Η οσιομάρτυς Αγία Ανυσία

site analysis

Η οσιομάρτυςΑνυσία γεννήθηκε στην αγιοτόκο πόλη της Θεσσαλονίκης, την εποχή του αυτοκράτορα Μαξιμιανού. Οι γονείς της, ευγενείς στην καταγωγή και την ανέθρεψαν γαλουχώντας την με τα νάματα της χριστιανικής πίστεως. Γι’ αυτούς μεγαλύτερος πλούτος ήταν η ευγένεια της ψυχής και το όνομα του χριστιανού, που με μεγάλο καμάρι έφεραν. Τους διέκρινε η μεγάλη ταπείνωση, η σφραγίδα των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος, που πάντοτε κατοικούσε μέσα τους και το μεγάλο κεφαλαιώδες για τους χριστιανούς χάρισμα της ελεημοσύνης. Ο μεγάλος πλούτος δεν έγινε γι’ αυτούς το αξεπέραστο εμπόδιο, όπως στον πλούσιο της γνωστής ευαγγελικής περικοπής, αλλά το μέσον και η οδός, για να κληρονομήσουν την αιώνια βασιλεία.      Τέτοια λαμπρά παραδείγματα είχε να μιμηθεί και να ακολουθήσει και η μικρή Ανυσία, ξεπερνώντας μάλιστα κατά πολύ αργότερα την αρετή των γονέων της με τους ασκητικούς αγώνες της, την ελεημοσύνη της και το μαρτύριό της.      Δικαίως λοιπόν ο Άγιος Φιλόθεος ο Κόκκινος στον γνωστό λόγο του περί του βίου της ετυμολογεί το όνομά της από το αρχαίο ρήμα «ανύω» που σημαίνει τελειοποιώ ή φέρω εις πέρας. Η μάρτυς λοιπόν Ανυσία, αφού έλαβε ανατροφή χριστιανική και εφόδια πνευματικά, όπως και τα τάλαντα της γνωστής παραβολής του Κυρίου, δεν τα έκρυψε στη γη, για να μην τα απολέσει, αλλά εργάστηκε φιλότιμα αγαπώντας υπερβαλλόντως τον Δεσπότη Χριστό.      Με τους κόπους των αγώνων της, τα δάκρυα των προσευχών της και τις αγαθοεργίες που πραγματοποίησε, πολλαπλασίασε την περιουσία των πνευματικών της ταλάντων, σκορπίζοντας το θησαυρό των υλικών της αγαθών για να κερδίσει την αιώνιο ζωή. Έδωσε μάλιστα πέρα από τα υλικά της πράγματα και το αγνό μαρτυρικό της αίμα ομολογώντας με μεγάλη παρρησία την χριστιανική της πίστη.      Η επιρρεπής στην αμαρτία νεανική ηλικία δεν την εμπόδισε να διάγει μέχρι τέλους σεμνή βιοτή  και πολιτεία. Μάλιστα η Αγία πολλές φορές ειρωνευόταν τη νεανική της ιδιότητα λέγοντας: « ύπουλη και βλαπτική νεότητα! Τα γηρατειά με τη σοφία και την πείρα της ζωής που,είναιπροικισμένα,είναι ανώτερα και πιο ζηλευτά». Έτσι πριν φθάσει στην ώριμη ηλικία με γεροντική σύνεση σκεφτόταν και αποδείκνυε με κάθε ενέργειά της τα λόγια του σοφού Σολομώντα ότι το γήρας δεν μετριέται με τα γυρίσματα του χρόνου, αλλά με την πνευματική σύνεση και την κλίση της ψυχής προς την αρετή.       Οι γονείς της Αγίας Ανυσίας αρκετά πρόωρα, όταν η κόρη τους βρισκόταν σε νεανική ηλικία, εγκαταλείπουν την πρόσκαιρη ζωή, για να μεταβούν στην αιώνια και να γίνουν κληρονόμοι της επουρανίου βασιλείας. Έφυγαν  όμως από τον κόσμο αυτό ευαρεστημένοι, για το ευλογημένο τέκνο που άφησαν πίσω τους, το οποίο με το μαρτύριο και την ισάγγελη βιοτή του θα γίνει αργότερα η αιτία για να μείνει και το όνομά τους μαζί με το δικό της στην χριστιανική ιστορία και τα ιερά συναξάρια.

Μετά την αναχώρηση των γονέων της από την ματαιότητα αυτού του κόσμου η Αγία Ανυσία κατέστη κληρονόμος της μεγάλης γονικής περιουσίας. Αντικρίζοντας η Αγία το πλήθος των υλικών της αγαθών αναρωτιόταν εύλογα: πώς με τέτοια περιουσία θα μπορέσω να σώσω την ψυχή μου. Αυτός ο πλούτος τους ανθρώπους  που τον κατέχουν με αφροσύνη τους οδηγεί στην αμαρτία, όταν δεν μπορούν να τον χρησιμοποιήσουν για την πνευματική τους ωφέλεια. Ας σπαταλήσω λοιπόν με ευσέβεια τα υλικά επίγεια αγαθά και ας απολαύσω τα επουράνια με ασφάλεια.Και διαλογιζόμενη αυτά με δάκρυα στα μάτια προσευχόταν: «Κύριε Ιησού Χριστέ, το φως το αληθινόν, η πηγή της αθανασίας, η ρίζα της αφθαρσίας,κάνε, Κύριε, να μην αποκλειστώ έξω του νυμφώνος. Συναρίθμησέ με με τις πέντε φρόνιμες παρθένες και αξίωσέ με όπλο τον αγώνα της αγνότητας να νικήσω και να σε δοξάσω!».      Αφού προσευχήθηκε με ζέση ψυχής, πήρε ευθύς την απόφαση να πουλήσει όλα τα υπάρχοντά της. Ρευστοποίησε λοιπόν την περιουσία της,την διέθεσε με μεγάλες ευκολίες στους αγοραστές και έτσι αποδείχθηκε η ίδια τέλεια και άριστη έμπορος της επουρανίου Βασιλείας, που στην θέση όλων των φθαρτών αγοράζει πολύτιμο και κρυμμένο μαργαρίτη.      Αφού αποχωρίστηκε συνειδητά τα πολυτελή ενδύματα, ντύθηκε ένα ταπεινό και ευτελές φόρεμα, για να καλύψει και να υποβαθμίσει ταυτόχρονα την νεανική και απαστράπτουσα εμφάνισή της, που θα ήταν επιρρεπής στην αμαρτία. Με τούτο τον τρόπο ξεκίνησε το κορυφαίο φιλανθρωπικό διακόνημά της για τις χήρες και τα ορφανά, τους γυμνούς, τους πεινασμένους και τους ανήμπορους της πόλεως. Η φροντίδα της στρεφόταν ως επί το πλείστον προς τους μάρτυρες του Κυρίου, που κλεισμένοι στις φυλακές βάδιζαν καρτερικά τον δρόμο που οδηγούσε στον προσωπικό τους Γολγοθά. Εξαγόραζε με χρήματα τους φρουρούς και έμπαινε κρυφά στις φυλακές, για να επικοινωνήσει μαζί τους και να γίνει μέτοχος των παθημάτων τους και της εν Χριστώ αθλήσεώς τους.Ξαπλωμένη στα πατώματα των υγρών και στενών φυλακών, δίπλα στα ταλαιπωρημένα πόδια των αγίων μαρτύρων, καταφιλούσε και περιποιότανε τα τραύματά τους, χριομένη με το αίμα, που άφθονο έτρεχε. Μακάριζε τους αθλητές και τα παθήματά τους για τον Χριστό, για τον ζήλο και το μεγαλείο της ψυχής τους και τους παρότρυνε να μη λυγίσουν και οπισθοχωρήσουν, αλλά με καρτερικότητα να υπομείνουν τη βάσανο του δημίου, για να κληρονομήσουν την επουράνιο βασιλεία.       Στην προσωπική της ζωή η αγία εφάρμοζε το τέλειο ασκητικό πρόγραμμα με μεγάλες νηστείες, ολονύκτιες αγρυπνίες και θερμότατες προς τον ουράνιο Νυμφίο της προσευχές. Ζώντας περιορισμένη σε ένα στενότατο σπιτάκι «ως στρουθίον μονάζον επί δώματος», κατά το ψαλμικόν, και παραδίνοντας τον εαυτό της στην υποδειγματική αυτή ησυχαστική ζωή, εξαϋλώθηκε σε τέτοιο βαθμό, που να ομοιάζει με επίγειο άγγελο. Και ήταν τόσο μεγάλη η προσκόλληση και η αγάπη της προς τον Χριστό, ώστε απέκτησε την τέλεια αισθητή κοινωνία μαζί του. Γονατισμένη στο υγρό πάτωμα του σπιτιού της, έμοιαζε να περιποιείται και να αποπλύνει με τα δάκρυά της τα πόδια του Ιησού, όπως και άλλοτε η Μαρία με το μύρο μέσα στην οικία του Λαζάρου.      Ο μισόκαλος διάβολος φανερά ενοχλημένος από τους αγώνες της αγίας έτριζε τα δόντια του εναντίον της και απειλούσε με μανία ότι θα θέσει σε εφαρμογή την πιο τέλεια κατά μέτωπο επίθεση. Μάζεψε λοιπόν τους πιο μοχθηρούς κακούς της συνοδείας του και επιχειρούσε να γκρεμίσει από τα θεμέλια το κελλί της αγίας. Δυναμωμένη όμως η Ανυσία στεκόταν αμετακίνητη στο σώμα και στην ψυχή με ατσάλινο φρόνημα και με το βλέμμα σταθερά προσηλωμένο στον θείο έρωτα, που είχε κατακλύσει την ύπαρξή της. Συγκεντρώνει λοιπόν εκ νέου ο Σατανάς και άλλες δυνάμεις φανερά ταπεινωμένος και επιτίθεται στην αγωνίστρια οσία. Αντιλήφθηκε όμως η Αγία έγκαιρα τον εκνευρισμό του Διαβόλου και ενέτεινε την προσευχή της κατατροπώνοντας τον μισόκαλο       Ο αιώνιος όμως εχθρός της πίστεως ανασυντάσσει και πάλι τις δυνάμεις του και εγκαθίσταται στην ψυχή του Μαξιμιανού σχεδιάζοντας με εξαιρετική εχθρότητα και κακία μέσα στο μυαλό του Ρωμαίου άρχοντα την εξόντωση των χριστιανών της Θεσσαλονίκης. Τον πείθει λοιπόν να διώξει όλους τους χριστιανούς έξω από τα τείχη και την οργανωμένη ζωή της πόλης. Απομονωμένοι με αυτόν τον τρόπο οι πιστοί με τη ζωή τους που ευωδίαζε από τη χάρη του Χριστού ξεχώρισαν από τους ακάθαρτους ειδωλολάτρες, που το σώμα τους ανέδιδε την μυρωδιά του αίματος των ειδωλοθύτων και την κάπνα των μιαρών θυσιών στους βωμούς των ψεύτικων θεών. Συμπληρωματικά ο Μαξιμιανός ερεθισμένος από τις ενάντιες δυνάμεις αποφασίζει και διατάσσει προτρέποντας κάθε Ρωμαίο στρατιώτη,αλλά και κάθε ειδωλολάτρη,να φονεύει ελεύθερα όποιον χριστιανό πιθυμεί.      Έρχεται τώρα η ευλογημένη ώρα του μαρτυρίου της Αγίας Ανυσίας κι της θαρραλέας ομολογίας της χριστιανικής της ιδιότητας. Εξαγνισμένη από τους οσιακούς αγώνες και τα πνευματικά γυμνάσματα της ψυχής της και ενωμένη μέσα από την καθαρή προσευχή και την τέλεια αγάπη της με το ακρότατο των εφετών ζητούσε να γίνει ένα με τον ποθητό της Νυμφίο. Με τον πόθο αυτό πλημμυρισμένη προσευχόταν χύνοντας θερμά δάκρυα: «Κύριε Ιησού Χριστέ και Θεέ μου, Εσύ που πήρες μορφή δούλου, για να σώσεις τον άνθρωπο και υπέμεινες ταπεινώσεις και σταυρικό θάνατο τελικά. Εσύ που επισκέφθηκες εμένα τη φτωχή και ανάξια δούλη σου από την κοιλία της μητέρας μου και με ανέδειξες πρόβατο της λογικής Σου ποίμνης απαλλάσσοντάς με από την απάτη του κόσμου και τις μάταιες φροντίδες…. Εσύ και τώρα με τη χάρη της αμέτρητης φιλανθρωπίας Σου αξίωσέ με να γίνω μέτοχος στα πάθη Σου και στον εκούσιο Σταυρικό Σου θάνατο.Ναι, Σε παρακαλώ, μονογενή Υιέ του Θεού, μη παραβλέψεις τη δέηση της συντετριμμένης ψυχής μου. Διότι γνωρίζεις καλά ότι Εσένα μόνο ποθώ και η δική Σου αξιέραστη ωραιότητα έχει καταλάβει γα πάντα τη σκέψη μου και όλη η ύπαρξή μου καταφλέγεται και το μυαλό βρίσκεται σε θεία έκσταση, γιατί προσκολλήθηκε η ψυχή μου σε Σένα, Κύριε, και Σε υμνώ και δοξάζω στους αιώνες. Αμήν».Αυτά λοιπόν ζητούσε η μάρτυς μέσα από τη φλεγόμενη καρδιά της από τον Θεό κι Εκείνος από τον ουρανό αποδεχόμενος την ειλικρινή δέησή της της ετοίμαζε τους νυφικούς θαλάμους και όριζε τιμητική συνοδεία της ωραίας νύμφης, φωτεινούς αγγέλους, για να τη συνοδέψουν κατά την ανάβασή της στους ουρανούς.      Με έναν λογισμό που μπήκε στη σκέψη της Ανυσίας να επισκεφθεί τον ναό του Θεού,την Κυριακή ημέρα,άρχισε να εκτυλίσσεται η τελευταία πράξη της επίγειας ζωής της. Εισέρχεται λοιπόν η μάρτυς στην πόλη, γιατί ήταν κι αυτή απομονωμένη μαζί τους με τους υπόλοιπους χριστιανούς, μέσα από την Κασσανδρεώτικη πύλη, προσπερνώντας το πλήθος των ειδωλολατρών εμπόρων με το γενναίο και άτρεπτο παράστημά της. Βλέποντας αυτή την ηρωική και αποφασιστική στάση της οσίας οι ειδωλολάτρες άρχισαν να γογγύζουν εναντίον της με εξαιρετικές κακές διαθέσεις. Κάποιος από τους υπασπιστές του τυράννου, αφού ξεκόβει από την πομπή του, με αναίδεια πλησιάζει την Ανυσία και την ταρακουνά με τα μιαρά χέρια του ρωτώντας την ποια είναι και πού πηγαίνει. Η παρθένος αγνοώντας τον παντελώς βυθίζεται σε θερμή και παρακλητική προς τον Κύριο προσευχή επικαλούμενη την βοήθειά Του. Καθώς όμως εκείνος συνέχιζε να την ενοχλεί και να επιμένει με αναίδεια, η γενναία κόρη με την χαρακτηριστική της συστολή κηρύττει δημόσια τον εαυτό της δούλη του Χριστού «του ποιήσαντος τον ουρανόν και την γην» και προσθέτει με θάρρος ότι κατευθύνεται στον ναό Του για να Τον λατρεύσει.Ο υπασπιστής όμως με κτηνώδη συμπεριφορά απειλώντας την,επικαλούμενος τη διαταγή του βασιλιά πως θα τη φονεύσει την τραβούσε περισσότερο προκλητικά προς τους βωμούς, για να θυσιάσει στα είδωλα. Προσπαθώντας μάλιστα να αποκαλύψει την καλύπτρα της κεφαλής της με τα βέβηλα χέρια του η Ανυσία με λεβεντιά τον περιφρονεί,εξευτελίζοντας στο πρόσωπό του τον μισάνθρωπο διάβολο που θόλωσε το μυαλό του και δίνοντας την αμοιβή που ταίριαζε στην ανόσια και μιαρή συμπεριφοράτου.Αυτό όμως ήταν για τον Ρωμαίο η αφορμή να γίνει ένα θηρίο ανήμερο έτοιμο να κατασπαράξει την λεία του και με ένα καίριο χτύπημα με το σπαθί στα πλευρά της οσίας παρθένου την αφήνει νεκρή ο νεκρωμένος στην ψυχή ειδωλολάτρης και της χαρίζει το στεφάνι του μαρτυρίου.      Η οσιομάρτυς Ανυσία ευθύς μεταβαίνει στους ουρανούς κοντά στον ποθητό της Νυμφίο, για να κατοικήσει στους ετοιμασμένους γι’ αυτήν νυφικούς θαλάμους και να καταταγεί στη χορεία των φρονίμων παρθένων, που προσπαθούσε σε όλη της τη ζωή να τις φτάσει και που έτυχε να τις ξεπεράσει σε μεγάλο βαθμό χύνοντας και το αίμα με το μαρτυρικό της τέλος. Κατέκτησε με τους αγώνες της τρία λαμπερά στεφάνια της παρθένου, της οσίας και της μάρτυρος. Και με το λουτρό του αίματος στολίστηκε στο πρόσωπό της λαμπρότερα και μονιμότερα από κάθε πρόσκαιρο και ψεύτικο φτιασίδι αυτού του κόσμου.      Το ταλαιπωρημένο από τους οσιακούς αγώνες και μαρτυρικό άγιο σώμα της εκκόμισαν και ενταφίασαν οι χριστιανοί της Θεσσαλονίκης. Αργότερα, όταν υποχώρησε ο διωγμός, υψώθηκε πάνω στον τάφο της μεγαλοπρεπής ναός προς τιμήν της έξω από την Κασσανδρώτικη πύλη, σε απόσταση δύο σταδίων (500 μέτρων, από το σημερινό Συντριβάνι).      Το καλοκαίρι του 1980 αρχιερατεύοντος του Παναγιωτάτου Μητροπολίτου κυρού Παντελεήμονος του Β’ και επί υπουργείας Δημοσίων έργων Νικ. Ζαρντινίδη έγινε προσπάθεια διανοίξεως της νέας λεωφόρου Γ’ Σεπτεμβρίου που ενώνει τα Πανεπιστήμια με την παραλία. Κατά τη διάρκεια των εργασιών ανακαλύφθηκε το μεγαλύτερο μέρος ενός παλαιοχριστιανικού μνημείου καθώς και λείψανα χριστιανών της εποχή εκείνης. Η ανακοίνωση της ανακαλύψεως προκάλεσε έντονο το ενδιαφέρον εκκλησιαστικών και πανεπιστημιακών κύκλων. Έγινε μάλιστα κα μια έκτατη ανακοίνωση στο 10ο Διεθνές Συνέδριο Χριστιανικής Αρχαιολογίας από τον καθηγητή Θ. Ζήση. Παρά τις αντιρρήσεις της ομάδας του καθηγητή Δ. Τσάμη τελικά μάλλον συνάγεται το συμπέρασμα ότι τα ερείπια που ανακαλύφθηκαν ανήκουν στη μονή της Αγίας Ανυσίας και τα ευρεθέντα εντός του κεντρικού κλίτους και πλησίον του Ιερού Βήματος ιερά λείψανα αποδίδονται στη μάρτυρα.       Έγκριτοι θεολόγοι καθηγητές του Πανεπιστημίου όπως οι Θ. Γιάγκου και π. Θ. Ζήσης μελετώντας το θέμα της βασιλικής της Αγίας Ανυσίας αποφαίνονται θετικώς περί του ευρεθέντος παλαιοχριστιανικού μνημείου διατυπώνοντας τις απόψεις τους και υποστηρίζοντας πως είναι αδύνατον  στο σημείο εκείνο έξω από τα τείχη της πόλεως να υπάρχει και άλλη βασιλική που να βρίσκεται σε απόσταση 500 μέτρων από την περιοχή «Συντριβάνι» της σημερινής Θεσσαλονίκης, όπου η Κασσανδρεώτικη πύλη, και να έχει τόση μεγάλη έκταση κτισμάτων όσο αυτή που ανακαλύφθηκε και περιγράφεται στα εκκλησιαστικά κείμενα. Συνεπώς το παλαιοχριστιανικό μνημείο και το ιερόν λείψανον πρέπει να αποδοθούν με βεβαιότητα σχεδόν στη μάρτυρα Ανυσία.      Εν κατακλείδι έχοντας την εξαιρετική τιμή και ευλογία να έχουμε κοντά μας οι Θεσσαλονικείς ως παραμυθία και το ιερό λείψανο της μάρτυρος Αγίας Ανυσίας την παρακαλούμε θερμά να ικετεύει υπέρ ημών των αμαρτωλών στον Ύψιστο Θεό ενώνοντας τις δεήσεις της μαζί με τον πολιούχο Άγιο Δημήτριο και πάντας τους εν Θεσσαλονίκη Αγίους για τη σωτηρία και τη δική μας και της αγαπημένης μας πατρίδος,της Μακεδονίας και ολόκληρης της Ελλάδος. Αμήν.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Πρωτ.π.Γεωργίου Θεοδωρή «Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου-Πολιούχου.Προσκυνηματικόςοδηγός».Θεσσαλονίκη. 2. «Ασματικήακολουθία.Βίος και πολιτεία της αγίας ενδόξου Μάρτυρος Ανυσίας της εν Θεσσαλονίκη» Επιμέλεια: ΑντώνιοςΠατρικίου. Έκδοσις Ι.Ν.Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης