Γεννήθηκε στή Μ. Ασία. Ο πατέρας της ήταν Χότζας - οθωμανός ιερέας. Ήταν σοφός άνθρωπος και πολλοί τον επεσκέπτοντο καθημερινά για να ζητήσουν τη συμβουλή του. Η κόρη του η Αλή μουλά, η κατόπιν ονομασθείσα Σοφία, αγαπούσε πολύ τούς χριστιανούς Έλληνες. Μια μέρα στη γειτονιά της μια χριστιανή είχε καλέσει τον ιερέα για ευχέλαιο. Όταν τελείωσε, έτρεξε η Αλή μουλά και τον παρεκάλεσε να της κάνει και εκείνης το ευχέλαιο. Ο ιερέας φοβούμενος, ότι μέ τυχόν άρνησή του ήταν δυνατόν να δυσαρεστούσε την κόρη του Χότζα και να είχε συνέπειες, της έκαμε το ευχέλαιο και της υπέδειξε να μη πετάξει το άγιο λάδι σε ακατάλληλο τόπο. Εκείνη τότε ήπιε όλο το ευχέλαιο από ευλάβεια. Το ίδιο βράδυ είδε στον ύπνο της τον Τίμιο Πρόδρομο να της λέγει: «Καλό είναι αυτό πού έκαμες, αλλ’ αν δεν γίνεις χριστιανή δεν ωφελείσαι». Συγκλονισμένη από το όραμα και γεμάτη ζήλο για την Ορθοδοξία εγκατέλειψε το σπίτι της κι έφθασε στη Μυτιλήνη. Από εκεί έφθασε στις Σέρρες όπου κατηχήθηκε και βαπτίσθηκε χριστιανή με το όνομα Σοφία. Με υπόδειξη της Παναγίας έφθασε στην Τήνο όπου επί πολλές νύκτες αγρύπνησε στις σκάλες της Εκκλησίας παρακαλώντας την Θεοτόκο να της δείξει δρόμο σωτηρίας. Κατέληξε στο Μοναστήρι τού Κεχροβουνίου όπου έγινε Μοναχή και πέρασε τη ζωή της συνεχώς με το κατά Θεόν πένθος. Έκλαιε ακατάπαυστα και είχε μια ανείπωτη εσωτερική χαρά. Συνέβη ό,τι γράφει ο όσιος Ιωάννης της Κλίμακος: «Όστις εν πένθει διηνεκεί κατά Θεόν πορεύεται, ούτος καθ’ ημέραν εορτάζων ου παύεται» (Ι. Κλίμακος, Λόγος Ζ΄, Περί χαροποιού πένθους, § λη΄). Αυτή η χαρμολύπη ζωγραφιζόταν στό πρόσωπό της. Ήταν απλή, εγκρατής, νηστευτής. Αγία μορφή. Εκοιμήθη στις μέρες μας οσιακά με το όνομα τού αγαπημένου της Ιησού στα χείλη.
Από το Βιβλίο ΟΣΙΑΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΣΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ ΚΕΧΡΟΒΟΥΝΙΟΥ ΤΗΝΟΥ του Μητροπολίτου Φθιώτιδος κ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Η Οσία Θεοδώρα γεννήθηκε το 1650 στην κοινότητα Βινατόρι νομού Νεαμτς της Ρουμανίας .Παντρεύτηκε αλλά δεν έκανε παιδιά.Η μοναχική της κουρά έγινε στη μονή Βαρζαρέστι του Μπουζάου.Μετά την εισβολή των Τούρκων στην περιοχή η Οσία Θεοδώρα μαζί με την ηγουμένη Παισία κρύφτηκαν στα βουνά της Βράντσεα.
Όταν πέθανε η ηγουμένη,η Οσία Θεοδώρα αποτραβήχτηκε στα βουνά του Νεάμτς.Με την ευλογία του ηγουμένου της Σιχαστρίας αποτραβήχθηκε σε ερημική περιοχή κοντά στην Σκήτη Σίχλα σε μία σπηλιά όπου ασκήτεψε 40 χρόνια.Εκεί εκοιμήθη.Το λείψανό της έμεινε στο σπήλαιο μέχρι το 1830 όταν η οικογένεια του ηγεμόνος Μιχαήλ Στούρζα τοποθέτησε το άφθαρτο λείψανο σε μια λάρνακα και ετέθησαν προς προσκύνηση στον ναό της Σκήτης Σίχλα την οποία πρόσφατα είχε ανακαινίσει ο ηγεμόνας
Το 1856 αυτή η οικογένεια εδώρησε τα λείψανά της στην Μονή Πέτσερσκα στο Κίεβο σε αντάλλαγμα κάποιων ιερατικών και αρχιερατικώναμφίων.Τώρα το άφθαρτο λειψανοτης Οσίας Θεοδώρας από τη Σίχλα βρίσκονται στη Μονή των Σπηλαίων(Λάυρα Πετσέρσκα).Η μνήμη της τιμάται στις 7 Αυγούστου
Πρότυπο χριστιανικής αγάπης υπήρξε η Δέσποινα, μητέρα δύο αγοριών, εκ των οποίων ο μικρότερος έγινε μετά την κοίμησή της μοναχός στην Ιερά Μονή Γρηγορίου στον Άθωνα. Όλοι οι φτωχοί, οι γέροι και οι ασθενείς της περιοχής που ζούσε, περίμεναν παρηγοριά και ανάπαυσι απ΄ αυτή. Πολλές φορές άφηνε δουλειές του σπιτιού, με την συγκατάθεσι βέβαια του συζύγου της, και έτρεχε στα φτωχικά σπίτια για να περιποιηθή τα γεροντάκια. Αν δεν τους καθάριζε το σπίτι, δεν τους έλουζε και δεν τους τάϊζε, δεν έφευγε, έστω κι αν η ώρα ήταν περασμένη.
Πολλά χρόνια μετά τον θάνατο της, αν καμμιά ευγενική γυναίκα περιποιόταν με ιδιαίτερη φροντίδα ωρισμένα τυφλά γεροντάκια, τη ρωτούσαν: «Μήπως είσαι η Δέσποινα;»
Την πορεία της θανατηφόρου ασθενείας και το τέλος της ενάρετης αυτής μητέρας μας τα περιέγραψε ο μοναχός γιός της:
«Τη Μεγάλη Δευτέρα του 1971 η μητέρα μου έκανε εξετάσεις και έβγαλε ακτίνες. Εκεί φάνηκε καθαρά ότι είχε καρκίνο και μάλιστα σε πολύ προχωρημένο στάδιο! Σ΄ αυτήν, όπως και σε μένα, είπαν ότι έχει εχινόκοκκο και με μια εγχείρησι θα γίνη καλά. Από τότε άρχισα να βλέπω τη μητέρα μου πιο συγκεντρωμένη στον εαυτό της και φαινόταν σαν να ήξερε ότι συνέβαινε κάτι πολύ σοβαρό.
Αμέσως μετά την Ανάσταση την πήγαν στη Θεσσαλονίκη και με τη συνεργασία του τότε υφηγητού της Ιατρικής κ. Αλετρά και του επιμελητού κ. Κατσώχη, μπήκε στο Α.Χ.Ε.Π.Α. Έγινε γρήγορα η εγχείρησις, η οποία κράτησε 7 ½ ώρες περίπου. Τα πάντα μέσα της είχαν καρκίνο! Προσπάθησαν να της αφαιρέσουν ότι μπορούσαν. Έβγαλαν ολόκληρο το στομάχι, γιατί ήταν σάπιο, και ένωσαν τον οισοφάγο με το τέλος του δωδεκαδάκτυλου. Επίσης καθάρισαν τον καρκίνο από τα νεφρά, ήπαρ κλπ. Η τομή, που είχε στο σώμα της, ήταν γύρω στα 70 εκατοστά. Είχε αλλάξει τόσο πολύ μετά την έγχείρησι, που δυσκολεύτηκα να τη γνωρίσω!
Εν τω μεταξύ κατά τη διάρκεια των εξετάσεων στο νοσοκομείο, ξέχασαν μια μέρα οι γιατροί τα χαρτιά που αφορούσαν την ασθένεια της μητέρας μου στο κομοδίνο της και επειδή η ίδια δούλευε παλαιότερα σε φαρμακείο και ήξερε την ορολογία των ασθενειών, κατάλαβε αμέσως την πάθησί της. Όμως ποτέ δεν εκδηλωνόταν ότι το ξέρει! Πάντα μπροστά μας έλεγε ότι θα γίνη καλά. Μόνον ο πατέρας μου μετά τον θάνατο της, μας είπε την αντίδρασί της: Μόλις το έμαθε, αμέσως έστρεψε το βλέμμα της στον ουρανό και είπε:
Σ΄ ευχαριστώ, Χριστέ μου, που μ΄ επισκέφθηκες τόσο νωρίς! Δος μου σε παρακαλώ δύναμι και υπομονή μέχρι το τέλος της ζωής μου.
Στο νοσοκομείο κάθησε 20 μέρες μέχρι να κλείσουν οι πληγές. Τρεφόταν από ένα σωληνάκι που είχε στη στομαχική χώρα και επειδή της είχαν αφαιρέσει το στομάχι, αρκούσε ένα φλυτζάνι τσάϊ για να χόρταση. Γι΄ αυτό έπρεπε να τρώη κάθε δύο-τρεις ώρες.
Μόλις βγήκε από το νοσοκομείο, στην κρίσιμη εκείνη στιγμή της υγείας της, ο οργανισμός της αντέδρασε αρνητικά. Άρχισε να κάνη επανειλημμένα εμετούς περίπου 30-40 φορές την ημέρα. Τη βάλαμε αμέσως πάλι στο Α.Χ.Ε.Π.Α. Δυστυχώς οι γιατροί δεν κατάφεραν απολύτως τίποτε! Μόλις έβαζε κάτι στον οργανισμό της, αυτός το απωθούσε. Άρχισε να έχη τρομερούς πόνους και μια απερίγραπτη στενοχώρια. Καθημερινά είχε πραγματική μάχη με τον εαυτό της.
Όμως αυτό δεν την εμπόδιζε καθόλου στις σχέσεις της με τον Θεό!
Η ψυχή της πετούσε, όπως και πρίν, που ήταν υγιής. Ήταν πάντοτε πρόσχαρη και μέχρι τα τελευταία της ενδιαφερόταν για κάθε τι που συνέβαινε στο σπίτι και έδινε λύσεις. Σ΄ ένα τόσο μεγάλο νοσοκομείο, όπως είναι το Α.Χ.Ε.Π.Α., είχε γίνει το κέντρο των συζητήσεων. Ιδιαίτερα στο θάλαμο της έγινε ιεραπόστολος! Θυμάμαι ότι είχε επηρεάσει και μια κοινή γυναίκα, που είχε κι αυτή καρκίνο, και είχε τόσο πολύ αλλοιωθή από τη συμπεριφορά της, ώστε ήρθε σε μετάνοια προ του τέλους της. Δεν ξεχνούσε επίσης τη μελέτη διαφόρων βίων αγίων καθώς και ποικίλων προσευχών. Μάλιστα, είχε εξομολογηθή κι ένιωθε έτοιμη για το «μεγάλο ταξίδι».
Όσο ήταν στο νοσοκομείο, η μόνη αγωνία της ήταν αν θα μπορούσε να συμφιλιωθή με μια οικογένεια, που από αρκετά χρόνια κρατούσε κακία απέναντι της. Όμως ο Θεός δεν της στέρησε κι αυτό το θέλημα. Θυμάμαι, ήταν Κυριακή, και κατά τη διάρκεια του επισκεπτηρίου ήρθε η γυναίκα από την παραπάνω οικογένεια και συντετριμμένη από το σφάλμα της έπεσε στην αγκαλιά της κλαίγοντας συνέχεια. Έπειτα από λίγο ήρθε και ο άνδρας της και συμφιλιώθηκε μαζί της. Εκείνη η μέρα ήταν σωστό πανηγύρι για τη μητέρα μου. Συνεχώς δοξολογούσε και ευχαριστούσε τον Θεό για την εμφανή επίσκεψί του.
Τη δεύτερη φορά κάθησε άλλες 20 μέρες στο Α.Χ.Ε.Π.Α. Αυτές ήταν που διέλυσαν κάθε ελπίδα βελτιώσεως της υγείας της. Μετά τη φέραμε στο σπίτι μας, όπου έμεινε μέχρι το τέλος της ζωής της.
Την Τρίτη 26 Οκτωβρίου, την ημέρα που γιόρταζε ο πατέρας μου, είχαμε χαρές. Βγήκαν τ΄ αποτελέσματα των εισαγωγικών εξετάσεων στις ανώτατες σχολές, και ο αδελφός μου είχε περάσει όγδοος στο Πολυτεχνείο της Πάτρας! Θυμάμαι τότε, η μητέρα μου έδειχνε πολύ ευχαριστημένη. Μόλις το έμαθε, ευχαρίστησε θερμά τον Κύριο, μ΄ όση δύναμι της απέμεινε, και είπε την εξής ευχή:
Μακάρι ν΄ αξιώση ο Θεός όλες τις μανούλες του κόσμου να γευθούν αυτή τη χαρά.
Αλλά το ευχάριστο παραμερίστηκε. Ο πόνος ήταν μεγαλύτερος. Η κατάστασίς της διαρκώς χειροτέρευε. Την επομένη πρότεινε από μόνη της να κοινωνήση τα Άχραντα Μυστήρια. Τότε, για πρώτη φορά άκουγα τις ευχές της Θείας Μεταλήψεως, που τις έλεγε απ΄ έξω η μητέρα μου. Κοινώνησε με πολλή χαρά το Σώμα και το Αίμα του Δεσπότου Χριστού μας νιώθοντας βαθιά ότι κοινωνεί «εις έφόδιον ζωής αιωνίου».
Το Σάββατο 30 Οκτωβρίου, ο πατέρας μου και ο αδελφός μου έβγαλαν εισιτήριο για να πάνε στην Πάτρα για την τακτοποίησι του αδελφού μου στην καινούργια του κατοικία. Αλλά κατά το απόγευμα η μητέρα μου τους παρακάλεσε ν΄ αναβάλουν το ταξίδι τους, γιατί δεν αισθανόταν καλά. Τους το είχε πει καθαρά:
Θα πεθάνω απόψε! Γι΄ αυτό να τακτοποιήσουμε το σπίτι, να είναι έτοιμο για την κηδεία.
Η ίδια πρότεινε να στρώσουν τα χειμωνιάτικα στρωσίδια στα δωμάτια και μάλιστα είχε σηκωθή και κατεύθυνε την τακτοποίησί τους. Μετά ο πατέρας μου πήγε να ειδοποίηση όλους τους συγγενείς, να έρθουν για να περάσουν μαζί της το τελευταίο της βράδυ στη γη. Έτσι στο δωμάτιο ήταν ο πατέρας μου, ο αδελφός μου, η μητέρα της, η αδελφή της, η γιαγιά της, δύο θείες της και άλλες εξαδέλφες της, που είχε μαζί τους στενό σύνδεσμο.
Οι στιγμές που κυλούσαν ήταν συγκλονιστικές. Όλοι κλαίγαμε. Δεν μπορούσαμε να σηκώσουμε τον πόνο. Μόνον αυτή ήταν ατάραχη! Μάλιστα κάθε λίγο μας παρηγορούσε τον καθένα ξεχωριστά. Κι ενώ περνούσε η ώρα, κάποια στιγμή μέσα σε μια εύθραυστη σιγή που επικρατούσε στο δωμάτιο, μας είπε:
Για να μπορέσω να φύγω πιο γρήγορα και πιο εύκολα, να διαβάσουμε το Ψαλτήρι. (Συνήθιζε η ίδια να διαβάζη σ΄ όλους τους γνωστούς κεκοιμημένους το Ψαλτήρι).
Άρχισα να το διαβάζω, εναλλάξ με τον αδελφό μου, ενώ αυτή είχε σηκωθή και στεκόταν όρθια. Εμείς τη μαλώσαμε, αλλ΄ όμως ήταν ανένδοτη! Μας έλεγε ότι είναι αμαρτία να είναι ξαπλωμένη και να διαβάζεται το Ψαλτήρι. Μάλιστα σε πολλούς ψαλμούς, που κι αυτή ήξερε, συμμετείχε μαζί μας, ενώ όλοι οι άλλοι έπιασαν από μία γωνία και περίμεναν την εξέλιξι.
Το Ψαλτήρι το συνέχισαν οι θείες μου, οι οποίες και το τελείωσαν. Κατόπιν άρχισε να δίνη οδηγίες στη μητέρα της και στις εξαδέλφες της για την προετοιμασία της κηδείας. Στη μητέρα της είπε να καθήση στο σπίτι μας όσο μπορεί περισσότερο καιρό, για να μας περιποιήται.
Μετά κάλεσε τον πατέρα μου. Τον παρακάλεσε να παντρευτή γρήγορα και να μην ακούη τον κόσμο. Του είπε χαρακτηριστικά:
Είσαι νέος και τα παιδιά είναι αγόρια. Έχετε ανάγκη μιας γυναίκας. Με τα μαγειρεία και τα καθαριστήρια δεν τελειώνει η δουλειά. Γι΄ αυτό να παντρευτής γρήγορα. Μην ακούς τον κόσμο. Ας πουν ο,τι θέλουν. Εσύ να κοιτάξης το συμφέρον σου.
Εκείνη τη στιγμή έβγαλε τη βέρα της, την έδωσε στον πατέρα μου και με φοβερή ψυχραιμία του είπε:
Από μένα είσαι πλέον ελεύθερος...
Αμέσως ο πατέρας μου έβαλε πάλι στο δάχτυλό της τη βέρα και προσπάθησε να την παρηγόρηση ότι τάχα δεν θα πεθάνη. Όμως αυτή ήταν ατάραχη και ήξερε το τί θα επακολούθηση. Μάλιστα μετά τον θάνατο της βρήκαμε τη βέρα κάτω από το προσκέφαλο της δεμένη σ΄ ένα μαντήλι.
Αφού τα τακτοποίησε λοιπόν όλα, ζήτησε απ΄ όλους συγχώρησι, στράφηκε στην εικόνα του Χριστού και είπε:
Τώρα, Χριστέ μου, είμαι έτοιμη! Έλα, σε καλή ώρα.
Αμέσως μετά την έπιασε ένας βήχας και προθυμοποιήθηκε μια θεία μου να της φέρη νερό. Όμως η μητέρα μου τη σταμάτησε λέγοντας:
Δεν χρειάζεται! Αυτό δεν είναι βήχας. Είναι ρόγχος. Σε λίγο φεύγω.
Τότε ο πατέρας μου της έπιασε το κεφάλι για να μή δυσκολεύεται, και μετά από 5-6 βαθειές ανάσες, ξεψύχησε στα χέρια του!
Έτσι όπως αθόρυβα έζησε τα 41 της χρόνια, έτσι αθόρυβα έφυγε για τον ουρανό. Έφυγε γι΄ Αυτόν που πόθησε περισσότερο από κάθε τί εδώ στη γη».
"Η φιλάνθρωπη Δέσποινα", στην ετήσια έκδοση της Ιεράς Μονής Οσίου ΓρηγορίουΑγίου Όρους «Ο Όσιος Γρηγόριος», περίοδος β΄.
Ο θάνατός της συγκλόνισε το πανελλήνιο, τουλάχιστον όπου έγινε αντιληπτός, είτε από κοντά, είτε μέσω του διαδικτύου. Ήταν μια αναχώρηση αναστάσιμη, χριστιανική, μαρτυρική, αλλά όχι τραγική σαν των θυμάτων της πυρκαγιάς, κι ας έμειναν πίσω δέκα παιδιά, θωρακισμένα όμως, όπως φαίνεται, με την πανοπλία της θείας χάριτος, που φρόντισαν οι γονείς τους να τους παρέχουν.
Παρόμοιες περιπτώσεις είδαμε τους τελευταίους μήνες και στον ιδιαίτερο τόπο όπου ζούμε. Περιπτώσεις που φανερώνουν μια πνευματική ανάταση, μέσα στην κόλαση όπου φαίνεται να ζει η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού της χώρας μας και όλου του κόσμου.
Τη Μαρία (& τους όμοιους με αυτήν αδελφούς & αδελφές μας) την τοποθετούμε στο αγιολόγιο της καρδιάς μας, για να τιμούμε τη μνήμη της κάθε χρόνο... Ας δυναμώνει ο Κύριος την οικογένειά της & ας αξιώνει τους αδελφούς μας - και όλους μας - να εισερχόμαστε στη Βασιλεία Του...
Η Μαρία, μητέρα 10 παιδιών, ηλικίας από 22 χρονών μέχρι 2 μηνών, μαία στο επάγγελμα, έχασε την ζωή της πριν από λίγες μέρες, επιστρέφοντας στο σπίτι της μετά από την δουλειά της, σε αυτοκινητιστικό ατύχημα...
Σήμερα ήταν η κηδεία της.
Σήμερα δεν πήγαμε σε κηδεία.
Πήγαμε να χαιρετίσουμε την Μαρία μας πριν πάει στον παράδεισο κοντά με τους αγαπημένους της Αγίους...
Αυτό το έβλεπες από την πρώτη στιγμή που μπήκαν τα παιδιά της και ο Σπύρος μας, κρατώντας την στα χέρια να ψέλνουν με την καρδιά τους το Αναστάσιμο Χριστός Ανέστη...
Να μην μπορείς να κρατήσεις τα δάκρυα σου και να σε σταματά το χαμόγελο στα χείλη των παιδιών αυτό που μόνο η θεία Χάρης μπορεί να στείλει, να σε αγκαλιάζουν, να εύχεσαι καλό Παράδεισο και να σου απαντούν Χριστός Ανέστη...
Μην στεναχωριέσαι, θείε Ηλία, ήταν στο σχέδιο του Θεού πραγματικά ένα Μυστήριο ζήσαμε σήμερα όλοι μας!!!
Προσωπικά με δίδαξε σε πολλά και κυρίως κατάλαβα ότι δεν πιστεύουμε και τόσο!!!
Δεν είναι κακό να δείξετε και να διηγηθούμε όλοι μας τα όσα ζήσαμε σήμερα σε φίλους σε γνωστούς και ακόμα καλύτερα σε λίγο ποιο άσχετους στον χώρο της Εκκλησίας μας. Μόνο καλό θα κάνουμε.
Από την άλλη ξέρουμε όλοι ότι αρχίζει πλέον ένας δύσκολος δρόμος για τον Σπύρο και τα παιδιά ο καθένας με τον τρόπο του ας βοηθήσει όπως ξέρει και μπορεί.
Η Μαρία μας να έχει καλό παράδεισο και να εύχεται για όλη την τόσο μεγάλη παρέα που ήρθε να την αποχαιρετίσει!!!
Γύρω στα 10,000 άτομα παρευρέθησαν στην εξόδιο ακολουθία της Μαρίας.
Εκατοντάδες άνθρωποι συμμετείχαν προσευχόμενοι με δάκρυα στα μάτια.
Δεν έχω ξαναδεί κάτι αντίστοιχο.
Αυτό που μου έκανε εντύπωση και θέλησα να το μοιραστώ μαζί σας είναι η στάση του πατέρα και των μεγάλων παιδιών της οικογένειας.
Μπροστά σε γεγονότα τραγικά, που δοκιμάζουν πολλές φορές την πίστη μας, υπάρχουν άνθρωποι που γατζώνονται ακόμα περισσότερο στον Χριστό δείχνοντας απόλυτη εμπιστοσύνη στο θέλημα Του.
Υπάρχουν τέτοιοι, τους είδα σήμερα μπροστά μου.
Ειδικά το παλικάρι με το άσπρο πουκάμισο (γιος της Μαρίας...), που διάβασε με πνιγμένη φωνή τον Απόστολο...(Μας "διέλυσε"... Εκείνος "έσπασε" τελευταίος...):
Αν θέλετε, κάντε μια προσευχούλα γι’ αυτήν την οικογένεια που δοκιμάζεται αυτές τις μέρες σκληρά.
Χριστός ανέστη!"
- Έγραψε και μας έστειλε ο Α.
* Σχόλιο ανωνύμου:
"Μα, που την βρίσκουν αυτήν την δύναμη;
Μπορείς να μου πεις;
Να κηδεύει την γυναίκα του, να κηδεύουν την Μάνα τους και να απαντούν στα συλλυπητήρια με το "ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ";
Τι σόϊ άνθρωποι είν΄αυτοί;"
Συγκλονισμένοι όλοι μας!(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...
Γιατί τέτοια παραδείγματα από που αλλού θα πάρουμε;)
- Δείτε και αυτό...
Ομολογία "αμφοτεροδέξιου & των συν αυτώ":
Στα 4 σχεδόν χρόνια, που ασχολούμαστε με αυτό το ιστολόγιο οφείλουμε να ομολογήσουμε πως σε καμιά από τις 7000 και πλέον αναρτήσεις, που έχουνε περάσει μπροστά από τα μάτια μας, δεν έχουμε συγκλονιστεί τόσο...
Τα στοιχεία που βγαίνουν 2 μονάχα μέρες μετά τον (προσωρινό...) αποχαιρετισμό της Μαρίας είναι τόσο απρόσμενα ωφέλιμα για όλους μας...
Η Μαρία μας (* πλέον είναι και δική μας η Μαρία...) και η οικογένειά της ανέβασε τόσο ψηλά το επίπεδο, που είμαστε πλέον όλοι εμείς οι υπόλοιποι (κυρίως όσοι από εμάς Ο Θεός παραχώρησε οικογένεια...) "υποχρεωμένοι" να τους έχουμε ως υπόδειγμα στην ζωή και στον θάνατο...
* ΥΓ. "αμφ." & των συν αυτώ...:
Οι φωτογραφίες των αναρτήσεων για την Μαρία και το Ιερό Μυστήριο, που τελέστηκε προχθές, "κατέβηκαν"...
Δεν θελήσαμε να δυσκολέψουμε άλλο, έστω και άθελά μας, τα μέλη της οικογένειάς της και τους υπόλοιπους "δικούς τους" ανθρώπους...
Άλλωστε, όσοι είναι κοντινοί σε μας, γνωρίζουν καλά και με απόλυτη βεβαιότητα πως δεν έχουμε κανέναν στόχο "να πουλήσουμε"...
Πόσω μάλλον και σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα.
Προς το παρόν κατεβάζουμε, λοιπόν, τις φωτογραφίες και τα ονόματα, που αναφέρονται σε αυτές...
Κρατήσαμε μόνο εκείνη που ήταν ήδη δημοσιοποιημένη και ήταν η εικόνα του προφίλ της.
Προβλήματα νομικά δεν επιθυμούμε να έχουμε και ακόμα περισσότερο οποιεσδήποτε δυσχέρειες με τον Ουρανό...
Αύριο μπορεί να είναι η δική μας "σειρά" να φύγουμε...
Μόνο Ο Θεός γνωρίζει...
Με απόλυτο σεβασμό στη μνήμη της να δηλώσουμε μόνο, αν μας επιτρέπεται ακόμα, κάτι τελευταίο:
Μπορεί να μην είμαστε καθόλου σίγουροι για το πως θέλουμε να ζήσουμε το υπόλοιπο της ζωής, που μας επιφυλάσσει Ο καλός Θεός...
Το μόνο σίγουρο όμως, που μας μένει ως επίγευση απ΄όλο αυτό, είναι πως ξέρουμε πια πως θα θέλαμε να αναχωρήσουμε απ΄αυτήν την ζωή...
Κάπως σαν την Μαρία.-
Τα 10 παιδιά της Μαρίας συγκλόνισαν! Έψαλλαν το ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ στην κηδεία της
Διαβάστε περισσότερα στο: https://www.aerikes-epoxes.com/2018/06/28/ta-10-paidia-tis-marias-sygklonisan-epsallan-to-christos-anesti-stin-kideia-tis/
Τα παιδιά έψαλαν το "Χριστός ανέστη" στην κηδεία της...
Η Μαρία Σ. έχασε πριν από λίγες ημέρες τη ζωή της σε τροχαίο δυστύχημα, καθώς επέστρεφε σπίτι από τη δουλειά της. Η άτυχη μητέρα ήταν μαία στο επάγγελμα και μητέρα δέκα παιδιών ηλικίας από μόλις δύο μηνών μέχρι 22 ετών. Το περασμένο Σάββατο τελέστηκε μάλιστα η κηδεία της όπου έδωσαν το «παρών» χιλιάδες κόσμου, καθώς ήταν πολύ αγαπητή στον Ωρωπό, όπου και έμενε μαζί με την πολύτεκνη οικογένεια της. Όλοι όσοι βρέθηκαν μάλιστα στο τελευταίο αντίο μιλούν για κάτι ασυνήθιστο. Η οικογένεια ήταν εκείνη που έδινε κουράγιο στον κόσμο και όχι ο κόσμος στην οικογένεια… Ο σύζυγός της και τα παιδιά της ήταν ντυμένοι στα λευκά, σχεδόν χαμογελούσαν κι έψαλαν το Αναστάσιμο Χριστός Ανέστη. Αυτή ήταν και η απάντησή τους σε όσους τους εύχονταν να έχει καλό Παράδεισο… «Χριστός Ανέστη» απαντούσαν. Η συγκεκριμένη γυναίκα είχε τελειώσει και τη θεολογική σχολή και φαίνεται πως είχε μεταδώσει κάποιες από τις αξίες της και στα παιδιά της, Ένας ιερέας δεν δίστασε, μάλιστα, να μοιραστεί μια συζήτησή του με την άτυχη Μαρία, η οποία περιέγραφε κάποιες κουβέντες με τα παιδιά της. Διαβάστε την αναλυτικά: – Μαρία ανησυχείς για τα παιδιά σου τώρα που μεγάλωσαν; Δεν υπάρχει καλύτερος πατέρας και παιδαγωγός από τον ίδιο το Θεό. Κι όμως τα παιδιά του οι πρωτόπλαστοι αποφάσισαν να τον παρακούσουν καθώς και τις εντολές του και να φύγουν μακριά του… Εγώ δεν μπορώ παρά να αγωνίζομαι μόνο για μένα, για τα παιδιά μου απλά προσεύχομαι… – Δεν τα νουθετείς; Αν το ζευγάρι ζει αγαπημένο δεν χρειάζεται τίποτε παραπάνω. Αυτό από μόνο του αρκεί. Εγώ προχωρώ μέσα στο σπίτι και αισθάνομαι τα παιδιά μου σαν τα παπάκια, παντού με ακολουθούν για να συζητήσουμε…Αφού τους το λέω, παιδιά με κάνετε να αισθάνομαι σαν την πάπια, αφήστε με και λίγο μόνη… – Είσαι από αυτούς που πιστεύουν ότι η πολυτεκνία σώζει; Όταν γνώρισα τον Σπύρο αποφασίσαμε να κάνουμε έως 5 παιδιά, το θεωρούμε ιδανικό αριθμό, αλλά πάντα χαιρόμασταν με το κάθε παιδί που θέλαμε άλλο ένα… Για να καταλάβεις πόσο το χαίρομαι που ακόμα και το τελευταίο (το δέκατο) δεν το αφήνω να το αλλάζουν τα παιδιά. Τους λέω αυτό είναι δικό μου παιδί, όταν κάνετε δικό σας, εσείς θα το αλλάζετε…. Τώρα στο έκτο όταν είχα ρωτήσει τον παππού τον Δαμασκηνό σε δική μου αγωνία σε σχέση με τα πνευματικά… αν ο Θεός την πολυτεκνία την προσμετρά και ως αγώνα, γιατί μου είχανε πει ότι πάνω από 6 ότι Ο Θεός το βλέπει ως σταυρό….είχε συμφωνήσει!
Διαβάστε περισσότερα στο: https://www.aerikes-epoxes.com/2018/06/28/ta-10-paidia-tis-marias-sygklonisan-epsallan-to-christos-anesti-stin-kideia-tis/
Η Μαρία Σ. έχασε πριν από λίγες ημέρες τη ζωή της σε τροχαίο δυστύχημα, καθώς επέστρεφε σπίτι από τη δουλειά της. Η άτυχη μητέρα ήταν μαία στο επάγγελμα και μητέρα δέκα παιδιών ηλικίας από μόλις δύο μηνών μέχρι 22 ετών. Το περασμένο Σάββατο τελέστηκε μάλιστα η κηδεία της όπου έδωσαν το «παρών» χιλιάδες κόσμου, καθώς ήταν πολύ αγαπητή στον Ωρωπό, όπου και έμενε μαζί με την πολύτεκνη οικογένεια της. Όλοι όσοι βρέθηκαν μάλιστα στο τελευταίο αντίο μιλούν για κάτι ασυνήθιστο. Η οικογένεια ήταν εκείνη που έδινε κουράγιο στον κόσμο και όχι ο κόσμος στην οικογένεια… Ο σύζυγός της και τα παιδιά της ήταν ντυμένοι στα λευκά, σχεδόν χαμογελούσαν κι έψαλαν το Αναστάσιμο Χριστός Ανέστη. Αυτή ήταν και η απάντησή τους σε όσους τους εύχονταν να έχει καλό Παράδεισο… «Χριστός Ανέστη» απαντούσαν. Η συγκεκριμένη γυναίκα είχε τελειώσει και τη θεολογική σχολή και φαίνεται πως είχε μεταδώσει κάποιες από τις αξίες της και στα παιδιά της, Ένας ιερέας δεν δίστασε, μάλιστα, να μοιραστεί μια συζήτησή του με την άτυχη Μαρία, η οποία περιέγραφε κάποιες κουβέντες με τα παιδιά της. Διαβάστε την αναλυτικά: – Μαρία ανησυχείς για τα παιδιά σου τώρα που μεγάλωσαν; Δεν υπάρχει καλύτερος πατέρας και παιδαγωγός από τον ίδιο το Θεό. Κι όμως τα παιδιά του οι πρωτόπλαστοι αποφάσισαν να τον παρακούσουν καθώς και τις εντολές του και να φύγουν μακριά του… Εγώ δεν μπορώ παρά να αγωνίζομαι μόνο για μένα, για τα παιδιά μου απλά προσεύχομαι… – Δεν τα νουθετείς; Αν το ζευγάρι ζει αγαπημένο δεν χρειάζεται τίποτε παραπάνω. Αυτό από μόνο του αρκεί. Εγώ προχωρώ μέσα στο σπίτι και αισθάνομαι τα παιδιά μου σαν τα παπάκια, παντού με ακολουθούν για να συζητήσουμε…Αφού τους το λέω, παιδιά με κάνετε να αισθάνομαι σαν την πάπια, αφήστε με και λίγο μόνη… – Είσαι από αυτούς που πιστεύουν ότι η πολυτεκνία σώζει; Όταν γνώρισα τον Σπύρο αποφασίσαμε να κάνουμε έως 5 παιδιά, το θεωρούμε ιδανικό αριθμό, αλλά πάντα χαιρόμασταν με το κάθε παιδί που θέλαμε άλλο ένα… Για να καταλάβεις πόσο το χαίρομαι που ακόμα και το τελευταίο (το δέκατο) δεν το αφήνω να το αλλάζουν τα παιδιά. Τους λέω αυτό είναι δικό μου παιδί, όταν κάνετε δικό σας, εσείς θα το αλλάζετε…. Τώρα στο έκτο όταν είχα ρωτήσει τον παππού τον Δαμασκηνό σε δική μου αγωνία σε σχέση με τα πνευματικά… αν ο Θεός την πολυτεκνία την προσμετρά και ως αγώνα, γιατί μου είχανε πει ότι πάνω από 6 ότι Ο Θεός το βλέπει ως σταυρό….είχε συμφωνήσει!
Διαβάστε περισσότερα στο: https://www.aerikes-epoxes.com/2018/06/28/ta-10-paidia-tis-marias-sygklonisan-epsallan-to-christos-anesti-stin-kideia-tis/
Η Μαρία Σ. έχασε πριν από λίγες ημέρες τη ζωή της σε τροχαίο δυστύχημα, καθώς επέστρεφε σπίτι από τη δουλειά της. Η άτυχη μητέρα ήταν μαία στο επάγγελμα και μητέρα δέκα παιδιών ηλικίας από μόλις δύο μηνών μέχρι 22 ετών. Το περασμένο Σάββατο τελέστηκε μάλιστα η κηδεία της όπου έδωσαν το «παρών» χιλιάδες κόσμου, καθώς ήταν πολύ αγαπητή στον Ωρωπό, όπου και έμενε μαζί με την πολύτεκνη οικογένεια της.
Όλοι όσοι βρέθηκαν μάλιστα στο τελευταίο αντίο μιλούν για κάτι ασυνήθιστο. Η οικογένεια ήταν εκείνη που έδινε κουράγιο στον κόσμο και όχι ο κόσμος στην οικογένεια…
Ο σύζυγός της και τα παιδιά της ήταν ντυμένοι στα λευκά, σχεδόν χαμογελούσαν κι έψαλαν το Αναστάσιμο Χριστός Ανέστη. Αυτή ήταν και η απάντησή τους σε όσους τους εύχονταν να έχει καλό Παράδεισο… «Χριστός Ανέστη» απαντούσαν.
Η συγκεκριμένη γυναίκα είχε τελειώσει και τη θεολογική σχολή και φαίνεται πως είχε μεταδώσει κάποιες από τις αξίες της και στα παιδιά της, Ένας ιερέας δεν δίστασε, μάλιστα, να μοιραστεί μια συζήτησή του με την άτυχη Μαρία, η οποία περιέγραφε κάποιες κουβέντες με τα παιδιά της. Διαβάστε την αναλυτικά:
– Μαρία ανησυχείς για τα παιδιά σου τώρα που μεγάλωσαν;
Δεν υπάρχει καλύτερος πατέρας και παιδαγωγός από τον ίδιο το Θεό. Κι όμως τα παιδιά του οι πρωτόπλαστοι αποφάσισαν να τον παρακούσουν καθώς και τις εντολές του και να φύγουν μακριά του… Εγώ δεν μπορώ παρά να αγωνίζομαι μόνο για μένα, για τα παιδιά μου απλά προσεύχομαι…
– Δεν τα νουθετείς;
Αν το ζευγάρι ζει αγαπημένο δεν χρειάζεται τίποτε παραπάνω. Αυτό από μόνο του αρκεί. Εγώ προχωρώ μέσα στο σπίτι και αισθάνομαι τα παιδιά μου σαν τα παπάκια, παντού με ακολουθούν για να συζητήσουμε… Αφού τους το λέω, παιδιά με κάνετε να αισθάνομαι σαν την πάπια, αφήστε με και λίγο μόνη…
– Είσαι από αυτούς που πιστεύουν ότι η πολυτεκνία σώζει;
Όταν γνώρισα τον Σπύρο αποφασίσαμε να κάνουμε έως 5 παιδιά, το θεωρούμε ιδανικό αριθμό, αλλά πάντα χαιρόμασταν με το κάθε παιδί που θέλαμε άλλο ένα… Για να καταλάβεις πόσο το χαίρομαι που ακόμα και το τελευταίο (το δέκατο) δεν το αφήνω να το αλλάζουν τα παιδιά. Τους λέω αυτό είναι δικό μου παιδί, όταν κάνετε δικό σας, εσείς θα το αλλάζετε… Τώρα στο έκτο, όταν είχα ρωτήσει τον παππού τον Δαμασκηνό σε δική μου αγωνία σε σχέση με τα πνευματικά, αν ο Θεός την πολυτεκνία την προσμετρά και ως αγώνα, γιατί μου είχανε πει ότι πάνω από 6 ότι ο Θεός το βλέπει ως σταυρό, είχε συμφωνήσει!
Τη Β’ του αυτού μηνός (Αυγούστου), μνήμη της Οσίας Φωτεινής ή Φωτού, της εν Ριζοκαρπάσου της Κύπρου.
Η Φωτεινή φανούσα εν γη αυγάζει,
εν ουρανοίς εκδημούσα καθισταμένη.
Θυμόν αποπνέει Φωτεινή, δευτέρη ηοί.
Ανάμεσα στο πλήθος των Οσιακών μορφών, που με τους ασκητικούς ιδρώτες, τα ρεύματα των δακρύων της κατανύξεως και τους λοιπούς θεοφιλείς καμάτους τους, άρδευσαν και άγιασαν, απ’ άκρη σ’ άκρη, την φιλάγια της Κύπρου γη, είναι γνωστή και μία μικρή σε αριθμό ομάδα Αγίων γυναικών. Και γι’ αυτές πάλιν ελάχιστα κατά κανόνα βιογραφικά στοιχεία έφθασαν μέχρις εμάς, όσα, Προνοία Θεού, διασώθηκαν από τον πανδαμάτορα χρόνο και τις ποικίλες ιστορικές περιπέτειες του πολύπαθου νησιού μας.
Ξεχωριστή θέση μεταξύ τους, με μια παγκύπρια τιμή και ακτινοβολία, κατέχει αναμφίβολα η Αγία Φωτεινή η Καρπασίτιδα, η γνωστή στον λαό και ως Αγία Φωτού[2]. Έζησε κατά την πρώιμη μάλλον βυζαντινή εποχή[3], αλλά δυστυχώς δεν γνωρίζουμε σήμερα τα σχετικά με τον βίο της.
Σύμφωνα με τοπική παράδοση, η φωτώνυμη αυτή Οσία καταγόταν από την αρχαία πόλη του Καρπασίου. Αυτό που είναι με βεβαιότητα γνωστό, είναι ότι διήλθε τον ασκητικό της βίο σ’ ένα ευρύχωρο λαξευτό υπόγειο σπήλαιο μέσα στο σημερινό χωριό Άγιος Ανδρόνικος Καρπασίας. Το σπήλαιο τούτο, που διατηρείται σε εξαίρετη γενικά κατάσταση μέχρι και τις μέρες μας, είναι πιθανόν να προϋπήρξε της Αγίας Φωτεινής, και ίσως παραπέμπει σε πρωτοχριστιανικούς ή και πρωτοβυζαντινούς χρόνους. Σ’ αυτό υπάρχουν εσωτερικές προεκτάσεις, υπό μορφή σηράγγων, διασώζονται δε και λαξευμένες εσοχές στα τοιχώματα για την τοποθέτηση λύχνων.
Αξίζει σ’ αυτή τη συνάφεια να τονισθεί πως το ασκητήριο-σπήλαιο της Αγίας Φωτεινής δεν αποτελεί μεμονωμένο χώρο ή γεγονός, αλλά εντάσσεται σε σύμπλεγμα ασκητηρίων της ευρύτερης εκεί περιοχής. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται οι γνωστοί βυζαντινοί ναοί της Αγίας Σολομονής έξω από την Κώμα του Γιαλού (9ου αιώνα), της Αγίας Παύλης στην Αγία Τριάδα Γιαλούσας, της Αγίας Θέκλης στην Γιαλούσα, και της Αγίας Βαρβάρας πλησίον της Κορόβειας (8ου αιώνα). Κάτω από τους τρεις πρώτους αυτούς ναούς υπάρχουν λαξευτοί ταφικοί θάλαμοι με αρκοσόλια[4], ενώ πλησίον του τελευταίου (της Αγίας Βαρβάρας) λαξευτά σπήλαια, που λειτούργησαν ως ασκητήρια, ενδεικτικά πιθανώτατα της κατά τη μεσοβυζαντινή τουλάχιστον περίοδο ακμής στην περιοχή του γυναικείου μοναχισμού, εάν κρίνουμε από την αφιέρωση των ως άνω ναών σε γυναίκες Αγίες.
Στο πιο πάνω λοιπόν σπήλαιο (στο χωριό Άγιος Ανδρόνικος) αγωνίσθηκε ασκητικά η Οσία, με νηστεία, αγρυπνία, προσευχή, αγνότητα, ταπεινοφροσύνη, υπομονή και τις άλλες ευαγγελικές αρετές, με τις οποίες κατέστη πάμφωτο σκεύος Θεού, δοχείο των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος, φωτοφόρα και φωτόμορφη. Κατάμεστη λοιπόν των καρπών της αγιότητας, κοιμήθηκε εν Κυρίω και τάφηκε στο ασκητήριό της. Ο τάφος της, που βρίσκεται στο δυτικό μέρος του σπηλαίου, παρέμεινε για αιώνες αγνοημένος. Για πρώτη φορά εντοπίσθηκε μετά από θεία αποκάλυψη κατά το πρώτο μισό του 15ου αιώνα, σύμφωνα με τη σύγχρονη μαρτυρία του γνωστού Κυπρίου μεσαιωνικού χρονογράφου Λεοντίου Μαχαιρά. Τούτο ήταν ασφαλώς οικονομία Θεού, για να παρηγορήσει τους υπόδουλους τότε Κυπρίους από τα δεινά της παπικής Φραγκοκρατίας, και να τους στηρίξει στην Ορθόδοξη πίστη. Η αναφορά αυτή του Μαχαιρά, που αποτελεί και την αρχαιότερη γνωστή γραπτή μαρτυρία για την Οσία Φωτεινή, έχει ως εξής (αποδίδουμε το κείμενο σε μετάφραση):
«Ακόμη βρίσκεται στην (περιοχή) Ακρωτίκη, στην κώμη του Αγίου Ανδρονίκου της Κανακαριάς – έχει λίγο καιρό και βρέθηκε με αποκάλυψη Θεού – (μία άλλη Αγία), που την ονομάζουν Αγία Φωτεινή, και ο τάφος της είναι κάτω από τη γη (σε σπήλαιο). (Εκεί) υπάρχει (άγιο) βήμα και τελείται η θεία Λειτουργία. Επίσης εκεί υπάρχει νερό-αγίασμα, και (στο πηγάδι που βρίσκεται) έχει πολύ βάθος το νερό, και στο γύρισμα του φεγγαριού πήζει επάνω το νερό (αγίασμα), όπως πήζει ο πάγος, και γίνεται μία τσίππα. Και τη βγάζουν (από το πηγάδι) σαν μια πλάκα πάγου. Κι άμα αρχίζει να λυώνει, γίνεται λεπτό σαν σκόνη, και την βάζουν στα μάτια τους οι τυφλοί και θεραπεύονται.”[5]
Έκτοτε η Αγία Φωτεινή, και μέχρι τις μέρες μας, ενεργεί πλείστα όσα θαύματα σ’ αυτούς που με πίστη προσέρχονται και προσεύχονται σ’ αυτήν. Κατ’ εξαίρεση έλαβε, κατά την επωνυμία της, τη Χάρη της θεραπείας των ποικίλων οφθαλμικών παθήσεων, μάλιστα των τυφλώσεων, χορηγώντας άφθονα τις ιάσεις με το νερό του αγιάσματός της[6]. Τό πηγάδι του περιωνύμου αυτού αγιάσματος, που, όπως είδαμε, αναφέρει και ο Λεόντιος Μαχαιράς, βρίσκεται στο άκρο λαξευμένης προς τα βόρεια του σπηλαίου σήραγγας. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, το αγίασμα αυτό στέρεψε το 1974, μετά την τουρκική εισβολή, ένεκα της βεβήλωσης του χώρου από τους Τούρκους.
Πέραν της μαρτυρουμένης χρήσης του σπηλαίου τούτου ως ναού ήδη από τα χρόνια της στυγνής υποδουλώσεως της Κύπρου μας στους αιρετικούς παπικούς Φράγκους, αλλά και μέχρι πρόσφατα (το έτος 1974), ο χώρος αυτός προηγουμένως λειτούργησε πιθανώτατα και ως Μονή. Αργότερα (ίσως επί τουρκοκρατίας) λειτούργησε πάνω και πέριξ του σπηλαίου μικρή ανδρώα Μονή, που διαλύθηκε περί το τέλος του 19ου αιώνα[7]. Ο ναός, που βρίσκεται σήμερα πάνω από το σπήλαιο, κτίσθηκε επί αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσάνθου (1767-1810), λειτουργούσε δε προ της εισβολής ως ο ενοριακός ναός του χωριού Άγιος Ανδρόνικος[8].
Εξαιτίας των ποικίλων ιστορικών της Κύπρου περιστάσεων, ο τάφος της Οσίας προφανώς καλύφθηκε (ίσως κατά την αιρετική παπικό-Ενετοκρατία ή την αλλόθρησκη Τουρ κ ο κ ρ α τ ί α ) προς αποφυγή σύλησης του ιερού της λειψάνου, και με τα χρόνια και πάλιν λησμονήθηκε. Για δεύτερη φορά ανευρέθη επί αρχιεπισκόπου Κύπρου Σιλβέστρου (1718-1733) από τον τότε επιστάτη της Μονής της Οσίας, οικονόμο Άνθιμο. Επιθυμώντας δηλαδή αυτός να ευρυχωρήσει το σπήλαιο, έσκαψε προς τα δυτικά, όπου βρήκε ξανά τον τάφο και το ιερό λείψανο της Αγίας, πάνω στο οποίο υπήρχε μαρμάρινος σταυρός, που έφερε την επιγραφή· «Φωτεινή οσία, νύμφη Χριστού”. Τούτο υπήρξε και πάλιν έργο της θείας Προνοίας, για τη στήριξη του Τουρκοκρατουμένου και δεινοπαθούντος πιστού λαού της Κύπρου. Αφού ειδοποιήθηκε τότε σχετικά ο αρχιεπίσκοπος Σίλβεστρος, πρόσταξε και ασφάλισαν το άγιο λείψανο μέσα στον τάφο. Αργότερα ανακομίσθησαν από εκεί τα ιερά αυτά λείψανα, κατά δε το 1974 μετακομίσθηκαν στην ιερά αρχιεπισκοπή Κύπρου.
Ναοί επ’ ονόματι της Αγίας Φωτεινής βρίσκονται και σε άλλα μέρη της Κύπρου, αλλά δεν είναι γνωστό εάν ετιμάτο εκεί αρχικά η Κυπρία Οσία, η Καρπασίτιδα ή η ομώνυμη Μεγαλομάρτυς, η Σαμαρείτιδα. Πιθανώτατα όμως στους παλαιούς ναούς στην Αμμόχωστο και τον Γερόλακκο να ετιμάτο η Κυπρία Φωτεινή, όπως και στο (μεταγενεστέρως τουρκοκυπριακό) χωριό Φώττα (ή Φότα), που αρχικά εκαλείτο Αγία Φωτεινή, μετονομάσθηκε δε έτσι από τους Τουρκοκυπρίους[9].
Παλαιότερη γνωστή φορητή εικόνα της Οσίας είναι μία του έτους 1811, έργο του γνωστού ζωγράφου ιερομόναχου Λαυρεντίου, που κλάπηκε κατά την εισβολή από τους Τούρκους και πωλήθηκε στην Ευρώπη[10]. Αυτή, όπως και οι σωζόμενες νεώτερες εικόνες, παριστούν την Αγία με μοναχική ενδυμασία και να φέρει στο δεξί της χέρι Σταυρό.
Η μνήμη της Αγίας Φωτεινής εορτάζεται στις 2 Αυγούστου[11], ημέρα κατά την οποία, μέχρι και πριν την τουρκική εισβολή του 1974, ετελείτο μεγάλη πανήγυρη στο χωριό Άγιος Ανδρόνικος Καρπασίας, στην οποία μετέβαινε κατά κανόνα και ο εκάστοτε αρχιεπίσκοπος Κύπρου[12].
Ταις της φωτοφόρου και φωτωνύμου Οσίας αγίαις πρεσβείαις ο Θεός, φώτισον και ημών τα όμματα της ψυχής και του σώματος, και ελέησον ημάς, ως μόνος Οικτίρμων. Αμήν!
Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010
ΑΡ. ΤΕΥΧΟΥΣ 106-111
ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΙΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ
[*] Πρωτογενείς πηγές αναφορικά με τον βίο της Οσίας Φωτεινής δεν έχουν δυστυχώς διασωθεί. Το παρόν κείμενο βασίζεται στα παρατιθέμενα από τους Λεόντιο Μαχαιρά (στο Χρονικό του), Ακάκιο μονάχο και Αντώνιο Τεϊρμεντζόγλου προσκυνητή (στις συντεθειμένες απ’ αυτούς χειρόγραφες Ακολουθίες της Οσίας – βλ. κατωτ.) στοιχεία, τα οποία και συνθέτουν τη βασική σχετική χειρόγραφη παράδοση, καθώς και σε παρεμφερή αξιόπιστα αρχαιολογικά δεδομένα.
[2] Το όνομα αυτό παράχθηκε από την γενική του συγγενικού ονόματος της Αγίας, η Φωτώ (της Φωτούς), αποτελεί δε σύνηθες γλωσσικό φαινόμενο αναγόμενο στη βυζαντινή εποχή (της αποδόσεως δηλ. θηλυκών κυρίων προσηγορικών ονομάτων εις -ού, π.χ. Σωφρονού, Κυριακού, Παρασκευού κλπ.).
[3] Όχι μόνο ο χώρος ασκήσεως της Οσίας, άλλα και ο τύπος του τάφου της, που, παρά τις μεταγενέστερες (κατά τις δύο ανευρέσεις του) επεμβάσεις, διακρίνεται εμφανώς ότι ήταν αρκοσόλιο (βλ. επόμενη σημ.). παραπέμπουν στην παλαιοχριστιανική περίοδο.
[4] Η λ. αρκοσόλιο (από το λατινικό arcosolium, προερχόμενο από τις λ. arcus=τόξο και solium=σορός, θήκη. τάφος), δηλώνει τους τοξωτούς τάφους, που κατασκευάζονταν κατά τη ρωμαϊκή-παλαιοχριστιανική περίοδο. Ο τάφος, που προεξείχε λίγο από το δάπεδο, επιστεγαζόταν από τοξωτή οροφή, δίνοντας έτσι ένα πλαστικό βάθος στην κατασκευή. Τα αρκοσόλια των Αγίων διακοσμούνταν συνήθως με ποικίλες παραστάσεις (νωπογραφίες).
[5] Λεοντίου Μαχαιρά. Χρονικόν, (έκδ.) R.M. Dawkins, Leontios Makhairas, Recital concerning the Sweet Land of Cyprus entitled ‘Chronicle’, Οξφόρδη, 1932, Vol. I, §34, σσ. 32-35. Τα του Μαχαιρά περιληπτικά αναφέρουν και οι D. Strambaldi [Chronicha, σ. 14). Fl. Bustron {Historia. σ. 34) και αρχιμανδρίτης Κυπριανός [Ιστορία χρονολογική, σ. 352).
[6] Η από το όνομα της Οσίας Φωτεινής απορρέουσα θαυματουργική Χάρη της θεραπείας των οφθαλμικών παθήσεων έχει αντίστοιχη περίπτωση τα μετά θάνατον θαύματα της ομώνυμης Μεγαλομάρτυρος Φωτεινής της Σαμαρείτιδος στην Κωνσταντινούπολη, όπου μάλιστα υπήρχε και αγίασμα, θεραπευτικό των ασθενειών (βλ. «Η εύρεσις των λειψάνων της αγίας μεγαλομάρτυρος Φωτεινής και μερική ταύτης θαυμάτων εξήγησις”. εν Fr. Halkin, Hagiographica Inedita Decem. CCSG, No. 21, Louvain, 1989. σσ. 111-125 [κείμενο], και σχετικά σχόλια εν Alice-Mary Talbot, «The posthumous miracles of St. Photeine”, Analecta Bollandiana. 112 [1994]. σσ. 85-104).
[7] Για τη μικρή αυτή Μονή της Οσίας βλ. εν Ν. Γ. Κυριαζής. Τα Μοναστήρια εν Κύπρω). Λάρνακα, 1950, σ. 99, και Κωστής Κοκκινόφτας – Θεοχαρίδης Ιωάννης, «Μοναστηριακά δεδομένα σύμφωνα με το Κατάστιχο VI της αρχιεπισκοπής Κύπρου (1825)”, Επετηρίδα Κέντρου Μελετών Ι. Μ. Κύκκου. 4, σσ. 241-309. μάλιστα Πίν. 1-3 και Χάρτης 3.
[8] Σύμφωνα με πληροφορίες των εγχωρίων, στην τουρκοκυπριακή συνοικία (τουρκομαχαλλά)του Αγίου Ανδρονίκου, υπήρχε ναός του Αγίου Ανδρονίκου, ερειπωμένος σήμερα.
[9] Τους ναούς και τα αγιώνυμα τοπωνύμια στην Κύπρο, Αγία Φωτεινή και Αγία Φωτού βλ. εν Christodoulou Menelaos and Konstantinides Konstantinos, A complete Gazetteer of Cyprus, Vol. I, Nicosia, 1987, σ. 20, και Jack Goodwin, An Historical Toponymy of Cyprus, Vol. I, Nicosia, 19855. σ. 299. Ας σημειωθεί πως ο ναός της Οσίας στην Ακάνθου (19ου (;) αι.) ήταν ο κοιμητηριακός του χωριού, υπήρχε δε παλαιότερα ναός της και στην Κυθρέα.
[10] Η εικόνα αυτή της Οσίας, μαζί με άλλες εικόνες από την Κύπρο, κλεμμένες μετά την εισβολή από Τούρκους έμπορους αρχαιοτήτων, παρουσιάσθηκαν σε έκθεση στη Γερμανία και τιτλοφορήθηκαν ως προερχόμενες από το Άγιον Όρος (!), μετά δε εξαφανίσθηκαν (βλ. Κατάλογο της Εκθέσεως, Ikonen des Ostens. Kultbilder aus funf Jahrhunderten, St. Otto-Verlag Bemberg. Germany, No. 30, σ. 124, ‘Heilige Fotinia’).
[11] Παλαιότερη σωζόμενη Ακολουθία της Οσίας, που ασφαλώς σχετίζεται με την επί αρχιεπισκόπου Σιλβέστρου eπανεύρεση του ιερού λειψάνου της, είναι η συμπιληθείσα υπό του μοναχού Ακακίου στο γνωστό του χγφ. Πεντέορτον (1732/1733), που δημοσιεύθηκε εν Κυπριακαί Σπουδαί, ΙΑ’ (1947), σσ. 77-b 97. με σχετικά προλεγόμενα στις σσ. κη’-κθ’ (τό Συναξάριο είχε προδημοσιευθεί από τον Ιω. Συκουτρή στα Κυπριακά Χρονικά. Β’ [1924], σσ. 238-240). Η αυτή σχεδόν Ακολουθία (με μικρές διαφορές) βρίσκεται στο γραμμένο από τον Αντώνιο Τεϊρμεντζόγλου χγφ. Ι. Μητροπόλεως Κιτίου 25 (αρχών του 19ου αι.), σσ. 246-287. Αμφότερες στερούνται οποιασδήποτε πρωτοτυπίας (ως και οι μεταγενέστερες υπό των Μαχαιριωτών Ιγνατίου [1881] και Μητροφάνους [1899]). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το Συναξάριό τους, που στον Τεϊρμεντζόγλου αποδίδεται με διαφορές, αλλά περιέχει τα αυτά βασικά στοιχεία. Αξιοσημείωτο ότι σ’ αυτό (του Τεϊρμεντζόγλου) γίνεται το πρώτον αναφορά στην επί Σιλβέστρου ανεύρεση του λειψάνου της Οσίας – στον Ακάκιο
υπονοείτα, αλλά δεν αναφέρεται ρητά – από τον οικονόμο Άνθιμο (και όχι Νικόδημο, όπως βραδύτερα επεκράτησε), και ότι τότε (περ. τέλη του 18ου / αρχές 19ου αι.) το λείψανο βρισκόταν ακέραιο μέσα στον τάφο. Νέα ασματική Ακολουθία, ποίημα του Υμνογράφου Χαραλάμπους Μπούσια, περιλήφθηκε (μαζί με τη σχετική βιβλιογραφία) στα Κύπρια Μηνιαία, Γ (Αύγουστος), σσ. 21-38.
[12] Ως γνωστό, με την Bulla Cypria του πάπα Αλεξάνδρου Δ’ (1260) καταργήθηκε ο τίτλος και θεσμός του αρχιεπισκόπου Κύπρου, οι δε επισκοπές της νήσου περιορίσθηκαν από 14 σε 4. Μεταξύ των επισκοπών αυτών που καταργήθηκαν ήταν και του Καρπασίου, όπου εξορίσθηκε ο επίσκοπος Κωνσταντίας-Αμμοχώστου. Με την ανασύσταση της Ορθόδοξης Εκκλησίας Κύπρου μετά την κατάληψη της νήσου από τους Τούρκους (1570/1571), η επισκοπή Καρπασίου (καθώς και η της Αμμοχώστου) περιέρχεται υπό τη δικαιοδοσία του αρχιεπισκοπικού θρόνου. Πρόσφατα (2007), με τη διεύρυνση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας Κύπρου, εξελέγη και χωρεπίσκοπος Καρπασίας.
Καρηασέων το κλέος και Κυπρίων αγλάισμα, και των ασθενούντων η ρώσις, των πεπηρωμένων ανάβλεψις, των προς σε πιστώς προστρεχόντων εν τω θείω ναώ σου, πανένδοξε, τας ιάσεις παράσχου τοις δούλοις σου πάντοτε, ίνα ευχαρίστως κράζωμεν, Φωτεινή Οσία νύμφη Χριστού καλλιπάρθενε. Δόξα τω σε δοξάσαντι, Δόξα τω σε δοξάσαντι, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω ενεργούντι δια σου πασιν Ιάματα.
Η Καλλιόπη Κεχαγιά (Προύσα 1839- Αθήνα 1905), Ελληνίδα πρωτοπόρος εκπαιδευτικός και φεμινίστρια.
Η Καλλιόπη Κεχαγιά (Προύσα 1839- Αθήνα 1905) ήταν Ελληνίδα εκπαιδευτικός και φεμινίστρια του 19ου αιώνα. Τιμήθηκε στον τομέα της με τον τίτλο της Επόπτιδος πάντων των σχολείων και διδασκαλείων της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1898.
Γεννήθηκε στην Προύσα της Βιθυνίας, στη Μικρά Ασία, το 1839. Από εκεί ήταν και ο πατέρας της, προύχοντας, εύπορος έμπορος και αντιπρόσωπος της χριστιανικής επαρχίας του στην Υψηλή Πύλη, για τον λόγο αυτό λέγονταν Κεχαγιάς. Το 1850 η οικογένεια του πατέρα της εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εδώ η μικρή Καλλιόπη μαθήτευσε στο Παρθεναγωγείο Χιλλ και κατόπιν στο Αρσάκειο. Συνέχισε τις σπουδές στο Παρθεναγωγείο Βάλτερ του Λονδίνου και στράφηκε στην ιδιωτική μελέτη της αρχαίας φιλολογίας και γλώσσας, έχοντας για διδάσκαλο τον λόγιο και συγγραφέα Γρηγόριο Παπαδόπουλο. Ταξίδεψε σε πολλές ευρωπαϊκές και αμερικάνικες πόλεις σπουδάζοντας στα εκπαιδευτικά και φιλανθρωπικά τους ιδρύματα. Επέστρεψε στην Ελλάδα και διετέλεσε διευθύντρια του Παρθεναγωγείου Χιλλ στα έτη 1875 ως 1888, ενώ παράλληλα ίδρυσε και οργάνωσε το Ελληνικό Παρθεναγωγείο στην Κωνσταντινούπολη υπό την εποπτεία του Κωνσταντίνου Ζάππα. Ίδρυσε πολλούς εκπαιδευτικούς, χριστιανικούς και φιλανθρωπικούς συλλόγους.
Επίσης, μετά την επιστροφή της στην Αθήνα θέλησε να συμβάλει στην αναμόρφωση του σωφρονιστικού συστήματος ώστε να αποτελέσει ένα σύστημα που να σέβεται τον κρατούμενο, να τον μορφώνει και να τον καθιστά πολίτη ικανό να ενταχθεί ομαλά στην κοινωνία μετά την αποφυλάκισή του, ώστε να καταστεί και παραγωγικός για τον τόπο του. Ιστορική θεωρείται η Έκθεση που απηύθυνε στη βασίλισσα Όλγα, προκειμένου να την παρακινήσει να συνδράμει στην ίδρυση γενικών γυναικείων φυλακών στην Αθήνα σε αξιοπρεπείς και βιώσιμες συνθήκες, στον οποίο θα συγκεντρώνονταν όλες οι γυναίκες τρόφιμοι από όλες τις άλλες φυλακές Ελλάδας «όπως παύση υβριζόμενον το γυναικείον φύλον εν αις ευρίσκονται νυν συνθήκες αι γυναικείαι φυλακαί πανταχού του Κράτους». Εξάλλου, με τη μεσολάβηση της ίδιας ως προέδρου της «Εν Χριστώ Αδελφότητας» εξασφαλίστηκε οικόπεδο στους Αμπελοκήπους της Αθήνας για την ανέγερση των κτιρίων με δαπάνες της Αδελφότητας, για «να περισώσωμεν εκ της δεινής ηθικής ταπεινώσεως γυναίκας Ελληνίδας, ως αι πλείσται εισί και έσονται μητέρες πολιτών Ελλήνων».
Η σημαντικότερη δράση της αφορά στην ανέγερση και σύσταση του Εφηβείου Αβέρωφ. Σύμφωνα με την Κεχαγιά, η κατάσταση των ελληνικών φυλακών για τους ανήλικους ήταν απαράδεκτη, καθώς ανήλικοι τρόφιμοι συμβίωναν με τους ενήλικες με αποτέλεσμα συχνά η φυλακή από μέρος σωφρονισμού να μετατρέπεται σε ένα σχολείο παραβατικότητας. Το Εφηβείο Αβέρωφ αποτέλεσε υπόδειγμα σωφρονιστικού καταστήματος την εποχή εκείνη για την Ελλάδα. Διέθετε σχολείο, βιβλιοθήκη, εργαστήρια σε ειδικούς χώρους στα οποία εξασκούνταν οι τρόφιμοι, νοσοκομείο με αυτόνομους χώρους αναρρώσεως, μαγειρείο, τραπεζαρία και ναό. Πρότυπος θεωρείται και ο τρόπος και η διαφάνεια στην εξασφάλιση και διαχείριση των οικονομικών πόρων, η οργάνωση των εθελοντών, η αρχιτεκτονική του χώρου και ο εξοπλισμός του κτιρίου.
Η Καλλιόπη Κεχαγιά έδωσε πάμπολες διαλέξεις σε Ευρώπη και Αμερική με απαράμιλλη ευγλωττία και ενώπιον εκλεκτού και πυκνότατου ακροατηρίου. Ως επόπτης των σχολείων της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας είχε το ιδεώδες να εισαγάγει την αμερικανική σχολική οργάνωση. Μετά από ένα ταξίδι στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1888, έγραψε μια σειρά άρθρων σχετικά με τα επιτεύγματα των Αμερικανίδων με την ελπίδα να εμπνεύσει τις Ελληνίδες γυναίκες στην διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους.
Τη βιογραφία της έγραψε ο Κωνσταντινοπολίτης λόγιος, εκδότης, δημοσιογράφος, και συγγραφέας Σταύρος Βουτυράς.
Αύρα Θεοδωροπούλου (Αδριανούπολη 1880 – Αθήνα 1963)
Η Αύρα Θεοδωροπούλου(Αδριανούπολη 1880 – Αθήνα 1963), Ελληνίδα μουσικός, κριτικός και αγωνίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών.
Η Αύρα Θεοδωροπούλου(Αδριανούπολη, 3 Νοεμβρίου 1880 – Αθήνα, 20 Ιανουαρίου 1963) ήταν Ελληνίδα μουσικός, κριτικός και αγωνίστρια για τα διακιώματα των γυναικών. Έγινε περισσότερο γνωστή από τους αγώνες της για την απόκτηση του δικαιώματος ψήφου των γυναικών. Υπήρξε ιδρύτρια και πρόεδρος του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας.
Γεννήθηκε στην Αδριανούπολη της Ανατολικής Θράκης στις 3 Νοεμβρίου 1880 (το γένος Δρακόπουλου). Καταγόταν από εύπορη αστική οικογένεια. Ο πατέρας της Αριστομένης Δρακόπουλος ήταν γενικός πρόξενος της Ελλάδας ενώ από την πλευρά της γιαγιάς της ήταν απόγονος της οικογένειας Καλαμογδάρτη. Αδελφή της ήταν η ηθοποιός και ποιήτρια Θεώνη Δρακοπούλου, γνωστή και ως «Μυρτιώτισσα».
Σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών όπου απόκτησε δίπλωμα πιάνου το 1900. Στις διπλωματικές εξετάσεις της αρίστευσε και της απονεμήθηκε το αργυρό μετάλλιο Ανδρέου και Ιφιγενείας Συγγρού. Συνέβαλε στην ίδρυση του Εθνικού Ωδείου. Μιλούσε Γαλλικά, Αγγλικά και Γερμανικά.
Δίδαξε πιάνο και ιστορία της μουσικής στο Ωδείο Αθηνών (1900-1919), αρχικά ως δασκάλα και κατόπιν ως καθηγήτρια, στο Ελληνικό Ωδείο (1919-1936), το οποίο ίδρυσε μαζί με ομάδα άλλων καθηγητών και όπου διετέλεσε Έφορος για αρκετά χρόνια, και στο Εθνικό Ωδείο (1936-1957).
Συνεργάστηκε με πολλές εφημερίδες (Εστία, Ακρόπολις, Έθνος, Μάχη, Ασύρματος, Ελευθέρα Γνώμη, Πρωΐα, κ.ά.) και περιοδικά (Παναθήναια, Εργασία, Αγγλοελληνική Επιθεώρησις, Νέα Εστία, Καινούρια Εποχή), γράφοντας άρθρα και κριτικές μουσικού περιεχομένου.
Κοινωνική εργασία-Τα δικαιώματα της γυναίκας
Αύρα Θεοδωροπούλου
Το 1911 ίδρυσε το Κυριακόν Σχολείον Εργατριών. Εργάσθηκε εθελοντικά ως Αδελφή Νοσοκόμος σε όλους τους μεγάλους πολέμους, από το 1897 ώς και τον Πόλεμο του 1940.
Το 1918 ίδρυσε το σωματείο Αδελφή του Στρατιώτου, το οποίο οργάνωσε το Σπίτι του Στρατιώτου.
Το 1920 ίδρυσε τον Σύνδεσμο για τα δικαιώματα της Γυναίκας ως τμήμα της Διεθνούς Ενώσεως των Γυναικών για ισοπολιτεία. Από το 1922 και εντεύθεν διετέλεσε πρόεδρος και διευθύντρια του περιοδικού Ο Αγώνας της Γυναίκας.
Το 1923 ίδρυσε τη Μικρά Αντάντ των Γυναικών από τις χώρες Γιουγκοσλαβία, Ελλάδα, Πολωνία, Τσεχοσλοβακία και Ρουμανία και έλαβε μέρος σε ετήσια συνέδρια στις πρωτεύουσες των πέντε αυτών χωρών.
Έλαβε μέρος σε πολλά συνέδρια για τα δικαιώματα της γυναίκας (1920 Γενεύη, 1923 Ρώμη, 1926 Παρίσι, 1929 Βερολίνο, 1935 Κωνσταντινούπολη, 1946 Ιντερλάκεν Ελβετίας, 1952 Νεάπολη). Στο διεθνές συνέδριο της Γενεύης εξελέγη μέλος της Διασκέψεως της Διεθνούς Ενώσεως για την ισοπολιτεία της γυναίκας. Στα έργα της συγκαταλέγονται τα παρακάτω:
Η μουσική διά μέσου των αιώνων (1911)
Μουσικές μελέτες: Ίαμβοι και Ανάπαιστοι Παλαμά-Καλομοίρη (1915)
Μουσικές ομιλίες:Μπαχ, Μπετόβεν, Βάγνερ (1915)
Ιστορία της Μουσικής (τ. Α΄: 1924, τ. Β΄: 1937)
Η μουσική και το παιδί (1935)
Δέκα Μεγάλοι Μουσουργοί (1957)
Βραβείο Αύρα Θεοδωροπούλου
Το Βραβείο Αύρα Θεοδωροπούλου καθιερώθηκε το 1995 και απονέμεται από τον Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα της Γυναίκας σε δημοσιογράφους των ηλεκτρονικών μέσων μαζικής ενημέρωσης (ΜΜΕ) που με το έργο τους προβάλλουν και προάγουν την ισότητα των δυο φύλων.
«Ποία είναι η ωραιοτέρα λέξις της ελληνικής γλώσσης;» αναρωτιόταν ο Πέτρος Χάρης (Ιωάννης Μαρμαριάδης 1902-1998) και ξεκίνησε ένα όμορφο δημοσιογραφικό παιχνίδι, δημοσιεύοντας τις απόψεις των σπουδαιότερων λογοτεχνών, δημοσιογράφων αλλά και πολιτικών της εποχής όπως ο Κ. Παλαμάς, ο Π. Νιρβάνας, ο Α. Παπαναστασίου, ο Κ. Παρθένης, η Ά. Κατσίγρα. Η Αύρα Θεοδωροπούλου επέλεξε τη λέξη «καλοσύνη».
Διδώ Σωτηρίου (Αϊδίνιο 1909 – Αθήνα 2004)
Η Διδώ Σωτηρίου (Αϊδίνιο, 1909 – Αθήνα 2004), Ελληνίδα συγγραφέας και δημοσιογράφος με αντιστασιακή δράση.
Η Διδώ Σωτηρίου (Αϊδίνιο, 1909 – Αθήνα, 23 Σεπτεμβρίου 2004) ήταν Ελληνίδα συγγραφέας, δημοσιογράφος και αντιστασιακή ενταγμένη στο αριστερό κίνημα.
Γεννήθηκε στο Αϊδίνιο της Μικράς Ασίας και ήταν μεγαλύτερη αδελφή της Έλλης Παππά. Το 1919 η οικογένειά της εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή ήρθε ως πρόσφυγας στον Πειραιά και κατόπιν εγκαταστάθηκε οικογενειακώς στην Αθήνα, όπου και σπούδασε γαλλική φιλολογία, συνεχίζοντας τις σπουδές της στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης στο Παρίσι. Εκεί συνδέθηκε στενά με τους Αντρέ Μαλρώ και Αντρέ Ζιντ. Ήταν θεία της Άλκης Ζέης και υπήρξε πρότυπο για αυτήν αφού επηρεασμένη από τη θεία της η μικρή Άλκη Ζέη ασχολήθηκε με τη συγγραφή βιβλίων.
Το 1936 άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος σε διάφορα έντυπα και ως ανταποκρίτρια του περιοδικού Νέος Κόσμος της Γυναίκας στο Παρίσι.
Κατά την διάρκεια της κατοχής (1941–1944) έλαβε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση, προσφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες στον αντιστασιακό Τύπο. Το 1944 έγινε αρχισυντάκτρια της εφημερίδας Ριζοσπάστης, όπου και ασχολήθηκε με την κάλυψη και τον σχολιασμό των εξωτερικών γεγονότων. Το Νοέμβριο του 1945 εκπροσώπησε την Ελλάδα μαζί με τη Χρύσα Χατζηβασιλείου στο ιδρυτικό συνέδριο της Παγκόσμιας Δη
μοκρατικής Ομοσπονδίας Γυναικών στο Παρίσι.
Μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο συνεργάστηκε με το περιοδικό Επιθεώρηση Τέχνης και την εφημερίδα Η Αυγή χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο «Σοφία Δέλτα». Διετέλεσε επίσης αρχισυντάκτρια στο περιοδικό Γυναίκα και επιστημονική συνεργάτρια στα περιοδικά Γυναικεία Δράση και Κομμουνιστική Δράση δημοσιεύοντας επιφυλλίδες, χρονογραφήματα και διηγήματα.
Λογοτεχνικό έργο
Το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Οι νεκροί περιμένουν» κυκλοφόρησε το 1959. Τα έργα της έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Το μυθιστόρημά της Ματωμένα χώματα έχει κυκλοφορήσει σε 250.000 περίπου αντίτυπα. Η Διδώ Σωτηρίου συμμετείχε ενεργά στους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες της χώρας μέσα από τις τάξεις της αριστεράς. Δεν εργάστηκε ποτέ ως καθηγήτρια, γιατί αφοσιώθηκε στην δημοσιογραφία και στην λογοτεχνία. Τέλος, ταξίδεψε σε πολλές χώρες δημοσιεύοντας τις εντυπώσεις της.
Τιμητικές διακρίσεις
Το 2001 η Εταιρία Ελλήνων Συγγραφέων καθιέρωσε προς τιμήν της το βραβείο Διδώ Σωτηρίου, το οποίο απονέμεται «σε ξένο ή Έλληνα συγγραφέα που με τη γραφή του αναδεικνύει την επικοινωνία των λαών και των πολιτισμών μέσα από την πολιτισμική διαφορετικότητα». Τα περισσότερα έργα της μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες, ενώ η λογοτεχνία της διακρίνεται για τον ρεαλισμό, την απλότητα, τη δραματική αφήγηση και τον αδρό δημοτικό λόγο της.
Προς τιμήν της, επίσης, πολλές οδοί και βιβλιοθήκες φέρουν το όνομά της στην Ελλάδα.
