Ένθρονη Θεοτόκος με την Αγία Λουκία. Τοιχογραφία στην σπηλαιώδη εκκλησία της Αγίας Λουκίας στο Μέλφι της Μπασιλικάτα στην νότια Ιταλία
Η Αγία Λουκία που όρθωσε το ανάστημά της στην εξουσία
...και τα νησιά της Καραϊβικής τί σχέση έχουν;
Η Λουκία καταγόταν από τις Συρακούσες της Σικελίας. Καταγγέλθηκε ως χριστιανή από τον μνηστήρα της στον άρχοντα Πασχάσιο, ο οποίος για τιμωρία την έκλεισε σε οίκο ανοχής. Την Σκότωσαν το 304 μ.Χ. με ξίφος, επειδή αρνήθηκε να τεθεί στη διάθεση των πελατών του πορνείου.
Ὡς Παρθένος μέν, ἓν στέφος ἡ Λουκία.
Ὡς δ' ἐκ ξίφους καὶ Μάρτυς, ἄλλο λαμβάνει.
Γράφει ο δικηγόρος Γιάννης Ζερβός,
Πρόεδρος της Χριστιανικής Δημοκρατίας
Ἡ ἁγία Λουκία ἔζησε τὸ δεύτερο μισὸ τοῦ 3ου αἰώνα μ.Χ.. Καταγόταν ἀπὸ τὶς Συρακοῦσες τῆς Σικελίας. Ἡ μητέρα της Εὐτυχία ὑπέφερε ἀπὸ αἱμορραγία καὶ γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ τὴν πῆρε μαζί στὴν Κατάνη, ὅπου βρισκόταν ὁ ναὸς τῆς θαυματουργοῦ Ἁγίας Ἀγάθης, προσευχόμενη γιὰ τὸ θαῦμα. Ἡ ἁγία Ἀγάθη τὴ βεβαίωσε ὅτι ἡ μητέρα της θὰ γιατρευόταν, ἀλλὰ ὅτι ἐκείνη θὰ εἶχε μαρτυρικὸ τέλος.
Μόλις γιατρεύτηκε ἡ μητέρα της, ἡ Ἁγία Λουκία μοίρασε τὴν περιουσία της σὲ ἀγαθοεργίες καὶ ζοῦσε μὲ τρόπο χριστιανικό. Ἡ στάση της αὐτὴ προκάλεσε ἀντιδράσεις στὸ εἰδωλολατρικὸ περιβάλλον καὶ στὸν εἰδωλολάτρη μνηστήρα της. Τὴν κατάγγειλαν στὶς ἀρχὲς καὶ ἀφοῦ προσπάθησαν χωρὶς ἐπιτυχία μὲ ἀτιμώσεις καὶ βασανιστήρια νὰ τὴν κάνουν νὰ ἐγκαταλείψει τὴν πίστη της, τὴν σκότωσαν. Πρὶν παραδώσει τὸ πνεῦμα, πρόβλεψε τὸ σύντομο τέλος τῆς εἰδωλολατρείας.
Συγκαταλέγεται καὶ ἐκείνη στὴν πλειάδα τῶν Χριστιανῶν νέων γυναικῶν ποὺ σὲ ἐποχὲς ποὺ οἱ γυναῖκες δὲν εἶχαν διαιώματα, ὄρθωσαν τὸ ἀνάστημά τους στὴν ἐξουσία ἀνδρῶν καὶ ἀρχῶν.
Το 886 μ.Χ. ὁ Ἅγιος Λέων Ἐπίσκοπος Κατάνης († 20 Φεβρουαρίου) ἔχτισε μὲ ἔξοδά του λαμπρὴ ἐκκλησία ἀφιερωμένη σ' ἐκείνη. Τὸ ἱερό της λείψανο, ἄφθαρτο καὶ εὐωδιάζον, μεταφέρθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη, ἀπ' ὅπου τὸ ἔκλεψαν οἱ σταυροφόροι μετὰ τὴν 1η ἅλωση κσὶ τὸ πῆγαν στὴ Βενετία. Ἀπὸ τὸ 1860 φυλάσσεται στὸ ναὸ τῶν Ἁγίων Ἱερεμίου καὶ Λουκίας.
Η τοιχογραφία στὴ σπηλαιώδη ἐκκλησία τοῦ Μέλφι τῆς Βασιλικάτας (περιοχὴ τῆς Κάτω Ἰταλίας ποὺ ἕλκει τὴν ὀνομασία της ἀπὸ τὴν ἐξουσία τοῦ βασιλέως τῆς Ρωμανίας ποὺ κράτησε μέχρι τὸν 11ο αἰώνα), ὅπου ἡ ἁγία εἰκονίζεται δίπλα στὴν Παναγία.
Ἀπολυτίκιον: Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.: Παρθενίας φοροῦσα χλαῖναν ὑπέρλαμπρον, παρθενικῶς ἐμνηστεύθης τῷ Ζωοδότῃ Χριστῷ, καὶ ἀγάπην γεηροὺ μνηστῆρας ἔλιπες ὅθεν ὡς δῶρα νυμφικά, προσενήνοχας αὐτῶ, τὰ ρεῖθρα τῶν σῶν αἱμάτων, Λούκια Παρθενομάρτυς, ὦ καὶ πρεσβεύεις ὑπὲρ πάντων ἠμῶν.
Saint Lucy by Domenico di Pace Beccafumi,
painting date 1521. Βρίσκεται στο εθνικό μουσείο
Pinacoteca Nazionale στη Σιένα της Τοσκάνης, Ιταλία
Αγία Λουκία
Η Λουκία από τις Συρακούσες (Lucia of Syracuse ; 283-304), γνωστή και ως Saint Lucia (λατινικά: Sancta Lucia) ή Saint Lucy, ήταν Χριστιανή ιερομάρτυρας που πέθανε κατά την διάρκεια του διωγμού του Διοκλητιανού. Λατρεύεται ως αγία στις ρωμαιοκαθολικές, αγγλικανικές, λουθηρανικές και ανατολικές ορθόδοξες εκκλησίες.
Είναι μια από τις οκτώ γυναίκες που γιορτάζεται από τους ρωμαιοκαθολικούς. Η παραδοσιακή γιορτή της, γνωστή ως Ευρώπη ως γιορτή της Αγίας Λουκίας, γιορτάζεται στον δυτικό χριστιανικό κόσμο στις 13 Δεκεμβρίου. Η Λουκία των Συρακουσών έγινε επίσημα αγία κατά τον Μεσαίωνα και παρέμεινε ως τέτοια μέχρι τα πρώτα χρόνια της σύγχρονης Αγγλίας.
Ιερομονάχου Δημητρίου Καββαδία. Η Ιερά Μονή Αγίας
Παρασκευής στον Ελικώνα. Αθήναι 2013. Σελ. 90-93
Η Αγία Λουκία κατήγετο από τις Συρακούσες της Σικελίας[1] και εμαρτύρησε κατά το έτος 304 μ.Χ. όταν ηγεμόνας της Σικελίας ήταν ο Πασχάσιος και αυτοκράτωρ της Ρώμης ο Διοκλητιανός. Υπήρξε παρθένος, μεμνηστευμένη με κάποιον ειδωλολάτρη.
Η μητέρα της Ευτυχία υπέφερε από χρόνια αιμορραγία και έτσι ηναγκάσθη μαζί της να καταφύγη στην Κατάνη στον ναό της θαυματουργού Αγίας Αγάθης († 5 Φεβρουαρίου 251 μ.Χ.) για να θεραπευθή η Ευτυχία. Εκεί ωραματίσθη καθ’ ύπνους την Αγία Αγάθη η οποία την εβεβαίωσε ότι η μητέρα της θα θεραπευθή και ότι η ιδία θα τύχη μαρτυρικού τέλους[2].
Αφού απεκαταστάθη η υγεία της μητέρας της, η Αγία Λουκία διεμοίρασε την περιουσία της στους πτωχούς και ανέμενε προσευχομένη το τέλος της κατά τους λόγους της Αγίας Αγάθης. Η εμμονή της στην πατρώα πίστι και η εν γένει στάσι της ήταν η αιτία που εκινήθη ο μνηστήρας της εναντίον της. Δεν εδίστασε μάλιστα να την καταγγείλη στον ηγεμόνα Πασχάσιο ως χριστιανή. Εκείνος μετά την ανάκρισι που της έκανε, διέταξε να την κλείσουν σε πορνείο για να ατιμασθή[3]. Και όμως θεία δύναμι την εκράτησε αμετακίνητη στο σημείο που ευρίσκετο παρόλο που στην αρχή την ετραβούσαν οι στρατιώτες με ορμή και ύστερα την έδεσαν σε ζυγό που έσερναν πολλά ζευγάρια βόδια. Οι στρατιώτες θυμωμένοι που δεν κατόρθωσαν τον σκοπό τους την άλειψαν με πίσσα, ρετσίνι και λάδι και της έβαλαν φωτιά για να καή ζωντανή· και όμως, θεϊκή επέμβασι ήταν εκείνη που έσβησε την φωτιά.
Στην συνέχεια της έβγαλαν τα μάτια με ξιφίδιο και ένας στρατιώτης εβύθισε το μαχαίρι του στον λαιμό της και την εγκατέλειψαν αιμόφυρτη. Η Αγία εζήτησε να μεταλάβη των Αχράντων Μυστηρίων και εφοδιασμένη έτσι παρέδωσε την ψυχή της στον Κύριο αφού προηγουμένως προεφήτευσε για το σύντομο τέλος της ειδωλολατρίας και την νίκη και επικράτησι του χριστιανισμού[4].
Το 886 μ.Χ. ο Άγιος Λέων Επίσκοπος Κατάνης († 20 Φεβρουαρίου) ανήγειρε ιδίοις εξόδοις περικαλλή ναό προς τιμήν της. Το ιερό της σκήνος άφθαρτο και ευωδιάζον μετεφέρθη στην Κωνσταντινούπολι όπου παρέμεινε μέχρι το 1204 οπότε και οι σταυροφόροι το μετέφεραν στην Βενετία το έτος 1280. Από το 1860 φυλάσσεται και προσκυνείται στον ναό των Αγίων Ιερεμίου και Λουκίας[5]. Το 1955 η κάρα της εκαλύφθη με περίτεχνη επένδυσι από σφυρήλατο ασήμι σε σχήμα κεφαλής. Η μνήμη της τιμάται στις 13 Δεκεμβρίου εκάστου έτους.
Στην εικονογραφία παρουσιάζεται να κρατά κλάδο φοίνικος και ένα πινάκιο με μάτια για να ενθυμούμεθα το μαρτύριό της.
Το όνομά της στα λατινικά προέρχεται από το lux-lucis που σημαίνει φως και κατ’ επέκτασιν σημαίνει Φωτεινή.
Η εορτή της δώδεκα ημέρες προ των Χριστουγέννων προαναγγέλλει το φως που έρχεται στον κόσμο με την γέννησι του Θεανθρώπου. Όλη η Ευρώπη εορτάζει αυτή την ημέρα.
Στην Σουηδία[6] μάλιστα ένα μικρό κορίτσι φορά στο κεφάλι του στέμμα με αναμμένα κεριά και βαστά δύο αναμμένες λαμπάδες. Με την συνοδεία και άλλων λευκοφορεμένων κοριτσιών παριστάνει την Αγία Λούκια που φέρνει το φως των Χριστουγέννων. Επισκέπτονται τα σπίτια και τραγουδούν τα κάλαντα της Αγίας Λουκίας.
Για το Παλέρμο της Σικελίας η μνήμη της είναι ημέρα νηστείας κατά την οποία καταλύουν ένα μόνο μικρό αρτίδιο από ρεβυθάλευρο (panelle)[7] για να προστατεύη τα μάτια τους η Αγία.
St. Lucia’s Day falls on December 13th
in Advent - at University of Toronto
Η Αγία Λουκία της οποίας οι οφθαλμοί εξορύχθησαν «δάνεισε» στην νεώτερη εικονογραφία του 20ού αιώνος στην Αγία Παρασκευή το πινακίδιο με τα μάτια για να μας θυμίζη ότι εθεράπευσε τα μάτια του βασιλιά Αντωνίνου.
Κατά παλαιά παράδοσι η Αγία Λουκία ετιμάτο ως προστάτις των οφθαλμών.
Έτσι τιμάται ακόμη και στην παλαίφατο Ιερά Μονή Κεχροβουνίου (Οσίας Πελαγίας) Τήνου[8] με πανηγυρική θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό του Τιμίου Προδρόμου (εσωτερικώς της Ιεράς Μονής).
«Φίλτρω πτερωθείσα τω θεϊκώ, μνήστορος γηίνου, υπερέδραμες την στοργήν, και οδμαίς αΰλοις, του Λόγου επομένη, Λουκία αθληφόρε, νομίμως ήθλησας»[9].
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. Ευστρατιάδου Σωφρονίου Μητροπολίτου πρ. Λεοντοπόλεως, «Αγιολόγιον της Ορθοδόξου Εκκλησίας», Έκδοσις της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήναι 1955, σελ. 279.
2. Γεωργούλη Κ.Δ., «Λουκία η Παρθενομάρτυς», εν Θ.Η.Ε., Αθήναι 1966, τόμος 8ος, στ. 393.
3. «Συναξάριον Εκλησίας Κωνσταντινουπόλεως», Βρυξέλλες 1902, στ. 306.
4. Τασούλα Μανουήλ, «Η οσιομάρτυς Αγία Παρασκευή», Αθήνα 1995, σελ. 46-47.
5. Ό.π.
6. Τασούλα Μανουήλ, «Σικελικά άνθη στον κήπο του ουρανού» (οι Αγίες Παρθενομάρτυρες Αγάπη, Λουκία, Παρασκευή και Ευθαλία), Αθήνα 2001, σελ. 77.
7. Ό.π.
8. Διήγησι μοναχής Θεοφανούς Βιδάλη και λοιπών μοναζουσών της Ιεράς Μονής ταύτης.
9. Μεγαλυνάριον της Αγίας· Γερασίμου Μοναχού Μικραγιαννανίτου, «Νέος Ενιαύσιος Στέφανος», Άγιον Όρος 2006, σελ. 152.
Η Χώρα Αγία Λουκία της Καραϊβικής
Πρωτεύουσα: και μεγαλύτερη πόλη Κάστρις
Επίσημες γλώσσες: Αγγλικά, Γαλλικά
Πολίτευμα: Κοινοβουλευτική Δημοκρατία
Η Αγία Λουκία (αγγλικά: Saint Lucia, προφέρεται: Σαιντ Λουτσία, γαλλικά: Sainte-Lucie, προφέρεται: Σαιντ-Λυσί) είναι μικρό νησιωτικό κράτος της Ανατολικής Καραϊβικής στα σύνορα του Ατλαντικού ωκεανού, με έκταση 616 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 178.696 κατοίκους, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις του 2018. Ανήκει στις Μικρές Αντίλλες και βρίσκεται βόρεια των νησιών Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες, βορειοδυτικά του Μπαρμπάντος και νότια της Μαρτινίκας. Είναι επίσης γνωστό με το όνομα «Ελένη των Δυτικών Ινδιών», παρομοιάζοντας έτσι τις μεταπτώσεις του νησιού πότε στους Άγγλους και πότε στους Γάλλους.
Η Αγία Λουκία, ένα από τα Προσήνεμα νησιά, πήρε το όνομά της από την Αγία Λουκία των Συρακουσών (283 - 304 μ.Χ.). Είναι μία από τις δύο χώρες στον κόσμο που πήρε το όνομά της από μια γυναίκα (η Ιρλανδία πήρε το όνομά της από την Κέλτικη θεά της γονιμότητας Ερίου) και η μόνη χώρα που πήρε το όνομά της από μια ιστορική γυναίκα.
Η Νήσος Αγίας Ελένης, ένα άλλο νησί, πήρε το όνομά του επίσης από μια ιστορική γυναίκα, τη μητέρα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, αλλά η Αγία Ελένη είναι Βρετανικό Υπερπόντιο έδαφος και δεν είναι κυρίαρχο έθνος. Σύμφωνα με το θρύλο, οι Γάλλοι ναυτικοί ναυάγησαν στην Αγία Λουκία στις 13 Δεκεμβρίου, τη γιορτή της Αγίας Λουκίας, ονομάζοντας το νησί προς τιμήν της.
Την Καραϊβική ανακάλυψε ο Χριστόφορος Κολόμβος το 1492. Τα νησιά της Καραϊβικής αποκαλούνται και Δυτικές Ινδίες. Την ονομασία αυτή την οφείλουν στη λάθος εκτίμηση του Χριστόφορου Κολόμβου, ο οποίος όταν έφτασε στα νησιά της Καραϊβικής το 1492, πίστεψε ότι είχε φτάσει στην Ινδία (της Ασίας).
Εορτάζει στις 13 Δεκεμβρίου.
