άννης συλλήψεως της Θεοτόκου. Εκτός εάν εννοήσωμεν το ουσιαστικόν ‘σύλληψις’ ως ενεργητικόν, την δε γενικήν ‘της αγίας Άννης’ ως υποκειμενικήν (=συνέλαβεν η αγία Άννα). Ορθότερον πάντως θα ήτο να ομιλώμεν περί συλλήψεως της Θεοτόκου, όπως ομιλούμεν περί συλλήψεως του Προδρόμου και όχι της Ελισάβετ….. 
Κατά συνέπειαν των ανωτέρων η εορτή πρέπει να θεωρήται μάλλον ως μικρά θεομητορική παρά ως μνήμη αγίας. Την γνώμην ημών ταύτην ενισχύουν αφ’ ενός μεν η ύπαρξις προεορτίων, αφ΄ ετέρου δε η έλλειψις θεοτοκίων μετά τα δοξαστικά, το απολυτίκιον και τα καθίσματα. 

Εορτάζοντες όμως την σύλληψιν της Θεοτόκου τιμώμεν συγχρόνως και την συλλαβούσαν αυτήν αγίαν Άνναν, όπως και εις την εορτήν του Εαγγελισμού αφ΄ ενός μεν εορτάζομεν το γεγονός της συλλήψεως του Κυρίου, αφ΄ ετέρου δε τιμώμεν την ασπόρως συλλαβούσαν αυτόν Παρθένον. Εντεύθεν εν τη υμνολογία της εορτής υπερισχύει άλλοτε μεν το γεγονός της συλλήψεως της Θεοτόκου, άλλοτε δε η τιμή προς την αγίαν Άνναν."

Στα όσα αναφέρει ο π. Κ. Παπαγιάννης να σημειώσουμε κι ένα δικό μας σχόλιο. Τόσο για την ονομασία της εορτής όσο και ότι αυτή αποτελεί ουσιαστικά (και) μία μικρά θεομητορική εορτή συνηγορεί και η απόλυση που γίνεται κατά την οποία λέγεται:"Χριστός ο αληθινός Θεός ημών ταις πρεσβείαις της παναχράντου αυτού Μητρός,ης την σύλληψιν εορτάζομεν, δυνάμει του τιμίου...".

Η ΕΥΦΗΜΙΑ,Η ΘΕΟΦΑΝΩ,Η ΣΟΛΟΜΩΝΗ...



site analysis


16 Δεκεμβρίου: εορτάζει η Αγία Θεοφανώ, 
η Θαυματουργή σύζυγος του βασιλιά Λέοντα του σοφού, 
το λείψανο της οποίας φυλάσσεται στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό


Η ΕΥΦΗΜΙΑ,Η ΘΕΟΦΑΝΩ,Η ΣΟΛΟΜΩΝΗ...

Του Μητροπολίτου Πέργης Ευαγγέλου




  Τρείς μυρωμένες κοιμούνται σέ λάρνακες 
 τόν ύπνο τών αγίων στό κλίτος τό δεξί
  αιώνες κλώθοντας τήν θέωση 
 σέ χάρη, σά φώς καί σά ζωή,
 η Ευφημία,η Θεοφανώ καί η Σολομωνή . 




 Τρείς σφραγισμένες μέ Τόμους καί Σκήπτρα 
 από Συνόδων καί Ανάκτων ορισμό 
 κρατάνε σέ στάση πρόσκαιρης ταφής 
 τού χρόνου καί τού θρόνου τό φανό, 
 η Ευφημία,η Σολομωνή και η Θεοφανώ.


 Τρείς ορκισμένες  γιά σεπτή παρουσία 
 τής μνήμης ψάλλουν τούς αιώνες 
 τραβώντας τόν Αέρα απ΄τά πρόσωπα 
 μιά ρήγισσα,μιά μάνα,μιά αγία,
 η Θεοφανώ,η Σολομωνή κι η Ευφημία.  


( Μητροπολίτου Πέργης Ευαγγέλου " ΕΚ ΦΑΝΑΡΙΟΥ Β ")  

Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου 2013

Η Αγία Απολλωνία



site analysis

 Τα Ιερά δόντια της Αγίας Μάρτυρος Απολλωνίας

Το Μαρτύριο της Αγίας Απολλωνίας, πίνακας του Guido Reni
Το Μαρτύριο της Αγίας Απολλωνίας, πίνακας του Guido Reni (περίπου 1614)

Τα πιο γνωστά λείψανα δοντιών είναι σίγουρα της Αγίας Μάρτυρος Απολλωνίαςη οποία θεωρείται ως η προστάτιδα της οδοντιατρικής και των ανθρώπων που πάσχουν από οδοντιατρικές ασθένειες και τα συναφή προβλήματα. Κέρδισε το ρόλο αυτό, με βάση τα βασανιστήρια που υπέστη κατά τη διάρκεια του μαρτυρίου της. Σύμφωνα με την Εκκλησιαστική Ιστορία του Ευσέβιου Καισαρείας κάηκε ζωντανή στην Αλεξάνδρεια μετά από βασανιστήρια που περιλάμβαναν μια οδυνηρή και βίαιη εξαγωγή των δοντιών της. Δεν είναι περίεργο, επομένως, ότι το πιο κοινό κειμήλιο που αποδίδεται στην Αγία Απολλωνία είναι ένα δόντι. Το 1987 ο Wiliam S. Walsh προσπάθησε να ταξινομήσει τα λείψανα της ΑγίαςΑπολλωνίας και βρήκε δέκα εκκλησίες να κατέχουν λείψανα της Αγίας Απολλωνίας (Walsh W. S., Curiosities of popular customs and ofrites, ceremonies, observances, and miscellaneous antiquities, J. B. Lippincott Co, Philadelphia, 1897), ενώ οι Skrobonja et al. αναφέρονται σε 15 τόπους στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ με παρουσία λειψάνων της Αγίαςπολλά όμως από αυτά να είναι αμφισβητούμενα [Škrobonja A, Rotschild V, Culina T, St Apollonia's tooth- a relic in the cathedral treasury in Rab (Croatia), British Dental Journal 2009, 207 (10), σελ.: 499-502]. Δόντια της Αγίας Απολλωνίας μπορεί να δείτε στον θησαυρό του καθεδρικού ναού της πόλης Rab, στην Κροατία, καθώς και στον καθεδρικό ναό του Πόρτο, στην Πορτογαλία. Τεμάχια δοντιών κατέχει επίσης το Μουσείο Βικτωρίας και Αλβέρτου, καθώς και η Αγγλικανικήεκκλησία στο Walshingan της Βρετανίας (Beal JF, Tooth Relics,  British Dental Journal 2010, 208 (4), σελ.: 148).


η Αγία Απολλωνία, πίνακας του Francisco de Zurbarán
Πίνακας του Francisco de Zurbarán, περίπου 1631,
Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι.
Παριστάνεται η Αγία Απολλωνία.
Στο χέρι της κρατά τανάλια με ένα από τα δόντια της.

Σε αρκετές πόλεις, όπως έχει ειπωθεί, διασώζεται δόντι της Αγίας Απολλωνίας, μάρτυρος του Χριστού και προστάτιδας των οδοντιάτρων. Μία μικρή αναφορά στην Εκκλησιαστική Ιστορία του Ευσέβιου Καισαρείας, μόλις σαρανταεπτά λέξεων, για την Απολλωνία που μαρτύρησε υπέρ Χριστού, πιθανότατα το 248 ή ίσως το 249, θα δημιουργήσει σταδιακά, κατά τον Μεσαίωνα, μία πολύ δημοφιλή αγία, ικανή να θεραπεύσει, όταν την επικαλείσαι με πίστη, κάθε οδοντικό πόνο και νόσημα και στην οποία τα παιδιά αφιέρωναν τα πρώτα τους δόντια.

Το δόντι της Αγίας Απολλωνίας στο θησαυρό του Καθεδρικού ναού της πόλης Rab, στη Κροατία
Το δόντι της Αγίας Απολλωνίας στο θησαυρό του Καθεδρικού ναού της πόλης Rab, στη Κροατία

Πρωτότυπη λειψανοθήκη με την κάτω γνάθο της Αγίας Μάρτυρος Απολλωνίας. Επισκοπικό Μουσείο του Καθεδρικού του Μπρίντιζι, Ιταλία.
Πρωτότυπη λειψανοθήκη με την κάτω γνάθο
της Αγίας Μάρτυρος Απολλωνίας.
Επισκοπικό Μουσείο του Καθεδρικού του Μπρίντιζι, Ιταλία.

 



Το δόντι της Αγίας Απολλωνίας στο θησαυρό του Καθεδρικού ναού του Πόρτο, στην Πορτογαλία
Το δόντι της Αγίας Απολλωνίας με την τανάλια όργανο βασανισμού της
 στο θησαυρό του Καθεδρικού ναού του Πόρτο, στην Πορτογαλία

Το 248 γιορτάστηκε η χιλιετηρίδα της ίδρυσης της Ρώμης και αναθερμάνθηκε το εθνικό φρόνημα των Ρωμαίων. Οι Ρωμαίοι έφεραν στη μνήμη τους την παλιά εύκλεια και το μεγαλείο του κράτους, εκφράσαν τον πόθο τους για αναβίωση του ενδόξου παρελθόντος και καταβλήθηκαν προσπάθειες να ερευνηθούν τα αίτια της κατάπτωσης που γνώριζε τότε η ρωμαϊκή κοινωνία και η ρωμαϊκή πολιτεία. Υπήρχαν μερικοί που έριχναν ευθύνες για την κατάπτωση του ρωμαϊκού μεγαλείου στο Χριστιανισμό και έτσι δημιουργούσαν δυσμενείς εντυπώσεις εναντίον του και εναντίον των Χριστιανών. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι εκπρόσωποι της ειδωλολατρείας εκμεταλλεύτηκαν το κλίμα αυτό και ξεσήκωσαν τον όχλο κατά των Χριστιανών, όπως αυτό έγινε στην Αλεξάνδρεια, όπου, όπως μας πληροφορεί ο Επίσκοπος Αλεξανδρείας Διονύσιος, σε επιστολή του προς τον επίσκοπο Αντιοχείας Φαβιανό, κάποιος παρόρμησε και κίνησε τα πλήθη των Εθνικών εναντίον των Χριστιανών, αφού πρώτα τους φανάτισε. Από τη μαρτυρία του Διονυσίου φαίνεται ότι αυτό έγινε το 248, όταν αυτοκράτορας της Ρώμης ήταν ο Φίλιππος ο Άραβας.


Φίλιππος ο Άραβας, άγαλμα στο μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη, Ρωσία
Φίλιππος ο Άραβας, άγαλμα στο μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη, Ρωσία

Την πληροφορία για τον διωγμό των Χριστιανών στην Αλεξάνδρεια διέσωσε ο Ευσέβιος Καισαρείας στην Εκκλησιαστική του Ιστορία, όπου περιγράφει και τα μαρτύρια των Χριστιανών από τους Εθνικούς. Ανάμεσα στους Χριστιανούς της Αλεξάνδρειας είναι και η Απολλωνία, παρθνος πρεσβτις (πιθανότατα διακόνισσα), την οποίαν θα συλλάβει ο όχλος και ανάμεσα σε απειλές ότι θα την κάψουν ζωντανή, θα της βγάλουν / κόψουν όλα τα δόντια τος μν δντας παντας κπτοντες τς σιαγνας ξλασαν. Τελικά θα καεί ζωντανή. Θα πέσει αυτοβούλως στην πυρά που ετοιμάστηκε για τους Χριστιανούς. Ας δούμε το απόσπασμα με τον διωγμό των Χριστιανών της Αλεξάνδρειας και τα μαρτύριά τους:

Το μαρτύριο της Αγίας Απολλωνίας
Το μαρτύριο της Αγίας Απολλωνίας (τοιχογραφία)

6.41.1 Ὁ δ' αὐτὸς ἐν ἐπιστολῇ τῇ πρὸς Φάβιον, Ἀντιοχέων ἐπίσκοπον, τῶν κατὰ Δέκιον μαρτυρησάντων ἐν Ἀλεξανδρείᾳτοὺς ἀγῶνας τοῦτον ἱστορεῖ τὸν τρόπον· «οὐκ ἀπὸ τοῦ βασιλικοῦ προστάγματος ὁ διωγμὸς παρ' ἡμῖν ἤρξατο, ἀλλὰ γὰρὅλον ἐνιαυτὸν προύλαβεν, καὶ φθάσας ὁ κακῶν τῇ πόλει ταύτῃ μάντις καὶ ποιητής, ὅστις ἐκεῖνος ἦν, ἐκίνησεν καὶπαρώρμησεν καθ' ἡμῶν τὰ πλήθη τῶν ἐθνῶν, εἰς τὴν ἐπιχώριον αὐτοῦ δεισιδαιμονίαν ἀναρριπίσας· 6.41.2 οἳ δ'ἐρεθισθέντες ὑπ' αὐτοῦ καὶ πάσης ἐξουσίας εἰς ἀνοσιουργίαν λαβόμενοι, μόνην εὐσέβειαν τὴν θρῃσκείαν τῶν δαιμόνων ταύτην ὑπέλαβον, τὸ καθ' ἡμῶν φονᾶν. 6.41.3 πρῶτον οὖν πρεσβύτην, Μητρᾶν ὀνόματι, συναρπάσαντες καὶκελεύσαντες ἄθεα λέγειν ῥήματα, μὴ πειθόμενον, ξύλοις τε παίοντες τὸ σῶμα καὶ καλάμοις ὀξέσιν τὸ πρόσωπον καὶ τοὺςὀφθαλμοὺς κεντοῦντες, ἀγαγόντες εἰς τὸ προάστειον, κατελιθοβόλησαν. 6.41.4 εἶτα πιστὴν γυναῖκα, Κοΐνταν καλουμένην, ἐπὶ τὸ εἰδωλεῖον ἀγαγόντες, ἠνάγκαζον προσκυνεῖν· ἀποστρεφομένην δὲ καὶ βδελυττομένην ἐκδήσαντες τῶν ποδῶν διὰ πάσης τῆς πόλεως κατὰ τοῦ τραχέος λιθοστρώτου σύροντες προσαρασσομένην τοῖς μυλιαίοις λίθοις, ἅμα καὶμαστιγοῦντες, ἐπὶ τὸν αὐτὸν ἀγαγόντες κατέλευσαν τόπον. 6.41.5 «εἶθ' ὁμοθυμαδὸν ἅπαντες ὥρμησαν ἐπὶ τὰς τῶν θεοσεβῶν οἰκίας, καὶ οὓς ἐγνώριζον ἕκαστοι γειτνιῶντας, ἐπεισπεσόντες ἦγον ἐσύλων τε καὶ διήρπαζον, τὰ μὲν τιμιώτερα τῶν κειμηλίων νοσφιζόμενοι, τὰ δὲ εὐτελέστερα καὶ ὅσα ἐκ ξύλων ἐπεποίητο, διαρριπτοῦντες καὶ κατακάοντεςἐν ταῖς ὁδοῖς ἑαλωκυίας ὑπὸ πολεμίων πόλεως παρεῖχον θέαν. 6.41.6 ἐξέκλινον δὲ καὶ ὑπανεχώρουν οἱ ἀδελφοὶ καὶ τὴνἁρπαγὴν τῶν ὑπαρχόντων ὁμοίως ἐκείνοις οἷς καὶ Παῦλος ἐμαρτύρησεν, μετὰ χαρᾶς προσεδέξαντο. καὶ οὐκ οἶδ' εἴ τις, πλὴν εἰ μή πού τις εἷς ἐμπεσών, μέχρι γε τούτου τὸν κύριον ἠρνήσατο. 6.41.7 «λλ κα τν θαυμασιωττην ττε παρθνον πρεσβτιν πολλωναν διαλαβντες, τος μν δντας παντας κπτοντες τς σιαγνας ξλασαν, πυρν δνσαντες πρ τς πλεως ζσαν πελουν κατακασειν, ε μ συνεκφωνσειεν ατος τ τς σεβεας κηργματα.  δποπαραιτησαμνη βραχ κα νεθεσα, συντνως πδησεν ες τ πρ, κα καταπφλεκται. 6.41.8 Σεραπίωνά τε καταλαβόντες ἐφέστιον, σκληραῖς βασάνοις αἰκισάμενοι καὶ πάντα τὰ ἄρθρα διακλάσαντες, ἀπὸ τοῦ ὑπερῴου πρηνῆκατέρριψαν. «οὐδεμία δὲ ὁδός, οὐ λεωφόρος, οὐ στενωπὸς ἡμῖν βάσιμος ἦν, οὐ νύκτωρ, οὐ μεθ' ἡμέραν, ἀεὶ καὶπανταχοῦ πάντων κεκραγότων, εἰ μὴ τὰ δύσφημά τις ἀνυμνοίη ῥήματα, τοῦτον εὐθέως δεῖν σύρεσθαί τε καὶ πίμπρασθαι. 6.41.9 καὶ ταῦτα ἐπὶ πολὺ μὲν τοῦτον ἤκμασεν τὸν τρόπον, διαδεξαμένη δὲ τοὺς ἀθλίους ἡ στάσις καὶ πόλεμος ἐμφύλιος τὴν καθ' ἡμῶν ὠμότητα πρὸς ἀλλήλους αὐτῶν ἔτρεψεν, καὶ σμικρὸν μὲν προσανεπνεύσαμεν, ἀσχολίαν τοῦ πρὸς ἡμᾶς θυμοῦ λαβόντων, εὐθέως δὲ ἡ τῆς βασιλείας ἐκείνης τῆς εὐμενεστέρας ἡμῖν μεταβολὴ διήγγελται, καὶ πολὺς ὁ τῆς ἐφ'ἡμᾶς ἀπειλῆς φόβος ἀνετείνετο.

Το μαρτύριο της Αγίας Απολλωνίας
Το μαρτύριο της Αγίας Απολλωνίας (πίνακας)
 
Παρόλο που καμιά άλλη πληροφορία για την μάρτυρα του Χριστού Απολλωνία δεν είναι γνωστή, το μαρτύριο της Απολλωνίας συνάρπασε την φαντασία των ανθρώπων του Μεσαίωνα που θα διαδώσουν τη λατρεία της και θα την επικαλούνται κάθε φορά που θα έχουν πόνους στα δόντια ή άλλα οδοντικά νοσήματα.

Το μαρτύριο της Αγίας Απολλωνίας
Το μαρτύριο της Αγίας Απολλωνίας (μικρογραφία χειρογράφου)

Η Αγία Απολλωνία και το μαρτύριό της θα αποτελέσει έμπνευση για πολλούς ζωγράφους και γλύπτες, ακόμα και σήμερα, και πολλά αγάλματά της (απεικονίζεται συνήθως ως νέα γυναίκα που κρατάει μια τανάλια στα χέρια της) θα κοσμήσουν καθολικούς ναούς της Δυτικής Ευρώπης. Θα ονομαστεί επίσης και προστάτης των οδοντιάτρων, ανάμεσα στους οποίους και των ελλήνων οδοντιάτρων (μέχρι το 1967).


Εφημερίδα Ελευθερία, 1967, καθιέρωση Αγίου Αντίπα, οδοντίατροι
Εφημερίδα Ελευθερία, 1967.
Ανακοίνωση της τελετής καθιέρωσης του Αγίου Αντίπα
ως προστάτου των ελλήνων οδοντιάτρων

Οι Έλληνες οδοντίατροι είχαν, όπως και  όλοι οι οδοντίατροι του κόσμου, ως άγιο προστάτη την Αγία Απολλωνία, η οποία, όπως είδαμε, είχε υποστεί το μαρτύριο της εξαγωγής των δοντιών. Αλλά σε ειδική τελετή που έγινε το 1967 αντικαταστάθηκε με τον Άγιο Αντίπα, πολιούχο της Περγάμου, ο οποίος έκτοτε καθιερώθηκε ως ο άγιος-προστάτης των Ελλήνων οδοντιάτρων (αλλά και των Ρώσων οδοντιάτρων μεταγενέστερα).


Το μαρτύριον του Αγίου Αντίπα, προστάτου των ελλήνων οδοντιάτρων
Το μαρτύριον του Αγίου Αντίπα, προστάτου των ελλήνων οδοντιάτρων.
Φορητή εικόνα δια χειρός Ιερομονάχου Ρωμανού Φωκάκη
από τη Συλλογή του Ιερού Κελλίου Αγίας Άννης Καρυών Αγίου Όρους


Η μνήμη της Αγίας μάρτυρος Απολλωνίας τιμάται στην Ελλαδική Εκκλησία, στις 30 Οκτωβρίου, σύμφωνα με σχετική Απόφαση (έτος 2000) της Εκκλησίας της Ελλάδος, ενώ στην Καθολική Εκκλησία τιμάται στις 9 Φεβρουαρίου.

Αναμνηστική κάρτα και μετάλλιο της Αγίας Απολλωνίας
Αναμνηστική κάρτα και μετάλλιο της Αγίας Απολλωνίας