ΒΙΟΣ ΑΓΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ ΤΗΣ ΕΝ ΒΑΣΤΑ

site analysis

Κάθε χρόνο στις 11 Σεπτεμβρίου εορτάζουμε και τιμούμε την μνήμη της Οσιοπαρθενομάρτυρος Θεοδώρας της εν Βάστα. Η Αγία αυτή είναι γνωστή πλέον όχι μόνο στην πατρίδα μας αλλά και πέραν αυτής.

Ποιος είναι όμως ο δρόμος που βάδισε και έφθασε στην αγιότητα;

Θα αναφέρουμε με συντομία όσα είναι γνωστά για την ζωή και την πολιτεία της, με βάση τα ιερά συναξάρια της Εκκλησίας μας, με σκοπό ο καθένας μας να τη «ζηλέψει» και να της ομοιάσει.

Η Αγία καταγόταν από την Αγιοτόκο και Ηρωοτόκο Πελοπόννησο γι΄αυτό και από κάποιους ονομάζεται Αγία Θεοδώρα η «Πελοποννησία». Ως προς την καταγωγή της πιθανότερες περιοχές φαίνεται να είναι η Αρκαδία και η Μεσσηνία.

Έζησε κατά τον 9^ο αιώνα δηλαδή στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Οι γονείς της υπήρξαν άνθρωποι πτωχοί και άσημοι αλλά αγαπούσαν τον Θεό και μετέδωσαν στα παιδιά τους την πίστη στον Χριστό. Από μικρή ηλικία η Θεοδώρα, σε σχέση με τα άλλα της αδέλφια, είχε  μία ιδιαίτερη αγάπη και κλίση προς τα θεία. Αγαπούσε τον Θεό σε τέτοιο βαθμό που επεθύμησε να αφιερώσει όλη της τη ζωή σ΄Αυτόν. Αποκτούσε μέρα με τη μέρα αυτό που οι Άγιοι Πατέρες ονομάζουν «Έρωτα Χριστού».

Μεγαλώνοντας αποφασίζει να εγκαταβιώσει σε μοναστήρι και εκεί να καλλιεργήσει τον έρωτά της για τον Χριστό. Το παράδοξο όμως είναι ότι δεν προτίμησε ένα γυναικείο μοναστήρι αλλά ένα ανδρικό! Παρουσιάστηκε στη Μονή της «Παναΐτσας», μία Μονή που βρίσκεται στα όρια των Νομών Αρκαδίας – Μεσσηνίας, ως άνδρας με το όνομα «Θεόδωρος». Δεν μπορούμε με σιγουριά να υποστηρίξουμε για ποιό λόγο το έκανε αυτό. Πιθανόν ήθελε να εξαφανιστεί εντελώς από τους γνωστούς της.

Στην ανδρώα Μονή που εγκαταβίωσε δεν άργησε να καταστεί παράδειγμα υπομονής, υπακοής και ταπείνωσης. Οι αρετές αυτές την οδηγούσαν σταδιακά σε μεγάλη πνευματική πρόοδο που αναγνωριζόταν  από τον Ηγούμενο και τους συμμοναστές της. Οι Πατέρες της Μονής, θαυμάζοντας την προσωπικότητα και τα χαρίσματα που τον διέκριναν, του εμπιστεύτηκαν τις εξωτερικές εργασίες της Μονής. Πράγματι, στο διακόνημα αυτό βρίσκονται πάντα μοναχοί ή μοναχές με εμπειρία στην πνευματική ζωή.  

Την ίδια χρονική περίοδο συνέβη στην ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου φοβερός λιμός, έτσι που ο κόσμος και η Μονή κινδύνευσαν από ασιτία. Όλοι οι Πατέρες έστρεψαν τα βλέμματά τους στον «Θεόδωρο» ως τον μοναδικό που μπορούσε να βοηθήσει σ΄αυτήν την τόσο δύσκολη κατάσταση. Πράγματι, ο «Θεόδωρος» επισκέφτηκε πολλά σπίτια Χριστιανών προκειμένου να τους στηρίξει και αν ήταν δυνατόν να εξοικονομήσει κάτι και για την μοναστική αδελφότητα.

Συνέβη όμως κάτι φοβερό! Μία γυναίκα ξεστόμισε εναντίον του μία βαριά κατηγορία. «Ο καλόγερος, είπε, με άφησε έγκυο!». Η είδηση αυτή διαδόθηκε γρήγορα! Μία δεινή συκοφαντία είχε ήδη στηθεί. Οι γονείς της εγκυμονούσας γυναίκας θυμωμένοι ανέβηκαν στο Μοναστήρι και βίαια πρόσταξαν τον «Θεόδωρο» να τους ακολουθήσει. Ο «μοναχός» αν και αρνήθηκε την κατηγορία δεν αρνήθηκε να τους ακολουθήσει. Στη συνέχεια τον δίκασαν με συνοπτικές διαδικασίες και τον έκριναν ένοχο. Έλαβε την εσχάτη των ποινών, «θάνατον δια αποκεφαλισμού». Αν και μπορούσε με την αποκάλυψη του σώματός του να αποδείξει την αθωότητά του, προτίμησε να «σηκώσει» το βάρος της συκοφαντίας! Ως τόπος του μαρτυρίου ορίστηκε το χωριό Βάστα στην περιοχή της Αρκαδίας. Ο δήμιος τον οδήγησε μέχρι εκεί ενώ ο «Θεόδωρος» ακολουθούσε «ως αμνός άφωνος». Μετά από λίγη ώρα η ψυχή της «Αγίας Θεοδώρας» φτερούγισε προς τον ουρανό, στην ετοιμασμένη θέση των οσιοπαρθενομαρτύρων της Εκκλησίας μας.

Ο δήμιος και οι συνεργάτες του, που αποκεφάλισαν τη μάρτυρα, διέκριναν το σώμα της γυμνό και μεταμεληθέντες ζήτησαν συγχώρεση από τον Θεό.

Το θαυμαστό γεγονός έγινε γνωστό παντού! Ο Ηγούμενος και οι συμμοναστές θρηνολογώντας έφθασαν στον τόπο του μαρτυρίου και δοξάζοντας τον Θεό ενεταφίασαν το σώμα της στην Ιερά Μονή τους ή κατά την γνώμη άλλων στον ίδιο τόπο του μαρτυρίου της.

Πριν τον αποκεφαλισμό της, η Αγία ζήτησε από τον Θεό τα μαλλιά της να γίνουν δένδρα και το αίμα της ποτάμι. Πράγματι, στη στέγη του ιδρυθέντος ναού που βρίσκεται στη Βάστα της Αρκαδίας ανεφύησαν δένδρα, τα οποία παραδόξως στέκονται στη στέγη και ομολογούν ότι «όπου ο Θεός βούλεται νικάται φύσεως τάξις».

Ο Ιερός Χρυσόστομος ο μεγάλος αυτός πατέρας της Εκκλησίας μας λέγει: «εορτή αγίου, μίμηση αγίου». Ας προσπαθήσουμε με τη βοήθεια του Θεού μας και τις πρεσβείες της Αγίας να της ομοιάσουμε και να γίνουμε άγιοι διότι αυτός είναι ο Κύριος σκοπός της ζωής όλων μας.

Ο Κύριος μας προτρέπει: «άγιοι γίνεσθε, ότι εγώ άγιος ειμι» (Α’  Πέτρου 1, 16).

* * *

Ο βίος της οσιομάρτυρος αγίας Θεοδώρας που περιγράψαμε δίνει σε μας μερικά μηνύματα που αξίζουν να σημειωθούν.

Α) Κατ΄αρχήν διδασκόμαστε ότι η αγιότητα δεν είναι μία στάσιμη κατάσταση, αλλά ένας συνεχής αγώνας να καθαρίσει ο άνθρωπος την καρδιά του από τα πάθη και να ενωθεί με τον Θεό. Είναι αλήθεια ότι ο Παντοδύναμος Θεός όλα τα μπορεί, αλλά είναι κάτι το οποίο δεν το μπορεί. Ποιο είναι αυτό; Να ενωθεί με ακάθαρτο! Ο αγώνας μας λοιπόν, είναι η κάθαρση της καρδίας μας από τα πάθη και η συνέχιση της πνευματικής μας ζωής στα στάδια της ελάμψεως και της θεώσεως.

Β) Επίσης, βλέπουμε παίρνοντας αφορμή από τον βίο της αγίας Θεοδώρας, ότι η αγιότητα δεν σχετίζεται με την ηλικία ή το επάγγελμα ή την κοινωνική κατάσταση του πιστού. Το παράδειγμα της προστάτιδάς μας αγίας αποδεικνύει αυτήν την αλήθεια. Ήταν νεαρό κορίτσι, όταν την τράβηξαν στην ερημιά που βρίσκεται σήμερα το ιερό μας προσκύνημα για να την αποκεφαλίσουν. Αλλά ενώ ήταν μικρή στην ηλικία, έδειξε θάρρος ανδρός. Τι την ενίσχυε; Η Χάρις του Θεού, αυτή είναι που ενίσχυσε εκείνη και τον καθένα από εμάς στον αγώνα της ζωής μας. Αυτή σου δίνει δύναμη και υπομονή. Αλλά όχι μόνο η ηλικία αλλά και το επάγγελμα που ασκεί καθένας δεν είναι ανασταλτικός παράγοντας για να φθάσει στην αγιότητα. Για παράδειγμα, σήμερα εορτάζει και ένας άλλος άγιος, ο άγιος Ευφρόσυνος που ήταν μάγειρας στο επάγγελμα. Από όλα σχεδόν τα επαγγέλματα έχουμε περιπτώσεις πιστών που έφθασαν στην αγιότητα. Ούτε πάλι αν κάποιος  είναι πλούσιος ή φτωχός δεν εμποδίζεται να γίνει άγιος. Η αγία Θεοδώρα προερχόταν από φτωχούς και άσημους γονείς, αλλά γνωρίζουμε από τους συναξαριστές της Εκκλησίας μας, ότι και βασιλείς ακόμα προτίμησαν το μοναχικό κελλί και το τριμμένο ράσο στο Άγιον Όρος και παράτησαν το στέμμα και την τρυφηλή ζωή. Όπως και να είναι λοιπόν ο καθένας μας, κληρικός ή άσημος μπορεί να γίνει άγιος. Από την οποιαδήποτε θέση του μέσα στην κοινωνία, όποια θέση και αν είναι αυτή μπορεί να ενωθεί με τον Θεό.

Γ) Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι η αγιότητα δεν σχετίζεται με την καλοπέραση. Η ζωή του χριστιανού είναι ασκητική ζωή έστω και αν ζει στο κέντρο των Αθηνών, όπως ο μακαριστός αγιασμένος γέροντας Πορφύριος. Η ζωή των χριστιανών είναι ζωή θυσιών και συνάμα ζωή απέραντης αγάπης. Η αγιότητα είναι δρόμος ανηφορικός, οδός στενή  και τεθλιμμένη αλλά ταυτόχρονα δρόμος με μεγάλες και γλυκές πνευματικές χαρές. Η πνευματική ζωή που οδηγεί στην αγιότητα είναι στίβος πνευματικός που περιλαμβάνει μικρά ή μεγαλύτερα εμπόδια και δυσκολίες. Είναι αυτά που καθημερινά ο καθένας αντιμετωπίζει στη ζωή του.

Όσο δύσκολος όμως και να είναι αυτός ο δρόμος είναι γλυκύς και αποτελεί τον απώτερο, ανώτερο και ουσιαστικότερο σκοπό της ζωής μας. Ο πόθος μας πάνω απ΄όλα πρέπει να είναι η αγιότητα.

Ας προσπαθήσουμε να γίνουμε άγιοι, μιμούμενοι τον βίο της αγίας Θεοδώρας που τόσο στον ιερό αυτό τόπο που μαρτύρησε, όσο και σε κάθε σημείο της γης και αν βρεθεί και την επικαλεσθεί ο καθένας μας, η αγία θα βρεθεί κοντά του, ως βοηθός και προστάτης του. Ας ακούσουμε τη φωνή του ιερού Χρυσοστόμου από τον 4^ο αιώνα ακόμη, που μας προτρέπει λέγοντας «εορτή αγίου, μίμησις αγίου». Ας δίνει η αγία μας την ευλογία της σε καθένα πιστό που έρχεται και προσκυνά την εικόνα της και βαδίζει στα ματωμένα χώματα του τόπου που μαρτύρησε!