Πώς δικαιολογούνται οι πέντες άνδρες της Σαμαρείτιδας και ο έκτος που δεν ήταν άνδρας της;

site analysis

Η Συνάντηση του Χριστού με τη Σαμαρείτιδα (15ος αι.)
Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου

Πώς δικαιολογούνται οι πέντες άνδρες της Σαμαρείτιδας και ο έκτος που δεν ήταν άνδρας της; (Ιω. δ’, 16-18)

«Και η γυναίκα η Σαμαρείτιδα και εκείνη που πήρε τους εφτά αδελφούς ως άνδρες της, σύμφωνα με τους Σαδδουκαίους, και η αιμορροούσα, και εκείνη που έσκυβε στη γη, και η κόρη του Ιαείρου, και η Συροφοινίκισσα δηλώνουν και την ανθρώπινη φύση στο σύνολο της, και την ψυχή του κάθε επί μέρους ανθρώπου και κάθε μια σημαίνει, σύμφωνα με τη διάθεση που υπόκειται στο πάθος, τόσο τη φύση όσο και την ψυχή.

Για παράδειγμα· 

η γυναίκα των Σαδδουκαίων είναι η φύση ή η ψυχή, που συνοίκησε βέβαια άγονα με όλους τους Θείους νόμους που δόθηκαν από τους αιώνες, δεν αποδέχεται όμως την προσδοκία των μελλοντικών. 

Η αιμορρούσα επίσης είναι η φύση και η ψυχή, που με τα πάθη αφήνει να της γλιστρήσει προς την ύλη η δύναμη που της δόθηκε για τη δημιουργία έργων και λόγων δικαιοσύνης. 

Η Συροφοινίκισσα είναι η ίδια φύση και ψυχή του κάθε ανθρώπου, που έχει κόρη της τη διάνοια αιμοραγεί ασταμάτητα εξαιτίας της αγάπης πρός την ύλη. 

Η κόρη του Ιαείρου είναι επίσης η σύμφωνα με το νόμο φύση και ψυχή, που έχει τέλεια νενεκρωθεί από το να μην πράττει τις νομικές εντολές και να μην εκτελεί τα Θεία προστάγματα. 

Η συγκύπτουσα γυναίκα είναι η φύση και η ψυχή που με την απάτη του διαβόλου έστρεψε πρός την ύλη όλη τη σχετική με την πράξη νοερή δύναμη. 

Η Σαμαρείτιδα, όμοια με τις προηγούμενες γυναίκες, σημαίνει τη φύση ή την ψυχή του καθενός, που χωρίς το προφητικό χάρισμα συμβίωσε, σαν με άνδρες, με όλους τους νόμους που δόθηκαν στη φύση μας, από τους οποίους οι πέντε είχαν προηγηθεί, ενώ ο έκτος, αν και ήταν παρών, αλλά όμως αυτός δεν ήταν άνδρας της φύσης ή της ψυχής, με το το να μή γεννά από αυτήν τη δικαιοσύνη που σώζει στον αιώνα.

Έλαβε λοιπόν η φύση ως άνδρα·  

τον πρώτο νόμο, το νόμο στον παράδεισο· 

δεύτερο νόμο τον νόμο μετά τον παράδεισο· 

τρίτο το νόμο κατά τον κατακλυσμό του Νώε· 

τέταρτο το νόμο της περιτομής επί του Αβραάμ· 

πέμπτο το νόμο της προσφοράς του Ισαάκ. 

Αυτούς όλους τους έλαβε η φύση και τους απέρριψε εξαιτίας της ακαρπίας της στα έργα της αρετής. 

Έκτο είχε το νόμο μέσω του Μωϋσή που ήταν σαν να μην τον είχε ή επειδή δεν εκτελούσε τις πράξεις δικαιοσύνης που εκείνος όριζε ή επειδή επρόκειτο αυτή να μεταβεί σε άλλο νόμο ως άνδρα, δηλαδή το ευαγγέλιο, γιατί ο νόμος δεν είχε δοθεί στους ανθρώπους αιώνια, αλλά κατά οικονομία που παιδαγωγούσε προς το μεγαλύτερο και μυστικότερο. 

Μ'αυτή την έννοια νομίζω είπε ο Κύριος στη Σαμαρείτιδα «και νυν ον έχεις ουκ έστι σός». Γιατί γνώριζε ότι ο άνθρωπος θα μεταφερόταν στο Ευαγγέλιο. Γι'αυτό και γύρω στην έκτη ώρα, όταν κατ' έξοχή περιλάμπεται η ψυχή από παντού από τις ακτίνες της γνώσης εξαιτίας της παρουσίας σ'αυτήν του Λόγου, κι ενώ είχε φύγει η σκιά του νόμου, συνομιλούσε την ώρα αυτή μαζί της, και κοντά στο πηγάδι του Ιακώβ, στέκοντας δηλαδή κοντά στην πηγή μαζί με το Λόγο των θεωρημάτων της Γραφής. Αυτά ας λεχθούν προς το παρόν και για το θέμα αυτό». 

Μάξιμος ο Ομολογητής, ΕΠΕ Φ 14Β, 263-267 

ΠΗΓΗ.ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΥΣΕΒΕΙΑΣ