Μητέρα η Παιδαγωγός, η Θεουργός, η Στυλοβάτης του σπιτιού

site analysis



Σεβασμιώτατε, σεβαστοί Πατέρες, κυρία αντιπρόσωπος του Δημάρχου, κυρίες και κύριοι:

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Από όλα τα ανθρώπινα έργα, ονόματα και αξιώματα, ο τίτλος της μητέρας είναι ο ανώτερος, ο ωραιότερος, σπουδαιότερος. Από όλους τους ήρωες όλων των αιώνων η ηρωικωτέρα μορφή είναι η προσωπικότητα της μητέρας. Για τον λόγο αυτό κατά τις αρχές του παρελθόντος αιώνος θεσπίστηκε η Παγκόσμια Γιορτή της Μητέρας. Συγκεκριμένα το έτος 1914 αποφασίστηκε στην Αμερική να καθιερωθεί η δεύτερη Κυριακή του μήνα Μαΐου ως κοινή γιορτή της μητέρας για όλα τα πολιτισμένα κράτη της γης.

Στην πατρίδα μας, ο επίσημος σχετικός εορτασμός καθιερώθηκε για πρώτη φορά το έτος 1928. Από τότε και μέχρι του έτους 1958 ο εορτασμός της μητέρας γινόταν κατά την εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου στις 2 Φεβρουαρίου, αφού η Κυρία Θεοτόκος είναι, ως γνωστόν, η Μητέρα των μητέρων. Από του έτους όμως 1959 και μέχρι σήμερα ο επίσημος σχετικός εορτασμός μετατέθηκε κακώς την δεύτερη Κυριακή του Μαΐου, προκειμένου η γιορτή αυτή να εορτάζεται από κοινού με όλους τους λαούς του Δυτικού κόσμου. (Ελ. Αθανασίου: «Η μητέρα μας γιορτάζει», Αθήναι 1964, σελ. 9).

2. ΜΗΤΕΡΑ, Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ, Η ΘΕΟΥΡΓΟΣ

Ως γνωστόν, την μητέρα εξυμνεί η Αγία Γραφή, οι σοφοί της Αρχαίας Ελλάδας, οι Πατέρες της Εκκλησίας και διάφοροι άνθρωποι των γραμμάτων των νεοτέρων χρόνων. Ευλογημένη είναι κάθε μητέρα, που βλέπει στα ματάκια του παιδιού της να καθρεπτίζεται ο Ουρανός. Ασφαλώς ευλογημένη είναι εκείνη η μητέρα που θεωρεί ιδιαίτερη ευλογία τη μητρότητα. Γιατί η μητέρα είναι ο στυλοβάτης του σπιτιού και της κοινωνίας? αυτή σκορπίζει γύρω της, την καλωσύνη και τη χαρά, τη θαλπωρή και την αγάπη. Η στοργή της δεν έχει όρια? η επίδρασή της πάνω στα πρόσωπα του σπιτιού, δεν είναι μόνο διαρκής αλλά και παγκόσμια. Ο άνθρωπος γενικά, μικρός ή μεγάλος, πλούσιος ή φτωχός και στις χαρές και στις λύπες της ζωής του στη Μητέρα θα τρέξη? από αυτή θα ζητήση παρηγοριά. Οι ευγενικές, οι άδολες αρχές που έσπειρε, η καλή Μητέρα, στην καρδιά των παιδιών της, στα πρώτα παιδικά τους χρόνια, θα εξακολουθούν να καρποφορούν και μετά το θάνατό της ακόμη.

Ας ακούσουμε πως την ψάλλει ο ποιητής!:

«Ν’ αντιλαλή από παιδί, ακούω στον αγέρα

της ευτυχίας τ’ όνομα και νύχτα και ημέρα».

Κι είναι γνωστό, πως σαν εκλείψη η Μητέρα και μείνη μόνη η ανάμνησή της, τα παιδιά της, δεν θα πάψουν ποτέ να την τιμούν και να την μνημονεύουν και να την ευλογούν.

Ναι, γιατί η Μητέρα είναι το παν? αυτή εμπνέει? αυτή κατευθύνει. Αυτή διαπλάσσει και μορφοποιεί, το χαρακτήρα του παιδιού της, συνειδητά και ασυνείδητα. Συνειδητά, με τη βοήθεια των γνώσεών της και της εμπειρίας της που απόκτησε από τη μικρή ή μεγάλη ζωή της.

Ασυνείδητα πάλι, διαπλάσσει και επιδρά, καλά ή κακά πάνω στο παιδί της, με τη φυσική, την ενστικτώδη, τη μαγική της μπορούμε να πούμε δύναμι που της χάρισε ο πλαστουργός Θεός.

Ας ακούσουμε τι λέει για τη Μητέρα, ένας Ινδός Νομοθέτης:

«Ένας παιδαγωγός, λέγει, είναι ίσος προς δέκα δασκάλους, ένας πατέρας, είναι ίσος προς εκατό παιδαγωγούς, και μια μητέρα, είναι ίση προς χίλιους!»

Ναι, ότι μπορούν να κάνουν χίλιοι παιδαγωγοί, αυτό μπορεί να κάμη η καλή μητέρα μόνη της, γιατί τόση είναι η δύναμή της. Τόση είναι η φυσική της επιβολή, πάνω στα παιδιά της. Έτσι θέλησε ο σοφός Δημιουργός της. Έτσι θέλησε να την καταστήση πλάστη και συνδημιουργό, επειδή κατά μίαν Ιαπωνική παροιμία, «δεν ήθελε να τα κάνη όλα μόνος Του».

Γι’ αυτό όμως και διατρανώνει την ευθύνη της, ο ίδιος ο Θεός της, όταν στο βιβλίο Του το θεϊκό, στο βιβλίο των παροιμιών, της λέγει: «Σοφαί γυναίκες, ωκοδόμησαν οίκους, η δε άφρων, κατέσκαιγεν ταις χερσίν αυτής». Αυτό ανακαλύπτουν και βεβαιώνουν οι νεώτερες έρευνες, πάνω στην ψυχολογία του παιδιού, της πειραματικής παιδαγωγικής και της ψυχικής υγιεινής. Ανακαλύπτουν και καταδείχνουν, ότι ο χαρακτήρας του ανθρώπου, διαμορφώνεται, από τη ζωή των πέντε πρώτων παιδικών μας χρόνων, σε βαθμό τέτοιο, που κάποιος παιδαγωγός, ο Μπλέλερ, τόνισε χαρακτηριστικά τα εξής: «μπορεί κανείς να προΐδη, από την ηλικία αυτή, σ’ ένα παιδί, το δράμα της ενήλικης ζωής του». Πορίσματα εγκληματολογικών ερευνών, σε παιδιά και εφήβους, μαρτυρούν, ότι το μεγαλύτερο ποσοστό, των παραστρατημένων κι’ εγκληματιών, αποτελείται από παιδιά, τα οποία δεν δέχτηκαν ορθά την αγωγή, στα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής τους ή στερήθηκαν για λίγο ή παντοτεινά, την αγαπημένη τους μητέρα, την πρώτη τους λατρεία.

Βλέπουμε λοιπόν, το μέγεθος της αποστολής της. Η Μητέρα, με τη δύναμή της την θαυματουργό, σαν μητέρα, κινεί το παν, «vouloir s’ est pouvoir» των Γάλλων, για την καλυτέρευσι της ζωής, για την ευτυχία των παιδιών της, για την ηθικοποίηση της κοινωνίας, για την εμμονή στα πατροπαράδοτα ελληνοπρεπή ήθη και έθιμά μας και όλα μαζί αυτά, πρέπει να γίνουν χωρίς αναβολή, ο σκοπός της ζωής της, η συνισταμένη των σκέψεών της, η συνεχής και επιμελημένη και μεθοδική επιδίωξή της.

Η Μητέρα που με την έμφυτη συναισθηματικότητά της, δημιουργεί τη ζωή, πρέπει και με την αγαθή διορατικότητά της, να εξασφαλίζει σ’ αυτή, την αρμονία, την τάξι, το ρυθμό. Η Μητέρα θα δικτυώσει την ζωή του παιδιού της, με τις καλές συνήθειες, που θα το εξυψώσουν και θα το αναδείξουν και θα του βάλουν στην ψυχή του, το τι θα πή αξιοπρέπεια, ευγένεια, σεβασμός, υπακοή, φιλία αγνή, ευγνωμοσύνη και καλωσύνη, συμπόνοια και ανθρωπισμός. Η Μητέρα μ’ όλα αυτά, θα του χαλκεύσει το χαρακτήρα του και θα του διαπλάσσει την προσωπικότητά του. Γι’ αυτό και μόνο αυτή, διεκδικεί τον τιμητικό τίτλο του πραγματικού Παιδαγωγού, του κοινωνικού αναμορφωτή, του πραγματικού δημιουργού ενός καλυτέρου μέλλοντος.

3. ΜΗΤΕΡΑ Η ΣΤΥΛΟΒΑΤΗΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ

Παρουσιάσαμε την Μητέρα σαν Παιδαγωγό. Θα σκιαγραφήσουμε τη Μητέρα στυλοβάτη του σπιτιού.

Αν ο άνδρας είναι η κεφαλή του σπιτιού, η Μητέρα είναι ο λαιμός. Και γνωρίζουμε όλοι, ότι ο λαιμός είναι εκείνος που κατευθύνει τις κινήσεις του κεφαλιού.

Εάν ο άνδρας επιβάλλεται με τη δύναμη των πολεμικών του μηχανών και κατακυριεύει με την απειλή του σπαθιού του, η Μητέρα επροικίσθη από το Θεό να κερδίζει μεγαλύτερες νίκες, χωρίς αίμα και καταστροφές. Με το ευλογημένο όπλο της αγάπης. Αυτό είναι το ακριβό μυστικό της Μητέρας που την κάνει λαμπάδα, να λυώνη αυτή για να παίρνουν οι άλλοι φως.

α) Προσφέρει χαρούμενα την αγάπη της, χωρίς γκρίνιες και μιζέριες. Χωρίς παράπονα και αξιώσεις. Δίνει χωρίς να ζητά. Η προσφορά της μοσχοβολάει αυταπάρνηση. Μοναδική της ανταμοιβή είναι η ευτυχία των παιδιών της.

Αλλά και όταν η ζωή της αρχίζει να καλύπτεται από σύννεφα, όταν τα παιδιά της την στενοχωρούν γιατί δεν είναι «αγγελούδια», όταν ο σύζυγος την πικραίνει με την ανάρμοστη συμπεριφορά του, όταν είναι ανήσυχη από χίλιους κινδύνους που απειλούν την ευτυχία των δικών της, όταν είναι εξουθενωμένη από κούραση, όταν… όταν… εκείνη προσπαθεί, η ίδια πρώτα, να ’χει καλή ψυχική διάθεση και στη συνέχεια, να δημιουργεί ατμόσφαιρα χαράς στο σπιτικό της, όσο αυτό είναι δυνατόν.

β) Δεν αφήνει η αληθινή μητέρα να την πικραίνουν οι αδυναμίες των άλλων. Παραβλέπει, συγχωρεί, αντιμετωπίζει μερικά πράγματα της καθημερινής ζωής με «έξω καρδιά». Δεν είναι εύθικτη στην παραμικρή «δυσάρεστη» κίνηση του συζύγου, παιδιών κ.λ.π. Γιατί όλα αυτά ψυχραίνουν την αγάπη, διαταράσσουν την ειρήνη της ψυχής, φυγαδεύουν από μέσα της τη χαρά. Δεν τα παίρνει όλα «τοις μετρητοίς», προκειμένου να διασφαλίσει την εσωτερική της γαλήνη.

Κάθε μέρα, φέρνει στο νου της συγκεκριμένες ευεργεσίες-μικρές ή μεγάλες που ’χει, ως τώρα, δεχθεί στη ζωή της από τον Θεό, τόσο αυτή προσωπικά, όσο και η οικογένειά της. Οπότε, και οι δυσκολίες και τα δυσάρεστα, που κι’ αυτά, σίγουρα, είναι μια πραγματικότητα, χάνουν την έντασή τους.

γ) Η μητέρα, στυλοβάτης του σπιτιού, δεν αντιμετωπίζει τη χαρά μόνο ως εξωτερικό φαινόμενο, ότι δηλ. εξαρτάται μόνο από εξωτερικά γεγονότα (καλή οικογενειακή κατάσταση, επιτυχίες, υγεία, αναγνώριση κοινωνική κ.λ.π.). Η χαρά είναι κάτι πολύ πιο βαθύ και ουσιαστικό. Είναι διάθεση ψυχής, έτοιμη να δέχεται την κάθε κατάσταση. «Με μια καλή διάθεση», γράφει η γνωστή μεγάλη Παιδαγωγός Μοντεσσόρι, «τα γεγονότα, τα πλούτη, οι τιμές, η υγεία, η αρρώστια αυξάνουν ή τονίζουν την ευτυχία. Αντίθετα, με μια κακή διάθεση, τα γεγονότα αυξάνουν ή υπογραμμίζουν τη δυστυχία».

Μήπως όλοι μας δεν βλέπουμε οικογένειες, που μπορεί να μη τους λείπει τίποτα κι όμως, να ’ναι σκυθρωπές, σαν να ’χει φύγει η χαρά από το σπίτι τους; Όπως και το αντίθετο, δεν είναι κι’ αυτό μια πραγματικότητα; Οικογένειες δηλ. όχι με ιδιαίτερα ευνοϊκές εξωτερικές συνθήκες και όμως να ’ναι χαρούμενες, ευτυχισμένες;

Στην τελευταία ανάλυση η χαρούμενη διάθεση είναι θέμα πνευματικό. Και εξαρτάται πρώτιστα, από την καλή σχέση που ο καθένας μας φροντίζει να ’χει με τον εαυτόν του, με τους άλλους, με το Θεό.

Όταν αγωνίζεται καθημερινά η μητέρα να βελτιώνει τον εαυτό της, να περικόπτει τις αδυναμίες της, να αυξάνει σε αγάπη, σε ταπείνωση, σε εντιμότητα…

Όταν αισθάνεται την όποια εργασία της (από τις εργασίες του νοικοκυριού ως την συμπαράσταση στον σύζυγο και στα παιδιά και ως την επαγγελματική της δραστηριότητα) ως αποστολή και γι’ αυτό την επιτελεί με πνεύμα αγάπης και θυσίας, όσο κι αν κουράζεται, τότε ψυχικά ανανεώνεται, δυναμώνει, χαίρεται αληθινά.

Και πέρα απ’ όλα αυτά, όταν η μητέρα εμπιστεύεται τον εαυτό της, την οικογένειά της και το κάθε της πρόβλημα, στην αγάπη του Θεού, τότε με τη χάρη Εκείνου, είναι σε θέση, ακόμη και πίσω από τα «σύννεφα» να διακρίνει τον «ήλιο», γι’ αυτό και το πρόσωπό της δεν γίνεται σκυθρωπό, ούτε καις τις πιο δύσκολες ώρες…

δ) Η αληθινή μητέρα πιστεύει βαθιά στην αγάπη του Θεού, εμπιστεύεται σ’ Αυτόν κι’ αγωνίζεται να ζει σύμφωνα με το θέλημά Του και έτσι η ψυχή της ηρεμεί κι’ ακτινοβολεί γύρω της, τη χαρά.

ε) Θα πρέπει να τονισθεί, ότι η αγάπη της αληθινής μητέρας είναι δίκαιη, αμερόληπτη, αντικειμενική. Έχει ανεπτυγμένο αίσθημα δικαιοσύνης. Η αδικία πικραίνει τα παιδιά και οι αντιδράσεις είναι έντονες. Η σωστή μητέρα χρησιμοποιεί τα κατάλληλα μέσα για τον κάθε χαρακτήρα. Ξέρει πως, και πότε, να ελέγχει και να τιμωρεί. Πως και πότε, να είναι επιεικής, ανεκτική, συγκαταβατική.

Επαινεί την καλή προσπάθεια και προσφέρει τη χαρά της αμοιβής. Χέρι που τιμωρεί πρέπει να ξέρει και να χαϊδέψει. Η αμοιβή είναι σπουδαίο παιδαγωγικό μέσο. Φτάνει να χρησιμοποιείται σωστά. Τότε βοηθάει το παιδί ν’ αγαπήσει το καλό και να λειάνει τις αιχμές του χαρακτήρα του. Το οδηγεί στην πραγμάτωση των ευγενικών φιλοδοξιών του.

στ) Η σωστή μητέρα κρύβει τις στενοχώριες της και τα προβλήματά της. Ξέρει να διατηρεί ανέφελο των ψυχικό ορίζοντα των παιδιών της. Έχουν κι’ αυτά τις σκοτούρες τους, τις αγωνίες τους και τα προβλήματά τους. Ας μην τους φορτώνει και τα δικά της. Έτσι όταν μέσα της έχει συννεφιά, ας χαρίζει ήλιο στα παιδιά της. Όταν πονά, ας τους δίνει χαρά. Όταν αγωνιά για τα οικογενειακά προβλήματα, ας τους δίνει ασφάλεια και σιγουριά.

ζ) Η αληθινή μητέρα, η στυλοβάτης του σπιτιού προσπαθεί να έχει ψυχική επαφή με τα παιδιά της. Να είναι φίλη τους. Να είναι ο σύμβουλός τους. Προσπαθεί να βρίσκεται πολύ κοντά στη ζωή τους. Να συμμετέχει σ’ αυτή. Να παίζει μαζί τους. Να συζητάει, να μελετάει μαζί τους, να ενθουσιάζεται. Να κατεβαίνει στο επίπεδό τους χωρίς να χάνει τη σοβαρότητά της. Έτσι κερδίζει την εμπιστοσύνη τους και το άνοιγμα της καρδιάς τους. Από εδώ και πέρα έχει κερδίσει την υπόθεση της αγωγής των παιδιών της. Μπορεί να θεμελιώσει την ευτυχία τους.

η) Καθοδηγεί χωρίς να καταπιέζει. Κυβερνά τα παιδιά της μέχρι να μπορέσουν να αυτοκυβερνηθούν. Με τέχνη και μαεστρία για να μη δημιουργεί αντιδράσεις. Να μην εξουθενώνει την πρωτοβουλία. Καθοδηγεί χωρίς να είναι αυταρχική και αντιπαθητική. Ικανοποιεί και τις πρακτικές ανάγκες.

Σπέρνει αξίες και ιδανικά, αλλά δεν φοράει παρωπίδες. Ξέρει πως τα ιδανικά τα υπηρετούν και τα πρακτικά μέσα. Έτσι προσφέρει εκδρομές στο βουνό ή στη θάλασσα, τα σπορ, τη μουσική, τους καλούς φίλους. Φροντίζει να ικανοποιεί όλες τις ανάγκες των παιδιών της.

θ) Μορφώνεται παιδαγωγικά η καλή μητέρα.

Το να είναι καλή μητέρα είναι τέχνη. Και την τέχνη αυτή την οικειοποιείται με τη μελέτη παιδαγωγικών βιβλίων, με την παρακολούθηση σχετικών ομιλιών, με τη συμβουλή των ειδικών.

ι΄) Μορφώνεται και εγκυκλοπαιδικά.

Πλουτίζει τις εγκυκλοπαιδικές της γνώσεις, για να έχει η ίδια πληρότητα και να είναι σε θέση ν’ απαντά στα ερωτηματικά των παιδιών της.

ια΄) Η ολοκληρωμένη μητέρα έχει ισορροπία ανάμεσα στο συναίσθημα και στη λογική. Στη καρδιά και στο μυαλό. Στο συναίσθημα και στη σύνεση. Καταφέρνει να είναι ένα θαύμα ισορροπίας, ένα θαύμα τρυφερότητας και δύναμης, επιείκειας και αυστηρότητας.

Με την καρδιά μιλάει στις καρδιές των παιδιών της. Με τη λογική, τη σύνεση, και τη θέλησή της καλλιεργεί το νου, ασκεί και δυναμώνει τη θέλησή τους. Τα μαθαίνει να επιθυμούν, να σκέπτονται και να κάνουν το ορθό. Τα προωθεί από τα εύκολα στα δύσκολα θέματα ζωής. Τα μαθαίνει να υποτάσσουν τις επιθυμίες τους στο σωστό. Τα εισάγει στο πνεύμα του καθήκοντος, της θυσίας, της υποταγής στο θέλημα του Θεού.

Έτσι η αγάπη της δεν είναι τυφλή και καταστρεπτική. Έχει φως και δύναμη. Είναι ό,τι ζητά η παιδική ψυχή. Ασφάλεια, χαρά, πράξη, συνέπεια, παράδειγμα.

ιβ΄) Η Μητέρα δεν έχει μόνο καθήκοντα αλλά και δικαιώματα. Προσφέρεται, θυσιάζεται χωρίς να στερείται την προσωπική της ζωή. Τις προσωπικές της νόμιμες χαρές και απολαύσεις. Μια στέρηση συνεχής και μακροχρόνια αργά ή γρήγορα θα επιφέρει ψυχική κόπωση, κενά, μελαγχολίες, νεύρα, παράπονα. Κι’ όλα αυτά θα είναι σε βάρος του έργου της.

ιγ΄) Η σωστή μητέρα γίνεται κοινωνική εργάτρια. Δεν ξεχνά πως είναι ένα ζωντανό κομμάτι της κοινωνίας. Πλαταίνει την καρδιά της κι’ αγκαλιάζει όλα τα πονεμένα παιδιά του Θεού. Όλους τους συνανθρώπους που στερήθηκαν τη φροντίδα και τη χαρά της αγάπης. Μια καλή μητέρα είναι κι ένας εργάτης του καλού.

Έτσι ολοκληρώνεται η ζωή της, η καρποφορία της, η δημιουργία της. Ολοκληρώνεται και αγιάζεται η προσωπικότητά της.

Τότε το πορτραίτο της θ’ ανοίγει το δρόμο της ζωής των παιδιών της, των παιδιών όλου του κόσμου. Κι όταν ακόμα αυτή δεν θα υπάρχει στη γη

4. ΜΗΤΕΡΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΜΗΤΕΡΑ ΤΟΥ ΧΘΕΣ

Παρουσιάσαμε με συντομία τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που θα πρέπει να έχει κάθε μητέρα για να είναι ολοκληρωμένη και σωστή. Αν κάνουμε τη σύγκριση ανάμεσα στη μητέρα του σήμερα και σ’ εκείνη του χθες, θα διαπιστώσουμε αρκετές διαφορές.

Ας προσπαθήσουμε τώρα να βρούμε μερικά από τα αίτια που διαφοροποιούν τη μητέρα του σήμερα από τη μητέρα του χθες.

1) Μητρότητα και δημιουργία καριέρας

Το θέμα είναι δύσκολο και πολύπλοκο, αν λάβουμε υπ’ όψη ότι η μητρότητα και η σταδιοδρομία απαιτούν τα πλέον δημιουργικά χρόνια και δεν επιδέχεται αναβολή ούτε το ένα ούτε το άλλο.  

Βιβλία, περιοδικά, εκπομπές, έρευνες κ.λ.π. το θέμα το προσεγγίζουν και δίνουν οδηγίες, ο καθένας από την πλευρά του και παροτρύνουν ανάλογα…, χωρίς όμως πάντοτε με την υπευθυνότητα, που απαιτείται. Το σημαντικό είναι όταν, μετά από χρόνια, η ενδιαφερόμενη στρέψει το βλέμμα προς τα πίσω, κάνοντας την αυτοκριτική της, να μην μετανιώνει γι’ αυτό που δεν έκανε.

Στην εποχή μας, τα ρεύματα, ως προς αυτό το θέμα, που επικρατούν, είναι, κατά βάση, δύο:

α) Η γυναίκα “κόντρα στο φύλο της”.

Έχει ίσες δυνατότητες με τον άνδρα, θέλει να εκπληρώσει όλα τα όνειρά της, είναι ελεύθερη να κάνει ότι της αρέσει και την ικανοποιεί και εννοεί εδώ, την προσωπική της καρριέρα, πάση θυσία, ή ακόμη την άνετη και ανέμελη ζωή, χωρίς δέσμευση. Δεν έχει ανάγκη, λένε οι υποστηρικτές αυτής της άποψης, ούτε από σύζυγο ούτε από παιδιά. Μπορεί άνετα να αγνοήσει τη μητρότητα και με κάθε τρόπο να πετύχει την προσωπική της καταξίωση. Φιλοδοξία ή γυναικεία ματαιοδοξία η στάση αυτή;

β) Το δεύτερο ρεύμα είναι το αντίθετο ακριβώς, δηλαδή επιστροφή στο σπίτι, στην οικογένεια και στα παιδιά.

Η αφοσίωση και η προσφορά είναι καθαρά γυναικεία χαρίσματα, φρονούν. Όσο για το βαρύ φορτίο της προσωπικής φροντίδας για την ανατροφή των παιδιών, μέσα στη στοργική ατμόσφαιρα και στη γλυκειά θαλπωρή της οικογένειας, κάτω από ειδικές συνθήκες, γίνεται γι’ αυτές ανάλαφρο και είναι αυτό που προσδίδει νόημα και ουσία στη ζωή τους.

Τα δύο αυτά ρεύματα επικρατούν σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο. Η νοοτροπία, όμως, σε σχέση με την αξία της οικογένειας, όσο και με το ρόλο της μητέρας μέσα σ’ αυτή, διαφοροποιούνται από χώρα σε χώρα. Διαφέρει και η αντιμετώπιση από την πλευρά της Πολιτείας. Το Σύνταγμα, πάντως, προστατεύει τη μητρότητα, κατά κανόνα, σε όλες τις πολιτισμένες χώρες. Είναι κάτι «ιερό» και το σέβονται όλοι.

Παρ’ όλα αυτά, στην πράξη, τα πράγματα δυσκολεύουν. Είναι γεγονός ότι έχει αρκετά δικαιώματα η μητέρα και ειδικότερα η εργαζόμενη μητέρα. Όμως, μένουν πολλά, ακόμη, να γίνουν. Πρέπει όλοι μαζί να συνεργασθούμε, να βρούμε τρόπους συμπαράστασης στη μητέρα, να ελαφρύνουμε το βαρύ φορτίο, δημιουργώντας τις ειδικές κατάλληλες συνθήκες γι’ αυτήν, Κράτος, Εκκλησία, Κοινωνική πρόνοια- εθελοντές -σύζυγοι- μάνες- πεθερές, ας επιστρατευθούμε όλοι. Ειδικότερα, μπορούμε εμείς, ως μητέρες, να βοηθήσουμε, αρχίζοντας από την ανατροφή της κόρης μας, της υποψήφιας μητέρας. Μπορούμε να περάσουμε τα θετικά μηνύματα για τη μητρότητα. Στον τίτλο «Οικιακή» να μη δείχνουμε περιφρόνηση και αποστροφή, ως κάτι ταπεινό και ανάξιο λόγου.

Ακόμη, μπορούμε να εξηγούμε στα κορίτσια μας, ότι υπάρχουν επαγγέλματα κοντά στη φύση της γυναίκας, με ωράρια κατάλληλα και ευνοϊκά για τη μητρότητα. Όπως και κάποια άλλα απαιτούν τόσο πολύ χρόνο και κόπο, που απευθύνονται μόνο σε «σούπερ-γυναίκες», οι οποίες καταφέρνουν τις 24 ώρες του ημερονυχτίου, να τις μετατρέψουν σε 48. Κάτι ακόμη σημαντικό, να μη γοητεύονται τα κορίτσια, μόνο από αυτό που προβάλλεται -κυρίως με τα λαμπερά επαγγέλματα- αλλά να γνωρίζουν, σιγά-σιγά, την πραγματικότητα, να προσγειώνονται και να μάθουν ν’ αντιμετωπίζουν με ωριμότητα το μέλλον τους.

Το δίλημμα: μητρότητα-σταδιοδρομία, θα παραμείνει επίμονο και ακανθώδες ακόμη κι αν γράψουμε ένα ειδικό βιβλίο επαγγελματικού προσανατολισμού με όλα τα αληθινά υπέρ και κατά των ρόλων: σύζυγος- μητέρα- νοικοκυρά-εργαζόμενη.

Το πιο ρεαλιστικό στοιχείο, που ίσως βοηθάει αποτελεσματικότερα, είναι τα παραδείγματα που ζούμε καθημερινά, γύρω μας. Από σύγχρονες νέες μητέρες με μόρφωση, με σπουδές, όπως το βιώνουν. Αλλά και από μεγαλύτερες, οι οποίες μπορούν πλέον να κρίνουν τις αποφάσεις τους. Ζουν και εργάζονται δίπλα μας, αγωνίζονται, γιατί πιστεύουν σ’ αυτό που κάνουν, συνδυάζοντας αρμονικά οικογένεια – επάγγελμα και όχι μόνο, αφού συμμετέχουν με έργα και δράση και στην κοινωνική προσφορά από αγάπη στο συνάνθρωπο.

Πως τα καταφέρνουν; Που βρίσκουν το χρόνο; Φαίνεται πως κάτι λειτουργεί μέσα τους αυτόματα και όταν ακόμη βρίσκονται σε δίλημμα, παίρνει τη σκυτάλη η συνείδησή τους, φωτισμένη και εμπνευσμένη από τη χριστιανική τους πίστη και γίνονται έτσι φωτεινά παραδείγματα με την πνευματική τους αρτιότητα και σε μας τους άλλους. Όπως, αλήθεια είναι, ότι γύρω μας έχουμε και γυναίκες εργαζόμενες μητέρες, που δεν κατάφεραν να κάνουν καλό συνδυασμό, γι’ αυτό κι αδυνατούν, δυστυχώς, ν’ ανταποκριθούν άλλοτε στις οικογενειακές κι άλλοτε στις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις.

Αντιπροσωπευτικά παραδείγματα και από τις δύο κατηγορίες:

α) Η γνωστή σε όλους μας και διακεκριμένη Ελληνίδα Βυζαντινολόγος και σεμνή επιστήμων Ελένη-Γλύκατζη-Αρβελέρ, ανέφερε σε συνέντευξή της ότι το παιδί της ήταν πάντα η πρώτη της φροντίδα και προτεραιότητα, αλλά και η πιο μεγάλη της αγάπη και ευτυχία, πάνω απ’ όλες τις τιμητικές διακρίσεις, τις επιστημονικές και κοινωνικές… Δεν σταμάτησε, όμως, τις επιστημονικές της δραστηριότητες, ούτε όταν ήταν έγκυος στον 7ο μήνα. Πήγε και παρουσίασε τη διατριβή της για να διεκδικήσει τη θέση της στο Πανεπιστήμιο.

β) Η Αθηνά Κουστένη έγινε σε μας γνωστή πρόσφατα από δημοσιεύματα εφημερίδων. Είναι αστροφυσικός. Υπεύθυνη στο Πανεπιστημιακό Αστεροσκοπείο Παρισίων, ερευνήτρια. Η συμβολή της στην επιτυχή διαστημική αποστολή «Κασίνι-Χόγκενς» που προσπαθεί να εισχωρήσει στα άδυτα του Κρόνου και του δορυφόρου του «Τιτάνα», αναγνωρίστηκε από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Είναι 44 ετών και η μεγάλη της αγάπη είναι η τετράχρονη κορούλα της Καλλίστα.

Να της ευχηθούμε κάθε ευτυχία και εις Ανώτερα!

γ) Η Π.Σ. υπάλληλος Τραπέζης με ανώτερο βαθμό. Έχει δύο παιδιά στο Γυμνάσιο. Ο σύζυγος Διευθυντής σε άλλη Τράπεζα. Στο σπίτι έχει βοηθό, και για τα παιδιά φροντίζει η μητέρα της, η οποία μένει μαζί τους. Θα έπρεπε να είναι πολύ ευτυχισμένη. Όμως οι ενοχές της το εμποδίζουν. Όσο μεγαλώνουν τα παιδιά, τα βλέπει όλο και πιο λίγο. Η οικογένεια ανταμώνει σπάνια. Ο λόγος, τα φροντιστήρια, οι εξωσχολικές ασχολίες των παιδιών, οι κοινωνικές υποχρεώσεις του ζεύγους κ.λ.π. Νοιώθει πως κάτι της έχει ξεφύγει, δεν μπορεί να επικοινωνήσει ουσιαστικά με τα παιδιά της. Στην ιδέα της μητέρας της, να βγει στην σύνταξη νωρίτερα απαντά: «Και τι θα κάνω όλη την ημέρα στο σπίτι!».

δ) Η Μ.Κ., επιτέλους, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης. Ο σύζυγος έχει δικό του γραφείο στην Αθήνα -Συμβολαιογράφος. Δεν έχουν παιδιά, ενώ είναι αρκετά χρόνια παντρεμένοι. Σπουδές, βλέπετε, υποχρεώσεις για την καρριέρα, όλο το αναβάλλουν. Τα χρόνια περνούν κι ενώ ένα παιδί θα συμπλήρωνε… την ευτυχία τους, φοβούνται να το τολμήσουν. Σκέπτονται… «θα γίνουμε άραγε καλοί γονείς;»

Χρέος δικό μας των γονιών, είναι η έγκαιρη ενημέρωση των παιδιών μας ως προς τη μεγάλη αξία της μητρότητας.

Οι σπουδές σήμερα, διαρκούν περισσότερα χρόνια, απ’ ό,τι προ 20ετίας. Για να σταδιοδρομήσουν τα παιδιά πετυχημένα, απαιτείται και τεχνική εξειδίκευση, επιμόρφωση, Masters, Διδακτορικά… Αυτή είναι σήμερα η κρατούσα αντίληψη, την οποία δεν μπορούμε να παραθεωρήσουμε. Το διάστημα αυτό προσφέρεται για καλύτερη προετοιμασία και για την οικογενειακή τους τακτοποίηση.

Έχουν έτσι χρόνο, πριν προχωρήσουν στο γάμο, ν’ αποκτήσουν σωστά κριτήρια επιλογής. Να συνειδητοποιήσουν την ιερότητα του γάμου, καθώς και το οικογενειακό μοντέλο, που επιθυμούν ν’ ακολουθήσουν. Τον τρόπο ζωής που θα προτιμήσουν. Να ενημερωθούν γύρω από το θέμα της τεκνογονίας. Να μην αγνοούν, εντελώς, τους ρόλους τους οποίους θα κληθούν να παίξουν.

Εμείς βέβαια, ας μην τους τρομάξουμε. Ο ερχομός ενός μωρού αλλάζει πολλά στη ζωή του ζευγαριού. Ξυπνά το μητρικό ένστικτο, και ο νέος πατέρας είναι έτοιμος για κάθε θυσία. Οι δικές τους απαιτήσεις αρχίζουν να υποχωρούν και νοιάζονται, πως θα εξασφαλίσουν στο μωρό τους θαλπωρή, στοργή και σωστή ανατροφή. Από τι θα παραιτηθούν: Εν πολλοίς εξαρτάται από το πώς γαλουχήθηκαν οι ίδιοι, με τι κριτήρια και αρχές στην πατρική τους οικογένεια.

Ο ρόλος της γυναίκας – μητέρας είναι καθοριστικός, όποια και αν είναι η περαιτέρω επιλογή της.

Αφού, ύστερα από σοβαρή σκέψη και συνεννόηση, το αποφασίσουν από κοινού το ζευγάρι, σημαίνει ότι και ο σύζυγος δεν θα εγκαταλείψει τη γυναίκα του, εξ ολοκλήρου, στα «οικιακά», ενώ εκείνος θα αφοσιωθεί, εξ ολοκλήρου, στη δουλειά του. Η συμπαράστασή του είναι κι εδώ απαραίτητη.

Δεν είναι εξ άλλου, ούτε ανάγκη, αλλά ούτε και ορθό, να ασχολείται η μητέρα αποκλειστικά και μόνο με το σπίτι και τα παιδιά. Με το σωστό προγραμματισμό και τις γνώσεις της μπορεί να επιλέξει και κοινωνικές δραστηριότητες, ιεραποστολικές, καλλιτεχνικές κ.λ.π. Με επιμόρφωση εγκυκλοπαιδική, ξένες γλώσσες κ.λ.π., αν την ενδιαφέρουν, εφ’ όσον έχει δεχθεί σαν πολύ αξιόλογο και σημαντικό έργο τη δημιουργία ενός όμορφου και ευχάριστου σπιτικού, και κυρίως τη σωστή ανατροφή και διαπαιδαγώγηση των παιδιών της, θα μπορεί να κάνει και το νοικοκυριό της με χαρούμενη διάθεση, και να ασχολείται με τα παιδιά της με χαρά και ενθουσιασμό. Έπ’ ουδενί θα μειονεκτεί απέναντι του περιβάλλοντός της, του στενού και του ευρύτερου, αφού δική της είναι η επιλογή να θέσει, ως πρώτη προτεραιότητα, τη μητρότητα.

Αν η γυναίκα επιλέξει τη σταδιοδρομία, αυτό δεν σημαίνει, κατά κανόνα, ότι αποκλείει τη μητρότητα. Θα τα καταφέρει, χωρίς ενοχές. Όλα γίνονται. Ποιο θα πάρει όμως, την πρώτη αξία στη ζωή της; Όταν αναφερόμαστε σε γυναίκες καρριέρας, εννοούμε εξαντλητικά ωράρια, αυξημένες ευθύνες και υποχρεώσεις διαφορετικές, απ’ ότι ένα επάγγελμα, λιγότερο απαιτητικό.

Προηγείται όλο αυτό και η μητρότητα έρχεται, κάπως αργότερα, σαν «Θείο Δώρο» κάποτε, μόνο ένα παιδί. Υπάρχουν περιπτώσεις, όμως, που προχωρούν στην απόκτηση και δύο και τριών παιδιών και μ’ ένα καλοφτιαγμένο πρόγραμμα καθημερινό, μπορούν και ανταποκρίνονται σε όλες τους τις υποχρεώσεις. Ο Θεός τις πλουτίζει με δύναμη και σθένος για να προσφέρουν από την πλευρά τους και στην κοινωνία και στην οικογένεια, αρκεί να παραμείνουν συνδεδεμένες μαζί Του, οπότε και δεν μένουν ποτέ αβοήθητες.

Η γυναίκα που αποφασίζει να μείνει στο σπίτι, δεν θα πρέπει, με το πέρασμα του χρόνου, να επιτρέψει στον εαυτό της να πιστέψει αλλά ούτε και να διατυπώσει, ως παράπονο: «Θυσίασα πολλά (σπουδές, πτυχία, εργασία…) και τι κέρδισα; Έμεινα (μόνη μου) για να μεγαλώσω τα παιδιά». Είναι λάθος γιατί δεν το έκανε, ούτε για τον σύζυγο ούτε για τα παιδιά. Αλλά γιατί αυτό αισθάνθηκε ως χρέος της ιερό. Η αναγνώριση και η εκτίμηση του συζύγου, αλλά και του συγγενικού περιβάλλοντος είναι απαραίτητη. Οι εκφράσεις όπως: «τι κάνεις, όλη την ημέρα», ή «σπούδασες για να πλένεις πιάτα», είναι άστοχες. Όμως, και λέγονται και πληγώνουν πολύ.

Όσο για τη μητέρα που πρέπει να συνδιάσει και την εργασία, είτε για να ενισχύσει οικονομικά την οικογένειά της, είτε γιατί αισθάνεται, ότι θα μετανιώσει, αν την αφήσει, μπορεί να βρει και αυτή και το χρόνο και τον τρόπο να ανταποκριθεί στις πολλαπλές ευθύνες της, εφ’ όσον, βέβαια, έχει κάμει την ορθή ιεράρχηση των υποχρεώσεών της. Παρά ταύτα, η κούραση κάποτε την «μπλοκάρει» και αυτή. Και εδώ είναι απαραίτητη και πολύτιμη η ηθική και πρακτική συμπαράσταση, πρωτίστως του συζύγου της.

Η μάνα, είναι γεγονός, πως είναι αναντικατάστατη. Η μισθωτή γυναίκα ή η αλλοδαπή είναι λύσεις ανάγκης και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Αξίζει να αφοσιωθεί στην ανατροφή των παιδιών της. Οι άλλοι όλοι, μόνο βοηθούν. Κι ας σκέφτεται ότι αυτά τα χρόνια που βρίσκεται, όσο γίνεται κοντά στα παιδιά της, είναι για την ίδια ανεπανάληπτα και για τα παιδιά της, πολύ σημαντικά.

Για να μην είναι η μητρότητα «φορτίο», ή «λάθος επιλογή» η σταδιοδρομία, χρειάζεται προσευχή- υπομονή- ταπείνωση- αγάπη και, πάνω απ’ όλα, αποδοχή του θελήματος του Θεού στη ζωή μας, όχι ως λύση ανάγκης, όταν νοιώθουμε άβολα, αλλά από την αρχή, που περιμένουμε το πρώτο μας παιδί με χαρά και ελπίδα.

2. ΨΥΧΙΚΗ ΚΟΥΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΣΗΜΕΡΑ

Εκτός από το δίλημμα «Μητρότητα ή Σταδιοδρομία» η μητέρα του σήμερα έχει να αντιμετωπίσει και ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα, το πρόβλημα της ψυχικής κούρασης.

Είναι γεγονός ότι η λέξη κούραση είτε είναι εργαζόμενη εκτός σπιτιού η μητέρα είτε όχι, έχει θρονιαστεί για τα καλά στο λεξιλόγιό της. Αν αναρωτηθούμε για τα αίτια της ψυχικής κούρασης, ασφαλώς, θα αναφωνήσουν πολλές:η Δουλειά. Είναι όμως η πολλή δουλειά ή ο τρόπος αντιμετώπισης της δουλειάς;

α) Η πολλή δουλειά

Η πείρα μας λέει, ότι περισσότερο κουρασμένες είναι, πολλές φορές, οι μητέρες των 2 παιδιών με την περιορισμένη δραστηριότητα από τις άλλες με 5 παιδιά με την κοινωνική ή επαγγελματική δράση. Φαίνεται ότι η ποσότητα εργασίας δεν είναι πάντοτε η μοναδική αιτία κούρασης.

β) Ο τρόπος αντιμετώπισης εργασίας.

 Έχουμε δύο τρόπους το σωστό και το λανθασμένο.

?) Λανθασμένος τρόπος

Αντιπάθεια προς τη δουλειά που κάνουμε. Έλλειψη συστήματος. Μπέρδεμα. Έλλειψη ξεκούρασης, η οποία προκαλεί την παραμέληση της υγείας και τη συσσώρευση της κούρασης.

??) Σωστός τρόπος

α) Αγάπη στη δουλειά μας.

Η διεύθυνση του σπιτιού είναι ζήτημα και γνώσεων και κατανόησης και ενδιαφέροντος και αγάπης. Όταν αγαπάμε, τότε και το σκούπισμα και το σφουγγάρισμα και η κουζίνα, μας ευχαριστούν, ούτε νιώθουμε, βέβαια, ότι μας ταπεινώνουν και τούτο επειδή υπηρετούμε ανθρώπους που αγαπάμε.

β) Σωστή τοποθέτηση του νοικοκυριού.

Η νοικοκυροσύνη δεν είναι και δεν πρέπει να γίνεται αποκλειστικός σκοπός της ζωής μας, γιατί τότε γινόμαστε σκλάβες του σπιτιού μας, ίσως, όμως, και αντιπαθείς στους συζύγους που γενικών δεν συμφωνούν με την υπερβολή. Φυσικά ούτε και ακαταστασία και αταξία ικανοποιεί.

γ) Πρόγραμμα.

Χωρίς πρόγραμμα, σύστημα, οργάνωση, φθάνουμε στο μπέρδεμα και το πελάγωμα. «Πάντα ευσχημόνως και κατά τάξιν γινέσθω» (Α΄ Κορ. Ιδ΄, 40).

δ) Αξιολόγηση.

Βασική προϋπόθεση για την καλή εκτέλεση του προγράμματος είναι η αξιολογική κατάταξη των εργασιών.

ε) Ανάπαυση.

Είναι απαραίτητη για την ανανέωση των δυνάμεών μας και για να μη συσσωρεύεται η κούραση, η οποία οπωσδήποτε είναι αρνητικός παράγοντας στη ζωή μας.

Εκτός από αυτά τα κάπως πιο επιφανειακά αίτια υπάρχουν και τα βαθύτερα, όπως:

α) Η κόπωση της σύγχρονης ζωής και το άγχος.

Ζούμε σε δύσκολους καιρούς, σε ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα. Η φράση «έσπασαν τα νεύρα μου» είναι της εποχής. Όμως, να, που είναι ανάγκη να μη «σπάσουν τα νεύρα», να ξεπερνούμε τις δύσκολες στιγμές, χωρίς νεύρα. Λίγη λογική χρειάζεται, ψυχραιμία, πολλή αγωνιστικότητα, υπομονή και προσευχή θερμή.

β) Η αποξένωση του ζευγαριού.

Όταν ο καθένας κλείνεται στον εαυτό του, στις προσωπικές του απασχολήσεις. Εκείνος αφοσιώνεται στη δουλειά του ή στο χόμπι του. Εκείνη, πιο πολύ στα παιδιά της. Οπότε, ανάμεσα στους συζύγους το χάσμα βαθαίνει…

γ) Δεδομένος ο ή η σύζυγος.

Αυτό συμβαίνει σε πολλά ζευγάρια, οπότε ο ένας θεωρείται για τον άλλο ένα είδος συνήθειας. Η συνήθεια όμως καταστρέφει τον αυθορμητισμό, τη φρεσκάδα και μοιραία οδηγεί στην ψυχική κόπωση.

Κι εδώ είναι ένα κρίσιμο σημείο, γιατί πολλοί και πολλές, δυστυχώς, αναζητούν, τότε, την ποικιλία σε εξωοικογενειακές σχέσεις.

δ) Ο εγωκεντρισμός.

Σήμερα ο καθένας ζει, συνήθως, για τον εαυτό του, χωρίς προοπτική, χωρίς έμπνευση για κάτι ανώτερο. Ο μοναδικός του στόχος είναι να περνάει καλά.

ε) Έλλειψη προτύπων.

Εμείς οι παλαιότερες, έχουμε, κατά κανόνα μεγαλώσει με την εικόνα μιας μάνας που θυσιαζόταν για την οικογένειά της, χωρίς να έχει, συνήθως αναγνώριση… και χωρίς ποτέ να παραπονιόταν.

Τα παιδιά μας, όμως, βλέπουν αυτή την εικόνα;

στ) Η απομάκρυνση από το Θεό και ως εκ τούτου, η έλλειψη πνευματικής θωράκισης της ψυχής, πέραν όλων των άλλων, είναι το σπουδαιότερο αίτιο για την ψυχική κόπωση. Μόνο με μια πνευματική θωράκιση της ψυχής, μπορεί αυτός ο κίνδυνος της ψυχικής κόπωσης -που παραμονεύει ιδιαίτερα στη γυναίκα- σύζυγο ν’ αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά.

Όσον αφορά τα αποτελέσματα της ψυχικής κόπωσης, η κουρασμένη ψυχικά μητέρα:

1) Δεν μπορεί να χαρεί, δεν μπορεί να χαμογελάσει, δεν μπορεί ούτε να πάρει ούτε να δώσει, μοιάζει σαν ένα δωμάτιο με κλεισμένα πορτοπαράθυρα.

2) Εκτός αυτών, αποτυγχάνει στο έργο της διαπαιδαγώγησης. Το παιδί έχει ανάγκη από μητέρα ψυχικά ξεκούραστη. Γιατί μόνο η μητέρα η ξεκούραστη ξέρει:

Να νανουρίζει γλυκά. Να χαϊδεύει τρυφερά. Να διηγείται παραμύθια. Να συμβουλεύει σωστά. Να τιμωρεί δίκαια. Να… να… να…

3) Αποτυγχάνει στο έργο το ΣΥΖΥΓΙΚΟ. Επειδή η γυναίκα η κουρασμένη δεν μπορεί να είναι ευχάριστη, ανεκτική, ωφέλιμη, με αποτέλεσμα οι κίνδυνοι για το γάμο, από το πρώτο του κιόλας ξεκίνημα, να είναι μεγάλοι.

4) Αποτυγχάνει σαν κοινωνικό άτομο.

Μια γυναίκα ψυχικά κουρασμένη δεν θα ασχοληθεί με τα κοινά, θα αποφεύγει κάθε δραστηριότητα μέσα στην κοινωνία.

Επίσης, δεν θα έχει ουσιαστική συμμετοχή στον πόνο και στην χαρά των άλλων, συγγενών, φίλων, γνωστών, πράγμα που και στην ίδια θα κάνει κακό, επειδή θα την κάνει εγωκεντρική, αλλά και στους άλλους, που έχουν την ανάγκη της. Εξ άλλου, η προσφορά στην κοινωνία είναι και το περισσότερο ζητούμενο, δεδομένου ότι, η οικογένειά μας είναι το ευρύτερο «εγώ» μας, άρα η κούραση για τους δικούς μας ανθρώπους, ναι μεν είναι κάτι σημαντικό αλλά όχι το παν.

3. ΜΟΝΑΞΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

Ένας άλλος κίνδυνος που παραμονεύει ιδιαίτερα στη γυναίκα-μητέρα, είναι ο κίνδυνος της μοναξιάς.

Θα λέγαμε ότι, εκ πρώτης όψεως είναι σχήμα οξύμωρο να λέγεται ΜΑΝΑ, και να αισθάνεται ΜΟΝΗ. Αφού έχει τον άνδρα της, που τη χρειάζεται να τον εμπνέει, να τον εμψυχώνει και να του συμπαραστέκεται, γενικά, με την όλο πρόθυμη και ζωντανή παρουσία της. Έχει τα παιδιά της, που την υπεραπασχολούν. Προβλήματα εφηβείας, χαρές και λύπες πολλές, συζητήσεις άφθονες! Η ημέρα είναι γεμάτη από τα χαράματα μέχρι βαθείας νυκτός.

Και όμως είναι πάμπολλες σήμερα οι μητέρες που αντιμετωπίζουν το φάσμα της ΜΟΝΑΞΙΑΣ. Σήμερα η μοναξιά, οφείλουμε να τονίσουμε ότι είναι πανανθρώπινη. Κατά τη σύγχρονη ψυχολογία δεν είναι ασθένεια αλλά μακροπρόθεσμα προκαλεί ποικίλες ασθένειες, είναι όπως το stress, είναι πολύπλοκο φαινόμενο.

Ενώ παλαιότερα ήταν, κυρίως, εξωτερική κατάσταση, σήμερα είναι απόλυτα προσωπική, εσωτερική. Δηλαδή μόνη δεν είναι μόνον η κατά κυριολεξία μόνη γυναίκα-Μάνα (όταν π.χ. τα παιδιά της φύγουν, φτιάχνοντας το δικό τους σπιτικό). Μόνη μπορεί να αισθάνεται και η εργαζομένη μάνα και η γυναίκα, που έχει φθάσει στα ύψη της σταδιοδρομίας της, στα κέντρα λήψης αποφάσεων, μόνη ακόμη είναι δυνατόν να νιώθει η συγγραφέας, η διανοούμενη, αλλά και η απλοϊκή, η πολυάσχολη αλλά και η αργόσχολη, η «ευτυχής» και η «δυστυχισμένη», η χαρούμενη και η λυπημένη και πολλές άλλες, κατηγορίες γυναικών, ακόμη.

Ας δούμε ποιοι είναι οι λόγοι αναλυτικότερα, που οδηγούν τη σύγχρονη δραστήρια γυναίκα να νιώθει, συχνά, μόνη.

Είναι γεγονός ότι η σύγχρονη γυναίκα-μάνα καλείται να σηκώσει πολύ μεγαλύτερο φορτίο, απ’ ότι στα παλιότερα χρόνια. Έχει αναλάβει να φέρει εις πέρας ένα βαρυσήμαντο έργο, ενώ στερείται βασικών εμπειριών και βιωμάτων. Δηλαδή ο σύζυγός της επιζητεί διακαώς τον διάλογο μαζί της -ενώ αυτός αγνοεί, συνήθως, την τέχνη του διαλόγου.

Στο σπίτι του το πατρικό άκουγε μονολόγους. Έτσι, επιθυμεί το διάλογο, αλλά με τον όρο ο άλλος, να συμφωνεί, ακριβώς, με τη γνώμη του, που την θεωρεί «σοφή» και δεν ανέχεται άλλος να «τον κοντράρει» (λέξη της μόδας). Δηλαδή, να καταλήγει ο διάλογος σε ύμνο προς τις ιδέες του, τις κρίσεις του και τη σοφή του γνώμη, και γενικά προς το άτομό του.

Ένας ψυχίατρος της εποχής μας, ο SILVANO ARIETT βεβαιώνει ότι: «η γυναίκα είχε μάθει να είναι εξηρτημένο πρόσωπο, με στερεότυπα ιδεώδη και στενές φιλοδοξίες και τώρα καλείται να επιτελέσει ένα τρίπτυχο (σύζυγος-μητέρα-εργαζόμενη), χωρίς να υπάρχει η γερή υποδομή των στερεών θεμελίων. Ενώ μπορεί να θυσιάζεται για το σπίτι της, την οικογένειά της, αυτή η θυσία της δεν της γεμίζει τα κενά, αλλά το αντίθετο, σαν να μεγαλώνει το χάσμα. Πάσχει από μια εσωτερική μοναξιά. Γιατί άραγε;

Γιατί δεν βρέθηκε κατάλληλα προετοιμασμένη.

Έτσι, έδωσε μεγάλη βαρύτητα στην εξωτερική δραστηριότητα και υποβίβασε την αξία και τη σημασία της οικογενειακής της ζωής. Επηρεάστηκε από τη λάμψη και τα μεγαλεία της κοσμικής ζωής και έχασε το βαθύτερο νόημα και το ουσιαστικό σκοπό της ζωής της. Προεβλήθησαν από τα μέσα ενημέρωσης οι επιτυχίες της κοινωνικής ζωής και υποβιβάστηκαν οι κατακτήσεις της οικογενειακής. Το χειρότερο, με όσα λέγονται και γράφονται και προβάλλονται, υποβιβάσθηκαν, γιατί όχι, κατηγορήθηκαν και διαβλήθηκαν οι πνευματικές αξίες και έτσι έχασαν τη βαρύτητα και την αξία που έχουν.

Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι και η μάνα είναι άνθρωπος και δικαιούται να έχει την προσωπική της οντότητα και τα δικαιώματά της. Εφ’ όσον εργάζεται έξω από το σπίτι επόμενο είναι να δημιουργεί υποχρεώσεις. Όταν όμως αυτές οι επαγγελματικές και κοινωνικές υποχρεώσεις γίνονται αιτία να απομονωθείς από τους οικείους σου, τότε τι γίνεται; Είναι ορθό να συναντάς σπάνια τον άνδρα σου; Είναι σωστό να βλέπεις τα παιδιά σου μόνο κάθε σαββατοκύριακο; Δεν το αντιλαμβάνεσαι ότι η έντονη προσωπική ζωή (καρριέρα, φιλίες, κοινωνική ζωή, εξωσπιτικές ασχολίες κ.α.) γίνεται αφορμή μεγάλης ανωμαλίας; Στην κατηγορία αυτή ανήκουν μάνες που ξέχασαν ή δεν συνειδητοποίησαν την αποστολή τους. Και ως εκ τούτου, ποτέ δεν την αγάπησαν.

Αφήνουμε τις μητέρες εκείνες που ζητούν υπερβολικά αγαθά για τον εαυτό τους και τα παιδιά τους. Π.χ. μία γιατρός ομολογεί ότι ελάχιστα μες στην ημέρα βλέπει τα παιδιά της. Έτσι, ενώ είναι τόσο γεμάτη μέσα στην έντονη και επιμελή φροντίδα για την οικονομική της άνεση, που παρέχει στο σπίτι της, από το άλλο μέρος, είναι ξένη και ως εκ τούτου ΜΟΝΗ στο οικογενειακό της περιβάλλον.

Αλλά και όταν η γυναίκα προσφέρει, χωρίς να νιώθει προσωπική ασφάλεια, γιατί δεν βρίσκει κατανόηση ή αναγνώριση από το περιβάλλον της, αν δηλαδή προσφέρει γιατί δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά, και τότε το αντάλλαγμα θα είναι η μοναξιά. Η μάνα, λοιπόν, πουθα εξαναγκασθεί σε απομόνωση, λόγω ελλείψεως κατανοήσεως και τρυφερότητας από τους δικούς της, γίνεται το μοναχικό άτομο με το σύνδρομο της απογοήτευσης.

Όμως θα πρέπει να ομολογήσουμε ότι η μοναξιά δεν είναι απλώς ένα ελάττωμα, δεν είναι ένα χαρακτηριστικό κληρονομικό ή επίκτητο της προσωπικότητας της σύγχρονης μάνας. Η μοναξιά μπορεί να παρουσιασθεί στον καθένα, όταν δεν προσπαθεί να σπάσει τα αδιαφανή κρύσταλλα του Εγώ. Όταν από τους γύρω του έχει συνεχείς αξιώσεις, χωρίς να τους προσφέρει τίποτε, και το πιο σημαντικό, όταν δεν καλλιεργεί την αγάπη και δεν επιδιώκει να συνδέεται μαζί τους με γνήσια και ειλικρινή αισθήματα, τότε φυσικό είναι να αποξενώνεται από τους οποιουσδήποτε διπλανούς του. 

«Έλα κοντά Μου», εναγώνια καλεί ο Χριστός τη σύγχρονη μάνα.

«Πιάσε φιλία μαζί Μου. Με τη δική μου συμπαράσταση και παρουσία, χωρίς ν’ αλλάξεις τόπους και απασχολήσεις, θα πάρει άλλο νόημα και περιεχόμενο η ζωή σου, που θα γεμίσει και θα σε ικανοποιεί βαθύτατα. Μέσα στο σπίτι σου θα βρίσκεσαι αντιμέτωπη, με τα προβλήματά σου, όμως, όχι ΜΟΝΗ. Η συντροφιά σου μαζί Μου δεν θα εξαφανίζει τα προβλήματα, αλλά θα τα’ αντιμετωπίζεις από άλλη οπτική γωνία και η μοναξιά ως άρνηση, τότε, θα εξουδετερώνεται, ενώ η «μοναξιά» ως σύντροφος μαζί Μου θα γίνεται πηγή εσωτερικής ανανέωσης».

5. ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Παρουσιάσαμε στο Α΄ μέρος τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της μητέρας παιδαγωγού, θεουργού και στυλοβάτη του σπιτιού.

Στο Β΄ μέρος παρουσιάσαμε μερικά από τα διλήμματα και προβλήματα της σύγχρονης μάνας. Το θέμα είναι ανεξάντλητο.

Για να ανταποκριθεί η σημερινή μητέρα στο ρόλο που απαιτεί το θέμα μας, θα πρέπει να είναι συνδεδεμένη με την πηγή της δύναμης στο Χριστό, αλλά και να βαδίζει στ’ αχνάρια της Παναγίας μας, της τέλειας Μητέρας, της μητέρας των Μητέρων, της πιο ευλογημένης Μητέρας του κόσμου, όπως της το εβεβαίωσε η πρώτη εξαδέλφη της Ελισάβετ: «Ευλογημένη συ εν γυναιξί…».

Ασφαλώς ευλογημένη μητέρα είναι εκείνη που θεωρεί ιδιαίτερη ευλογία τη μητρότητα. Οι νέες κοπέλλες πρέπει να διδαχθούν πριν παντρευθούν ότι η μητρότητα είναι μία λειτουργία. Είναι μία λειτουργία που δεν διακόπτεται. Και όμως αυτό πολλές φορές γίνεται με τη λειτουργία της ζωής. Πολλές γυναίκες, επηρεασμένες από το σατανικό πνεύμα του κόσμου, διακόπτουν το θαύμα της παιδοποιίας στη μέση και το καταστρέφουν. Η χριστιανική μητέρα δεν γεννά ένα απλώς παιδί? γεννά ένα μέλος της Εκκλησίας του Χριστού.

Από την αγάπη και τη στοργή της μητέρας εξαρτάται αν το παιδί της θα πέσει χαμηλά ή θ’ ανεβεί ψηλά. Από τον τρόπο της δικής της αγωγής εξαρτάται εν πολλοίς, αν στην κούνια μέσα κρύβεται ένας εκκολαπτόμενος άγγελος ή ένας εκκολαπτόμενος κακοποιός.

Οι αθάνατοι Πατέρες της Εκκλησίας μας υπήρξαν παιδιά ευσεβών μητέρων. Η Εμμέλεια υπήρξε μητέρα του μεγάλου Βασιλείου, η Νόννα του Αγίου Γρηγορίου, η Ανθούσα του Ιερού Χρυσοστόμου και η Μόνικα του ιερού Αυγουστίνου. Οι μητέρες αυτές παραμένουν αιώνια πρότυπα μητέρων μετά την Θεομήτορα για κάθε εποχή. Οι μεγάλοι αυτοί Πατέρες οφείλουν το μεγαλείο τους μετά τον Θεό στις μητέρες τους, όπως και τα 9/10 των μεγάλων ανδρών κατά την ωραία διαπίστωση του ποιητή Κ. Παλαμά.

Ο Γάλλος φιλόσοφος του 18ου αι. μ.Χ. Ρουσσώ λέγει: «Τρεις φορές τρέφει η μητέρα το παιδί της: με το αίμα της, το γάλα της, και τις αρετές της».

Τελειώνοντας θα αναφέρουμε τα λόγια, που βαθιά συγκινημένη είπε η Οτέλεια Κόμπτον, όταν στο πανεπιστήμιο του Οχάιο της Αμερικής ετιμήθη με το δίπλωμα του διδάκτορος της Νομικής, αν και η ίδια δεν είχε ποτέ σπουδάσει, ανέδειξε όμως άξια παιδιά που ετίμησαν την πατρίδα τους.

«Θα ήθελα να επαναλάβω σ’ όλα τα κορίτσια και σ’ όλες τις νέες γυναίκες, ότι η ιδιότης της μητέρας αποτελεί μία ιδιαίτερη καρριέρα, ένα ιδιαίτερο επάγγελμα. Κανένα άλλο, είτε επιστημονικό, είτε πρακτικό, δεν είναι ανώτερό του, είναι το μεγαλύτερο προνόμιο της γυναίκας, αλλά και η μεγαλύτερη ευθύνη της και το μέτρον της όλης ικανότητός της».

Κα Μαρία Γεωργούλα

Θεολόγος – Φιλόλογος