Η ΑΓΙΑ ΜΑΤΡΩΝΑ Η ΧΙΟΠΟΛΙΤΙΔΑ Η ασκητικώς διαλάμψασα θαυματουργός αγία της Χίου

site analysis

Στη σημερινή υλιστική και τεχνοκρατική εποχή των πολλών και ποικίλων ελλειμμάτων, όπου ο σύγχρονος άνθρωπος αναζητά ολοένα και περισσότερο την ψυχική και πνευματική του ολοκλήρωση, η Ορθόδοξη Εκκλησία μας προβάλλει αγιασμένες μορφές, οι οποίες διακρίθηκαν για τον πνευματικό τους αγώνα και την ασκητική τους ζωή. Ανάμεσα σ’ αυτές εξέχουσα θέση κατέχει η θαυματουργός και τιμώμενη στις 20 Οκτωβρίου Αγία Ματρώνα η Χιοπολίτιδα, η οποία γεννήθηκε, διέλαμψε ασκητικώς και εκοιμήθη στο μυροβόλο και αγιοτόκο νησί της Χίου. Παράλληλα αναδείχθηκε σύμβολο του χιακού γυναικείου μοναχισμού, που με τον ενάρετο βίο και την ασκητική της πολιτεία διδάσκει και παραδειγματίζει τον πνευματικά αλλοτριωμένο άνθρωπο του 21ου αιώνα.

 

Η Αγία Ματρώνα γεννήθηκε περί τα τέλη του 14ου αιώνα στη Βολισσό της Χίου, η οποία βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού. Οι γονείς της, που ονομάζονταν Λέων και Άννα, ήταν πλούσιοι και θεοσεβείς και είχαν άλλα έξι κορίτσια, από τα οποία η Μαρία, που ήταν η μετέπειτα μετονομασθείσα Ματρώνα, ήταν η μικρότερη ηλικιακά. Από πολύ νωρίς έδειξε ιδιαίτερη κλίση στη μοναχική ζωή και όταν οι γονείς της αποφάσισαν να την παντρέψουν, εκείνη δεν έδωσε τη συγκατάθεσή της, αλλά πυρπολούμενη από τον θείο έρωτα, εγκατέλειψε κρυφά τους γονείς και τις αδελφές της και κατέφυγε σε βουνό έξω από το χωριό Κατάβαση. Εκεί δημιούργησε το πρώτο της ασκητήριο και επιδόθηκε με ιδιαίτερη θέρμη στην άσκηση, την προσευχή και τη νηστεία. Στο μεταξύ οι γονείς της άρχισαν να την αναζητούν και όταν τη βρήκαν, την παρακάλεσαν να επιστρέψει στο σπίτι. Εκείνη επέστρεψε στην πατρική οικία υπακούοντας στο πρόσταγμα των γονέων της, αλλά αρνιόνταν να παντρευτεί. Βλέποντας οι γονείς την αμετάβλητη στάση της και τη σταθερή επιμονή και επιδίωξή της να αφιερωθεί στον Θεό, της έδωσαν την άδεια να πορευθεί στη ζωή της, όπως εκείνη θέλει και αρέσκεται. Μάλιστα της διαχώρισαν τη γονική της περιουσία και την άφησαν να τη διαχειρισθεί, όπως εκείνη επιθυμεί. Τότε η Αγία διένειμε την κινητή της περιουσία κατ’ εντολήν του Κυρίου σε χήρες, ορφανά και φτωχούς, ενώ άφησε την ακίνητη περιουσία στις αδελφές της για να καλλιεργούν τα κτήματα έως ότου ο Θεός της δείξει τον τρόπο διαχείρισής τους προς ψυχική της ωφέλεια. 

 

Έτσι εγκατέλειψε τη Βολισσό και πήγε στην Κατάβαση, όπου βρισκόταν το πρώτο της ασκητήριο. Εκεί έμεινε τρία χρόνια, επιδιδόμενη αδιαλείπτως στην άσκηση και την προσευχή. Όμως ο Πανάγαθος Θεός την ενέπνευσε και την παρακίνησε να μεταβεί στην πόλη της Χίου, η οποία μέχρι σήμερα αποκαλείται Χώρα, για να διδάξει και να φωτίσει με τον πλούτο των αρετών και με τον ασκητικό της βίο. Άλλωστε στην περιοχή της πόλεως Χίου υπήρχαν την εποχή εκείνη πολλά γυναικεία μοναστήρια, στα οποία θα μπορούσε να βρει μια ενάρετη γερόντισσα για να καθοδηγηθεί πνευματικά. Ερχόμενη στην πόλη της Χίου βρήκε ένα μικρό μοναστήρι, στο οποίο μόναζαν μια μητέρα με τις δύο θυγατέρες της. Εκεί ζήτησε να μείνει και αφού επέδειξε σεμνότητα, υπακοή και εγκράτεια και δοκιμάσθηκε στον επίπονο αγώνα της ασκήσεως, επιδεικνύοντας έμπρακτα την αρετή της ταπεινοφροσύνης, εκάρη μοναχή και έλαβε το όνομα Ματρώνα. Όσο περνούσε ο καιρός, προόδευε στην αρετή και την πνευματική ζωή, γεγονός που διέδωσε τη φήμη της σε όλη τη Χίο σε τέτοιο βαθμό, ώστε παρακίνησε πολλές χριστιανές να έρθουν κοντά της για να ωφεληθούν πνευματικά και στη συνέχεια να γίνουν μοναχές. 

 

Όμως ο μικρός ναός του μοναστηριού με το αυξανόμενο πλήθος που συνέρρεε, άρχισε να μην επαρκεί για να καλύψει τις πνευματικές ανάγκες των πιστών. Γι΄ αυτό και η Ματρώνα απευθύνθηκε στη Γερόντισσά της και της ζήτησε να επεκταθεί ο ναός και να ανεγερθούν και μερικά κελιά. Η Γερόντισσα συμφώνησε, αλλά έπρεπε να εξοικονομηθούν χρήματα, τα οποία όμως δεν διέθετε. Η Ματρώνα όμως την καθησύχασε, λέγοντάς της ότι διαθέτει ακίνητη περιουσία στη Βολισσό, την οποία και θα διαθέσει για τα έξοδα της ανοικοδόμησης. Έτσι αφού πήρε τη σχετική άδεια, πούλησε όλα τα κτήματα και από τα έσοδα έκτισε ένα λουτρό για να κάνουν μπάνιο οι ξένοι και οι φτωχοί, στη συνέχεια δε ανοικοδόμησε τον ναό. Όμως ο διάβολος θέλησε να την παρασύρει στα τεχνάσματά του και προσπάθησε να την παγιδεύσει στο αμάρτημα της φιλαργυρίας και της υπερηφάνειας. Μόλις οι εργάτες άρχισαν να σκάβουν στα θεμέλια, βρέθηκε ξαφνικά ένας μεγάλος θησαυρός. Τότε η Αγία Ματρώνα γονάτισε και παρακάλεσε τον Κύριο να αποκαλύψει, εάν ο θησαυρός έχει αποσταλεί από Εκείνον. Στην περίπτωση όμως που ο θησαυρός είναι αποτέλεσμα δαιμονικής ενέργειας, να εξαφανισθεί. Τότε όλοι οι παρόντες είδαν τον περίφημο αυτό θησαυρό να μετατρέπεται σε σβησμένα κάρβουνα. Τα παράδοξο αυτό θαύμα ενίσχυσε την πίστη και τον ενθουσιασμό των εργατών, οι οποίοι συνέχισαν το έργο τους με ακόμη μεγαλύτερη προθυμία. 

 

Μόλις τελείωσε ο ναός, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στον Άγιο μεγαλομάρτυρα Αρτέμιο, εγκατέλειψε τον πρόσκαιρο κόσμο η Γερόντισσα της μονής. Τότε οι υπόλοιπες μοναχές παρακάλεσαν θερμά τη Ματρώνα να αναλάβει την ηγουμενία και έτσι η Αγία εξελέγη ηγουμένη της μονής, η οποία προσφωνείτο με το όνομα «Κυρά», όπως άλλωστε συνηθιζόταν να προσφωνείται η ηγουμένη στα γυναικεία μοναστήρια της Χίου. Γι’ αυτό και η Αγία Ματρώνα η Χιοπολίτιδα αποκαλείται μέχρι σήμερα Αγία Κυρά ή Αγία Κιουρά, αφού και τα δύο ονόματά της, τόσο το κοσμικό Μαρία όσο και το μοναχικό Ματρώνα φανερώνουν ότι ήταν Κυρία, διότι δεν κυρίευσε μόνο τα πάθη και το κοσμικό φρόνημα, αλλά κατενίκησε και τον ίδιο τον θάνατο με τη δύναμη της προσευχής της, όπως αποδεικνύεται από το ακόλουθο θαύμα. 

 

Κατά την εποχή που η Χίος είχε καταληφθεί από τους Γενουάτες, ήρθε στο νησί ένα βάρβαρο έθνος από τη Δύση, το οποίο επιδόθηκε με μανία σε καταστροφές και λεηλασίες. Κάποια μέρα εισέβαλαν στο μοναστήρι, όπου ήταν ηγουμένη η Αγία Ματρώνα, και ένας από τους επιδρομείς που ήταν ο πιο ανήθικος και αδιάντροπος, άρπαξε μια μοναχή για να τη βιάσει. Τότε η Αγία Ματρώνα προσευχήθηκε στον Θεό και αμέσως ο βάρβαρος έπεσε κάτω νεκρός. Κατόπιν πλησίασε τον νεκρό και αφού επέδειξε ευσπλαχνία και επικαλέσθηκε το όνομα του Παντοδυνάμου Θεού, ο Οποίος έχει την εξουσία της ζωής και του θανάτου, ο νεκρός εγέρθη. Αφού τον ανέστησε, γεγονός που εξέπληξε τους ιδόντες και ακούσαντες το θαύμα, ενουθέτησε πνευματικά τόσο αυτόν όσο και τους υπόλοιπους. Μετά από αυτό οι βάρβαροι εγκατέλειψαν έντρομοι το μοναστήρι και δεν τόλμησαν να εισβάλουν ξανά στη μονή, έγιναν δε πιο ήρεμοι και φιλάνθρωποι στη συμπεριφορά τους. 

 

Ήρθε όμως κάποια στιγμή και το πλήρωμα του χρόνου, και ο Θεός την κάλεσε κοντά Του, αφού της αποκάλυψε το μακάριο τέλος της πριν από επτά ημέρες. Προσκάλεσε τότε τις αδελφές και υποτακτικές της και αφού τις συμβούλεψε πνευματικά και τις συγχώρησε και μετέλαβε των Αχράντων Μυστηρίων, παρέδωσε την αγία της ψυχή στον Ουράνιο Νυμφίο, τον Οποίο τόσο πολύ αγάπησε και υπηρέτησε. Ενταφιάσθηκε στον ιερό ναό, τον οποίο έκτισε η ίδια, η δε οσιακή της Κοίμηση έλαβε χώρα στις 20 Οκτωβρίου, ημέρα της εορτής του Αγίου μεγαλομάρτυρος Αρτεμίου, κατά το έτος 1462. Το έτος όμως της Κοιμήσεώς της αμφισβητείται από τους μελετητές, αφού η ακολουθία της βρίσκεται σε Κώδικα της Λαύρας από το έτος 1456, ο δε συγγράψας το εγκώμιο και την ακολουθία της Νείλος έγινε μητροπολίτης Ρόδου το 1357. 

 

Θαυμαστός ο Θεός εν τοις αγίοις Αυτού και πλουσιοπάροχα αντάμειψε την Αγία Ματρώνα δοξάζοντάς την μετά θάνατον, αφού ανέδειξε τα ιερά της λείψανα και τον ιερόν της ναό «πηγήν θαυμάτων αένναον και ιατρείον άμισθον παντός πάθους και πάσης ασθενείας». Αναρίθμητα είναι τα θαύματα, τα οποία έχει επιτελέσει η Αγία Ματρώνα η Χιοπολίτιδα με τη χάρη του Θεού και αποδέκτες της θαυματουργικής της χάριτος υπήρξαν όχι μόνο χριστιανοί, αλλά ακόμη και Αγαρηνοί και Φράγκοι. Όπως εξιστορεί ο Όσιος Νικηφόρος ο Χίος (1750 -1821) παράλυτοι, τυφλοί, κωφοί, κουτσοί, μουγγοί, δαιμονισμένοι και πάσχοντες από ανίατες ασθένειες βρήκαν τη θεραπεία τους χάρη στη θαυματουργική δύναμη της Αγίας Ματρώνας και των ιερών και χαριτόβρυτων λειψάνων της. Μάλιστα μετά το θαύμα της θεραπείας ενός παράλυτου Αγαρηνού από τη Μαγνησία της Ανατολής, ο οποίος είδε στον ύπνο του τη θαυματουργό Αγία Ματρώνα, η οποία και του αποκατάστησε την υγεία του, διαδόθηκε η θαυματουργική φήμη της στην περιοχή της Μαγνησίας και σε ολόκληρο το νησί της Χίου και πλήθος χριστιανών άρχισε να συρρέει για να προσκυνήσει τον τάφο της. Όμως ο διαρκώς αυξανόμενος αριθμός των πιστών δημιούργησε την ανάγκη επέκτασης του ναού. Κατά τη διάρκεια όμως που έσκαβαν στον τάφο της Αγίας, βρέθηκε κατά θεία οικονομία η ιερά και σεβάσμια κάρα της και μια άρρητη ευωδία πλημμύρισε τον χώρο. Μόλις βρέθηκε η τιμία κάρα της Αγίας, ένας παράλυτος και μια κωφάλαλη θεραπεύτηκαν. Το ιστορικό γεγονός της ευρέσεως της τιμίας κάρας της Αγίας, για το οποίο ο Γενοβέζος κυβερνήτης της Χίου έδωσε έγγραφη μαρτυρία, εορτάζεται κατ’ έτος στις 15 Ιουλίου. 

 

Ο χώρος της ιεράς μονής της Αγίας Ματρώνας στην πόλη της Χίου, όπου βρισκόταν και ο τάφος της, αποτελούσε μέχρι τον Απρίλιο του 1822 λαοφιλές προσκύνημα, στο οποίο προσέρχονταν εκατοντάδες χριστιανοί και μεταξύ αυτών και πολλοί ασθενείς που ανέμεναν τη θαυματουργική επέμβαση της Αγίας. Στη μονή είχαν λειτουργήσει πολλές φορές τόσο ο Άγιος Μακάριος ο Νοταράς Αρχιεπίσκοπος Κορίνθου, ο οποίος εκοιμήθη στη Χίο στις 17 Απριλίου 1805 όσο και ο Όσιος Νικηφόρος ο Χίος, ο οποίος εκοιμήθη στο μυροβόλο νησί την 1 Μαΐου 1821. Μάλιστα με προτροπή του Αγίου Μακαρίου Κορίνθου εποίησε ο Όσιος Νικηφόρος Χαιρετισμούς και Παρακλητικό Κανόνα προς τιμήν της θαυματουργού Αγίας και επιμελήθηκε τον βίο της από τα βυζαντινά χειρόγραφα. Τον Απρίλιο του 1822 οι Τούρκοι λεηλάτησαν τη μονή, έβαλαν φωτιά και κατέστρεψαν τόσο τον ιερό ναό όσο και τον τάφο της Αγίας Ματρώνας. Από το 1912 μέχρι και το 1970 υπήρχε στο χώρο της καταστραφείσης ιεράς μονής ιερό προσκυνητάριο προς τιμήν της Αγίας, ενώ το 1970 ανεγέρθηκε νέος ιερός ναός επ’ ονόματί της, ο οποίος ακολουθεί το πάτριο εορτολόγιο και υπάγεται στην Εκκλησία των Γ.Ο.Χ. Ελλάδος (Παλαιοημερολογιτών). Με τη λεηλασία και την καταστροφή της ιεράς μονής της Αγίας Ματρώνας αρπάχθηκαν και τα ιερά της λείψανα, τα οποία αργότερα βρέθηκαν στην Προύσα της Ανατολής μαζί με κώδικες και δισκοπότηρα της μονής. Η χριστιανή σκλάβα του Πασά της Προύσας κατόρθωσε και πήρε στην κατοχή της τα ιερά λείψανα και κειμήλια και τα διέσωσε από την καταστροφική μανία του Πασά, ο οποίος ήθελε να τα κάψει. Η σκλάβα τα παρέδωσε στην ιερά μονή Ζωγράφου του Αγίου Όρους, όπου μέχρι σήμερα φυλάσσονται σε ιερά λειψανοθήκη η τιμία κάρα και τμήματα των ιερών λειψάνων της, ενώ στην ιερά μονή Διονυσίου του Αγίου Όρους φυλάσσεται το δεξιό χέρι της, καθώς και το χειρόγραφο ψαλτήριο της Αγίας, αλλά και δισκοπότηρα και χειρόγραφοι βυζαντινοί κώδικες από την καταστραφείσα το 1822 ιερά μονή της Αγίας στην πόλη της Χίου. Τεμάχιο ιερού λειψάνου της φυλάσσεται και στην ιερά μονή Αγίου Νικολάου Ημεροβιγλίου Σαντορίνης. 

 

Βορειοανατολικά του χωριού Μέσα Δίδυμα της Χίου βρίσκεται κτισμένη η ιερά μονή της Αγίας Ματρώνας Χαλάνδρων. Η μονή ανεγέρθηκε κατόπιν θαυματουργικής υπόδειξης της ίδιας της Αγίας, η οποία παρουσιάσθηκε στον ύπνο ενός πλούσιου Χίου άρχοντα, του Ροΐδη, ο οποίος ήθελε να κτίσει στην τοποθεσία αυτή έναν πύργο για να παραθερίζει με την οικογένειά του και να επιδίδεται στο αγαπημένο του κυνήγι. Αλλά η Αγία Ματρώνα παρουσιάσθηκε στους εργάτες που έκτιζαν τον πύργο και τους είπε ότι ο πύργος θα πρέπει να γίνει μοναστήρι. Οι εργάτες δεν έδωσαν σημασία, αλλά η Αγία παρουσιάσθηκε δύο φορές στον ύπνο του άρχοντα Ροΐδη και του είπε επιτακτικά ότι ο πύργος θα γίνει μοναστήρι και μάλιστα τη δεύτερη φορά του είπε ότι εάν δεν γίνει η μονή, θα υποστεί μεγάλο κακό η οικογένειά του. Ο Ροΐδης πείσθηκε ότι θα πρέπει να κτίσει μοναστήρι, αφού η Αγία παρουσιάσθηκε και πάλι στον ύπνο του και του παρήγγειλε να αφιερώσει τη μονή στην Αγία Ματρώνα τη Χιοπολίτιδα. Επ’ ονόματι της Αγίας Ματρώνας τιμάται ο ενοριακός ναός του χωριού Κατάβαση της Χίου, ο οποίος κτίσθηκε το 1862, ενώ στον χώρο που ασκήτευσε η Αγία κτίσθηκε ο πρώτος ιερός ναός της στην περιοχή της Κατάβασης. Επίσης επ’ ονόματι της Αγίας είναι αφιερωμένος ναός στην περιοχή Γιαλούρικα της πόλεως Χίου και στην περιοχή Ρουχουνιώτισσα του χωριού Καταρράκτης, αλλά και το δεξιό κλίτος του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού των Αγίων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου στην πόλη της Χίου, στον οποίο φυλάσσεται εξαιρετικής τέχνης φορητή εικόνα της Αγίας. Εξωκκλήσια προς τιμήν της υπάρχουν στα χωριά της Χίου Παρπαριά, Κουρούνια και Άγιο Γάλας, ενώ ναός της υπάρχει και στο γειτονικό νησί των Ψαρών, ο οποίος ανεγέρθηκε το 1735, οι δε κάτοικοί του την ευλαβούνται ιδιαιτέρως. 

 

 

Η Αγία Ματρώνα η Χιοπολίτιδα είναι ιδιαίτερα λαοφιλής σε πολλά νησιά του Αιγαίου και οι κάτοικοί τους τρέφουν ξεχωριστή ευλάβεια στο πρόσωπό της. Έτσι στη Σάμο και την Ικαρία η θαυματουργός Αγία τιμάται και γεραίρεται ιδιαιτέρως, αφού και τα δύο ακριτικά αιγαιοπελαγίτικα νησιά κοσμούνται συνολικά από δέκα ιερούς ναούς προς τιμήν της. Η λατρευτική τιμή της Αγίας Ματρώνας της Χιοπολίτιδος στη Σάμο και την Ικαρία έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και σημαντικές ιστορικές προεκτάσεις. Μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως το 1453 οι Σάμιοι ακολουθώντας τους Γενουάτες, που είχαν καταλάβει το νησί, αναγκάζονται να καταφύγουν στη Χίο εξαιτίας των πειρατικών επιδρομών. Έτσι το 1475 η Σάμος υποτάσσεται στους Τούρκους και εγκαταλείπεται για εκατό περίπου χρόνια. Ο επαναποικισμός της Σάμου πραγματοποιείται το 1572 και ύστερα από τα προνόμια που παραχωρεί στο νησί ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν, εγκαθίστανται μόνο χριστιανικοί πληθυσμοί. Την εποχή αυτή οι λεγόμενοι Χιοσάμιοι, δηλαδή οι σαμιακής καταγωγής διαμένοντες στη Χίο, επιστρέφουν στη Σάμο και φέρνουν μαζί τους εικόνες της Αγίας Ματρώνας. Μ’ αυτόν τον τρόπο καθιερώνεται στο νησί η λατρευτική της τιμή και ανεγείρονται ιεροί ναοί επ’ ονόματί της στο Άνω Βαθύ, όπου φυλάσσεται παλαιά θαυματουργή εικόνα της Αγίας, στο Νέο Καρλόβασι, όπου ο ναός ανεγέρθηκε το 1845 και κοσμείται με θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο, στους Μυτιληνιούς, όπου η ευλάβεια των κατοίκων προς την Αγία είναι αξιομνημόνευτη, στο Παλαιοχώρι Κάμπου Βουρλιωτών, όπου ο ναός μνημονεύεται σε σιγίλλιο του Πατριάρχου Κυρίλλου του έτους 1745 και στολίζεται με αξιόλογες τοιχογραφίες λαϊκής τεχνοτροπίας και στα Κουμέικα. Επίσης η Αγία Ματρώνα τιμάται στη Σάμο με κλίτος επ’ ονόματί της στους ιερούς ναούς Προφήτου Ηλιού Μαραθοκάμπου, Αγίου Δημητρίου Υδρούσας και Αγίας Άννης Χώρας, ενώ σε αρκετούς ναούς του νησιού υπάρχουν φορητές εικόνες της (Άγιος Νικόλαος Όρμου Καρλοβάσου, Άγιος Σπυρίδων Βαθέος, Κοίμηση Θεοτόκου Χώρας, Κοίμηση Θεοτόκου Μυτιληνιών, Μεταμόρφωση Σωτήρος Πυθαγορείου). Αλλά και στην Ικαρία μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως το 1453 οι Ιουστινιάνοι της Γένουας και πιο συγκεκριμένα η οικογένεια των Αραγκίων διατήρησαν την κυριαρχία του νησιού μέχρι το 1481 πληρώνοντας στους Τούρκους φόρο υποτέλειας. Βλέποντας όμως τη δύναμη των Τούρκων να αυξάνεται απειλητικά, εγκατέλειψαν την Ικαρία και παίρνοντας μαζί τους και κατοίκους του νησιού, κατέφυγαν στη Χίο. Επιστρέφοντας αργότερα οι Ικάριοι στο νησί τους, καθιέρωσαν τη λατρευτική τιμή της Αγίας Ματρώνας και ανήγειραν ναούς επ’ ονόματί της στα χωριά Περδίκι (1887), Οξέ, Μάραθο, Δάφνη και Βρακάδες. 

Η Αγία Ματρώνα απολαμβάνει ιδιαίτερη τιμή και στην Άνδρο, όπου στους κατοίκους του νησιού είναι περισσότερο γνωστή με την προσωνυμία «Αγία Τσουρά», η οποία είναι παραφθορά από το «Αγία Κυρά ή Κιουρά». Στο όμορφο αυτό κυκλαδίτικο νησί οκτώ ιεροί ναοί (εξωκκλήσια) φέρουν το όνομά της και βρίσκονται στα χωριά Μπατσί, Μεσαθούρι, Κατάκοιλο, Στενιές, Αποίκια (πλησίον της ιεράς μονής Αγίας Ειρήνης), Επισκοπειό, Αϊπάτια και Σάσα. Η Αγία Ματρώνα τιμάται επίσης πανηγυρικά και στον γνωστό ως «Αγία Τσουρά» ιστορικό ιερό ναό της Παναγίας Παλατιανής στη Χώρα της Άνδρου, στον οποίο φυλάσσεται παλαιά φορητή εικόνα της Αγίας. Επίσης ναοί αφιερωμένοι στην Αγία Ματρώνα τη Χιοπολίτιδα υπάρχουν στη Χώρα της Πάτμου, στο Παρθένι της Λέρου, στο χωριό Φοινικιά της Σαντορίνης, όπου ο ναός ανεγέρθηκε το 1859 και τελείται στις 20 Οκτωβρίου ένα από τα ωραιότερα πανηγύρια του νησιού, στα χωριά Φαλατάδος και Μαρλάς της Τήνου, στη Χώρα της Κιμώλου, στην Αίγινα στην περιοχή του χωριού Άγιοι Ασώματοι, ενώ στην Ύδρα ιδρύθηκε το 1865 από τον ιερομόναχο Χρύσανθο Καραντζά η ιερά μονή της Αγίας Ματρώνας της Χιοπολίτιδος, στην οποία φυλάσσεται ωραιότατη φορητή εικόνα της Αγίας. 

 

Στο χωριό Λυθρί της Μικράς Ασίας, το οποίο βρίσκεται απέναντι από τη Χίο, υπήρχε παλαιός ιερός ναός της Αγίας, όπου φυλασσόταν και η θαυματουργή εικόνα της πολιούχου και εφόρου του Λυθρίου Αγίας Ματρώνας. Ο ιστορικός αυτός ναός είναι πλέον ερειπωμένος και μετά τη μικρασιατική καταστροφή οι πρόσφυγες από το Λυθρί εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Νέας Ερυθραίας Αττικής και μετέφεραν στη νέα τους πατρίδα την τιμή της Αγίας Ματρώνας. Έτσι έφεραν μαζί τους και την παλαιά θαυματουργή εικόνα της Αγίας, έδωσαν το όνομά της σε παρακείμενο από τον ιερό ναό της Ευαγγελιστρίας δρόμο της Νέας Ερυθραίας και το 1968 ίδρυσαν σύλλογο για την ανέγερση ιερού ναού επ’ ονόματι της προστάτιδος των Λυθριανών Αγίας Ματρώνας. Το 1991 κτίσθηκε ο νέος ιερός ναός της Αγίας, ο οποίος έκτοτε αποτελεί και αυτόνομη ενορία. Η θαυματουργός Αγία της Χίου τιμάται με κλίτος επ’ ονόματί της και στον ιερό ενοριακό ναό της Αγίας Μαρκέλλης στη συνοικία του Βοτανικού των Αθηνών, όπου φυλάσσεται και τμήμα του ιερού λειψάνου της. 

 

Η θαυματουργός Αγία Ματρώνα η Χιοπολίτιδα, η οποία διέλαμψε θεοπρεπώς ως «ευωδία Χριστού» στη μυροβόλο νήσο Χίο, προβάλλει στους σημερινούς χαλεπούς καιρούς μας ως ολόλαμπρο παράδειγμα εναρέτου βίου, ταπεινοφροσύνης, εγκράτειας και ασκήσεως, διδάσκοντας και παραδειγματίζοντας όλους μας με τη χριστομίμητη πολιτεία της. Ας επικαλεστούμε τις πρεσβείες της και για τη δική μας πνευματική ανάβαση και σωτηρία. 

Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος 

Εκπαιδευτικός 

 

 

Βιβλιογραφία 

* Θεοδωροπούλου Αριστείδου Γ., Η Αγία Ματρώνα και η τιμή της στη Σάμο και την Ικαρία, Περιοδικό «Μεταμόρφωσις», Τεύχος 94, Οκτώβριος 2003. 

* Κουκιάρη Σίλα, Αρχιμανδρίτου, Βίος και Ακολουθία Αγίας Ματρώνας της Χιοπολίτιδος, Αθήνα 2007. 

* Στρογγυλού Ιωακείμ, Αρχιμανδρίτου, Η Αγία Ματρώνα της Χίου, Ιερουσαλήμ χ.χ. 

* Χαλκιά - Στεφάνου Πόπης, Τα μοναστήρια της Χίου, Εκδόσεις Επτάλοφος, Αθήνα χ.χ.

_____________________________________________

ΠΗΓΗ.(http://syndesmosklchi.blogspot.com)

Μια αγια που πετροβολουσε εναν Πατριαρχη.. Η Αγια Θεοδοσια η Θαυματουργος η Κωνσταντινουπολιτισα που γιορταζει παντοτε την 29η Μαϊου.

site analysis

Kέρας κριού κτείναν σε Θεοδοσία, 
Ώφθη νέον σοι της Aμαλθείας κέρας. * 
 

Aύτη η Aγία ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Θεοδοσίου του Aδραματτινού, εν έτει ψιδ΄ [714], θυγάτηρ γονέων ευσεβών, πατρίδα έχουσα την μεγάλην Kωνσταντινούπολιν.

 Όταν δε έγινεν επτά χρόνων, απέθανεν ο πατήρ της, η δε μήτηρ πέρνουσα ταύτην, την εκούρευσε καλογραίαν εις ένα Mοναστήριον της Kωνσταντινουπόλεως. 
 Έπειτα απέθανε και η μήτηρ της, αφήσασα όλην την περιουσίαν της εις την μακαρίαν Θεοδοσίαν, η οποία εκ του πλούτου της κατεσκεύασε τρεις αγίας εικόνας χρυσάς και αργυράς, του Xριστού, της Θεοτόκου, και της Aγίας Mάρτυρος Aναστασίας, τα δε λοιπά υπάρχοντά της διεμοίρασεν εις τους πτωχούς.
 Aφ' ου δε απέρασαν δύω χρόνοι, έγινε βασιλεύς Λέων ο Ίσαυρος, ο και Kόνων ονομαζόμενος, εν έτει ψιΫ΄ [716], ο οποίος με το να ήτον εικονομάχος, διά τούτο εδίωξε βιαίως από το Πατριαρχείον με ραβδία και σπαθία, τον αγιώτατον και μέγαν Πατριάρχην Άγιον Γερμανόν, επειδή και δεν επείθετο να συμφωνήση εις τα ασεβή του δόγματα, και να αθετήση την προσκύνησιν των αγίων εικόνων1.

 Oυ μόνον δε τούτο εποίησεν ο αλιτήριος, αλλά εσπούδασεν ο θηριώνυμος να κρημνίση ακόμη και να κατακαύση την αγίαν εικόνα Xριστού του Θεού ημών, η οποία εστέκετο επάνω εις την πόρταν της Kωνσταντινουπόλεως, την ονομαζομένην Xαλκήν. 

Όθεν εις καιρόν οπού ο σπαθάριος του βασιλέως έβαλε την σκάλαν, και ανέβη διά να κρημνίση εις την γην την αγίαν εικόνα, ευθύς η μακαρία αύτη Θεοδοσία ομού με άλλας ευσεβείς γυναίκας, επίασαν την σκάλαν, και έρριψαν αυτήν κατά γης ομού με τον σπαθάριον, ο οποίος πεσών εις την γην, ετελεύτησεν. 

Έπειτα πηγαίνουσαι εις το Πατριαρχείον, ελιθοβόλουν τον δυσσεβή και εικονομάχον Aναστάσιον. Παρευθύς λοιπόν, αι μεν άλλαι γυναίκες, απεκεφαλίσθησαν.

 
  Tην δε Aγίαν ταύτην Θεοδοσίαν, ετράβιζεν ένας ωμός και απάνθρωπος στρατιώτης. 

Φθάσας δε εις την τοποθεσίαν, την ονομαζομένην του Bοός, επήρεν ένα κέρατον κριαρίου, και με μεγάλον θυμόν και μανίαν, έμπηξεν αυτό ο θηριώδης και διεπέρασεν εις τον λαιμόν της Aγίας, και έτζι επροξένησεν εις την μακαρίαν του μαρτυρίου τον στέφανον.

 
Tα δε άπειρα θαύματα, οπού καθ' εκάστην ενεργούνται από το άγιον αυτής λείψανον, είναι δυνατόν να τα μάθη όποιος βούλεται. 

Tελείται δε η αυτής Σύναξις και εορτή εις το Mοναστήριον το ονομαζόμενον Δεξιοκράτους, όπου και το άγιον αυτής ευρίσκεται λείψανον. 
 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 

1. Σημειοί δε ο Δοσίθεος, σελ. 626 της Δωδεκαβίβλου, ότι αντί του Aγίου Γερμανού, έκαμε Πατριάρχην τον σύγγελον του Aγίου, Aναστάσιον τον νέον προδότην Iούδαν, τον συμφωνήσαντα τω Kόνωνι, και επιβουλεύσαντα τω γέροντι αυτού. 

Aλλ' αι σεμναί και τίμιαι γυναίκες της Kωνσταντινουπόλεως, ων πρώτη υπήρχεν η Aγία αύτη Θεοδοσία, ώρμησαν εις την Eκκλησίαν, με λίθους και ξύλα, και ύβριζον τον Πατριάρχην, μισθωτόν αυτόν ονομάζουσαι και λύκον και προδότην Iούδαν, και ούτως αυτόν απεδίωξαν.
 

2. Περί των θαυμάτων του λειψάνου της Aγίας ταύτης Θεοδοσίας αναφέρει και ο σοφός Iωσήφ ο Bρυέννιος εν τω δευτέρω τόμω, εν τη μελέτη τη περί των Kυπρίων. 

Σημείωσαι, ότι την Aκολουθίαν της Aγίας Θεοδοσίας ανεπλήρωσεν η εμή αδυναμία, ήτις ευρίσκεται κατά την νήσον Nάξον, εν τη Eκκλησία ή Mονιδρίω της Aγίας Θεοδοσίας, εν η τελείται η Σύναξις αυτής και εορτή.  

Όρα και εις την ενάτην του Aυγούστου το Συναξάριον των αθλησάντων διά την αυτήν αγίαν εικόνα την εν τη Xαλκή Πύλη ισταμένην. 

Όθεν συνάγεται, ότι όχι μόνον γυναίκες ήτον αι τραβίξασαι την σκάλαν και ρίψασαι κατά γης τον Σπαθάριον, αλλά και άνδρες πολλοί. 

Σημείωσαι, ότι εις την Oσιομάρτυρα ταύτην Θεοδοσίαν λόγον έπλεξεν Iωάννης Σταυράκιος ο χαρτοφύλαξ Θεσσαλονίκης, ου η αρχή· 

«O λόγος, Oρθοδοξίας στήλη Θεοδοσία τη καλλιμάρτυρι».
  

(Σώζεται εν τη Λαύρα, εν τω Kοινοβίω του Διονυσίου, και εν τη Iερά Mονή των Iβήρων.)
(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ΄. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Αθηνά Γιάγκου: Η Καστρισία

site analysis

 Κάποτε περί το 1931, ο Γιάγκος του Γαβρίλη ενυμθεύθη την Ελένη του Χαράλαμπου και της Βενετιάς. Συν τω χρόνω, απέκτησαν δυο παιδιά, μια κόρη και ένα γιο. Όταν η Αθηνά ήτο δυο ετών και ο αδελφός της Αντώνης, ενός, απηγχονίσθη ο πατέρας των υπό των κυβερνώντων τότε Άγγλων.
Από μικρής ηλικίας άρεσε στην Αθηνά να συχνάζει, μάλιστα και να υπηρετεί στην εκκλησία, η οποία γειτόνευε με το πατρικό σπίτι. Ως να εύρισκε θαλπωρή και ασφάλεια εντός της εκκλησίας, η οποία εξέλειπε εκ του πατρικού σπιτιού λόγω της απουσίας του πατέρα. Τότε παπάς ήτο ο πατέρας του παπα-Ευρυβιάδη, παπά- Ευστάθιος, υιός του παπα-Χαραλάμπους, υιού του παπα-Ηλία. Τούτος λοιπόν, ο παπα-Ευστάθιος συμπαθούσε την ορφανή και ζητούσε συχνά τη βοήθειά της μέσα στην εκκλησία. Λόγου χάριν, όταν είχε βάπτιση, φώναζε «Που είναι η Αθηνά να μου πλύνει τα χέρια;». Η Αθηνούλα έτρεχε με κόκκινα τα μάγουλα από την εντροπή της κι έριχνε νερό στον παπά να πλυθεί. Αυτός της έλεγε αστειευόμενος: «Θα σε κάμω καστρίσιην* εσένα». Έτσι αποκαλούσαν τον εργαζόμενο στο ναό τότε.
Τα χρόνια κυλούσαν. Ο Χαράλαμπος, ο παππούς των παιδιών, τυφλώθηκε, και με τη γυναίκα του, τη Βενετιά, πήραν τα χωριά ζητιανεύοντας. Ο Αντώνης, αφού ενηλικιώθηκε, έφυγε για τη Χώρα (Λευκωσία) κι ύστερα για Γερμανία, και μετά από επτά χρόνια για Αυστραλία. Έκτοτε, αγνοείται η τύχη του. Η μάνα του και η αδελφή του έμειναν μόνες των. Οι καιροί ήσαν δύσκολοι. Φτώχεια και εγκατάλειψη... Η μόνη των ελπίδα, η εκκλησία, η μόνη παράκληση στην καθολική ερημιά. Οι μόνοι γείτονες των δυο γυναικών ήταν ο Ιησούς Χριστός, οι προφήτες Ηλίας και Μωυσής και οι απόστολοι Πέτρος, Ιάκωβος και Ιωάννης, διότι αυτούς τιμά η εκκλησία του χωριού των, δηλαδή τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού. Και είναι όλοι αυτοί, οι μακρινοί και γείτονες, καλά ιστορημένοι, ευγράφως και ευειδώς από τη γραφίδα του ιερογράφου Λαυρεντίου σε μια τεράστια σανίδα, στη μέση του εικονοστασίου του ναού.
Περί το 1972, η χήρα Ελένη μετά της κόρης της, Αθηνάς, ανέλαβαν επίσημα πια να φροντίζουν την εκκλησία. Έτσι, αυτή κατέστη ως μια προέκταση του μικροτάτου σπιτιού των. Την ενόμιζαν ως το πολυτελές ανάκτορο των και περικαλλές παλάτιο των.
Πραγματικά, αυτός ο ναός είναι περικαλλέστατο παλάτι του Μεταμορφωθέντος Βασιλέως Χριστού, το οποίο ανήγειρε πιθανότατα ο Άγιος Πανάρετος. Δεν αποκλείεται η ανοικοδόμηση να έγινε λίγο πιο πριν, επί Χρυσάνθου ή επί Ιωακείμ, όμως, σίγουρα, επί Παναρέτου ιστορήθηκαν οι εικόνες.
Η πρώτη εκκλησία, που ανέλαβε ο Πάφου Πανάρετος να διακοσμήσει, ήταν η Παναγία της Θελέτρας, το 1768, δηλαδή την πρώτη χρονιά της αρχιερατείας του. Τούτην εδώ του Σωτήρος εκάλλυνε και εξωράισε εκ του μη όντος το 1773 δια της κατανυκτικής χρωστήρος του ιεροδιακόνου Λαυρέντιου. Τούτο λέγει και η επιγραφή επί της εικόνας της Θεοτόκου της Οδηγήτριας: «Έγιναν αυταί αι ιεραί εικόναι ιερατεύοντος του πανιερωτάτου Μητροπολίτου, κυρίου Παναρέτου, παρά ζωγράφου τούνομα Λαυρεντίου, ιεροδιακόνου και αμαθούς τε».
Θα πρέπει να ήτο η πρώτη εκκλησία που ανέλαβε ο Λαυρέντιος να ιστορήσει εξ ολοκλήρου, γι αυτό και δειλά υπογράφει και σεμνά δηλώνει αμαθής. Πλην, όμως, η δουλειά του είναι καθόλα τέλεια και σχολαστικά επιμελημένη σε κάθε λεπτομέρεια. Τα χρώματά του αποστάζουν μέλι και κήριον. Η όλη ιστορία του τέμπλου από πάνω, που είναι το Δεδεκάορτο, έως κάτω, ομοιάζει με χρυσοκέντητο, μάλα πεποικιλμένο χαλί της Ανατολής, ένα χαλί που διαβάζεις επάνω όλο το Ευαγγέλιο.
Λίγο αργότερα, προσέθεσε και ο ιερογράφος Παρθένιος κάποια μπαλώματα στον ιερόν αυτόν τάπητα, λίγο αδέξια, μα που δένουν χρωματικά με το σύνολο. Ο Παρθένιος πιθανόν να εχρημάτισε μαθητής του Λαυρεντίου κι έγραψε εδώ τη Σταύρωση, το Μυστικό Δείπνο και τον Άγιο Μάμα, μεγάλες εικόνες και άλλες πολλές μικρές των αγίων και των εορτών.
Αυτή, λοιπόν, τη μυστική εικαστική ιστόρηση του Ευαγγελίου αγάπησε πολύ η καστρισία Αθηνά. Ασφαλώς, δεν είναι μόνο του Ευαγγελίου η ιστόρηση εις αυτό το τέμπλο, αλλά και ολόκληρη η ζωή της εκκλησίας. Κι δι' αυτής η Αθηνά εμυσταγωγείτο, εδιδάσκετο και επαρηγοτείτο. Εισήρχετο δια παραθύρων εις το χώρον εκείνον το μυστικό της Βασιλείας του Θεού. Γι αυτό γνώρισε και αγάπησε την κάθε μια από αυτές τις εικόνες. «Ήσαν τρεις μικρές εικόνες», λέγει η ίδια, «του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου με τα φτερά, του Αρχαγγέλου και του αγίου Αντωνίου. Αν τις έβλεπα σήμερα, μετά από τόσα χρόνια, θα τις αναγνώριζα αμέσως. Μέσα στο νου μου είναι ζωγραφισμένες!»
Αργότερα εκλάπησαν και άλλες τέσσερις, του αγίου Δημητρίου μεθ΄ίππου, του αγίου Βασιλείου, του αγίου Λουκά και του αγίου Παντελήμονος. Μετά τη διάρρηξη, επισκέφθηκε το ναό ο επίσκοπος και πήρε άλλες πέντε εικόνες της αυτής αξίας με αυτές που εκλάπησαν και τις τοποθέτησε στο Μουσείο της Μητροπόλεως. Η νεωκόρος προσέθεσε πάλι στο σημειωματάριό της: «Οι εικόνες που πήραν στο Μουσείο είναι: το επιτάφιο, ο Άγιος Τρύφων, ο Άγιος Ηλίας, ο Άγιος Νικόλαος, ο Άγιος Γεώργιος». Μετά από καιρό θέλησε και επισκέφθηκε το Μουσείο και ζήτησε να της δείξουν τις εικόνες και όταν τις είδε, λέγει, σε μια βιτρίνα, της ήρθε κλάμα και έκλαψε. Έκλαψε και για αυτές που κλέβουν και τις πουλούν και για αυτές που βάζουν στα Μουσεία, γιατί και οι μεν και οι δε είναι στις βιτρίνες και στους τοίχους κρεμασμένες και οι κατέχοντες δεν τις αγαπούν, δεν τις διαβάζουν, δεν τις χρησιμοποιούν, ούτε καντήλι τους ανάβουν, ούτε τις θυμιάζουν, ούτε τις προσκυνούν.
Η Αθηνά μέχρι τώρα είναι για είκοσι επτά χρόνια καντηλανάφτισσα και υπεύθυνη για την εκκλησία. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, παρισταμένης ανάγκης, έμαθε να διαβάζει τις ακολουθίες και να ψάλλει. Τελευταίως, σε μια αγρυπνία που κάναμε στον Άγιο Μάμα της Μηλιάς, διάβασε μαζί με τα άλλα και τη Θεία Μετάληψη μετά σπουδής πολλής, προσέχουσα τα νοήματα, ούσα τεντωμένη ολόκορμα και έχουσα τεταμένην την διάνοια στην προσευχή. Μάλιστα εκείνο το
«από ρυπαρώ χειλέων,
από ακαθάρτου γλώττης,
εκ ψυχής ερειπωμένης
δέξαι δέησιν, Χριστέ μου...»
το απήγγειλε θαυμάσια, με ποιητικό δέος!
Καθημερινά διαβάζει το Ψαλτήριο, το Θεοτοκάριο και τους βίους των αγίων που εορτάζουν. Άνωθεν της κλίνης της έγραψε σε χαρτί:
«Μηδέν εστίν ο άνθρωπος
μηδέν η δύναμίς του
μηδέν η φαντασία του
μηδεν η ύπαρξίς του
μηδέν η δόξα και αρχοντιά
μηδέν η ωραιότης, η ισχύς,
τα πάντα όναρ και σκιά
τα πάντα ματαιότης».
Δεν είναι, όμως, πρέπον και ορθόδοξο μα ούτε σωτήριο να μείνει κανείς ως εδώ, σ΄αυτήν την αρνητική διαπίστωση. Γι΄αυτό γράφει πάρα κάτω η Αθηνά στο χαρτί: «Κύριε, Θεέ μου, Συ είσαι το μόνο αγαθό μου... Πως δύναμαι να φέρω την αθλίαν αυτήν ζωή αν μη η χάρις και οι οικτιρμοί Σου ενισχύουν». Και σε τρίτο χαρτί γράφει: «Όταν ευρίσκεσαι σε πειρασμό, διάβασε τον ψαλμόν αυτόν: Κύριε, εδοκίμασας με και έγνως με. Συ έγνως την καθέδραν μου και την έγερσίν μου, συ συνήκας και τους διαλογισμούς μου από μακρόθεν...!».
Πολλοί νομίζουν ότι η Αθηνά είναι μόνη και έρχονται μερικοί να την πάρουν για εκδρομή, να μείνει λίγες μέρες στην πόλη και τη βασανίζουν. Ολίγοι είναι αυτοί που καταλαβαίνουν ότι δεν είναι καθόλου μόνη, γιατί η εν τη εκκλησία μοναχικότητα την οδηγεί μόνο προς τον Μόνον. «Ελθέ ο Μόνος προς μόνον». Και ο Μόνος έρχεται μετά πάντων, διότι οι πάντες και τα πάντα είναι δικά Του. Η Αθηνά έμαθε μέσα στην εκκλησία του Σωτήρος να ζητεί πρώτον τη Βασιλεία του Θεού και τη δικαιοσύνην αυτού... γι΄αυτό, όλα τα δικά Του προστίθενται σε αυτήν. Έτσι, είναι πάντα χαρούμενη μπροστά στους άλλους και ποτέ δεν παραπονείται για τίποτε. Κι είναι πάντα απασχολημένη με το διακόνημά της. Με την εκκλησία και τα καντήλια, με τις εικόνες των αγίων και τα βιβλία της εκκλησίας, με το σπιτάκι της το ζωντανό και τα δεντράκια του, με τις όρνιθες και τις γάτες της...
Η Αθηνά, έκαμε το πικρολέμονο της ζωής της λεμονάδα και την κερνά με χαμόγελο. Κι όλος ο κόσμος του Θεού είναι δικός της!

*Καστρίσιος ή καστρίνσιος: ο επιβλέπων τα κάστρα.

Από το βιβλίο «περί ΗΣΥΧΙΑΣ λόγοι επτά» του Χαράλαμπου Επαμεινώνδα.

ΠΗΓΗ.NOCTOC

Οσία Παρασκευή η Νέα η Επιβατηνή, η προστάτιδα των Βαλκανίων. (14 Οκτωβρίου)

site analysis

2ΟΚΤ

Η Οσία άκμασε στα μέσα του 10ου αιώνα, ήταν ίσως το πρώτο παιδί της οικογένειας.
Από τους γονείς μονάχα το όνομα του πατέρα της διασώζεται. Ονομαζόταν Νικήτας. Δυστυχώς, το όνομα της μητέρας της, που τόσα πολλά προσέφερε στη χριστιανική αγωγή της Παρασκευής, παρέμεινε άγνωστο. Οι γονείς της ήταν φιλόθεοι και ευσεβείς και κοσμούσαν το βίο τους με ελεημοσύνες και αρετές. Επιθυμούσαν για τα παιδιά τους ως βάση ανατροφής να είναι η σεμνότητα, η ευλάβεια και η σωφροσύνη, στολίσματα λαμπρά που θα τα στόλιζαν μαζί με τη σχολική παιδεία, που τους παρείχαν πλούσια. Γι’ αυτό και τα παιδιά τους τα ανέθρεψαν με παιδεία και νουθεσία Χριστού, τα άσκησαν από μικρή ηλικία σε όλα τα καλά και θεάρεστα έργα.
Στην Ανατολική Θράκη δύο πόλεις έριζαν σχετικά με την Οσία, οι Επιβάτες, τόπος καταγωγής της, ωραία κωμόπολη στα θρακικά παράλια της Προποντίδας και η επίσης όμορφη Καλλικράτεια, τόπος κοίμησής της. Η αγάπη των πιστών των δύο αυτών κωμοπόλεων στην Οσία ήταν τόσο μεγάλη, που την ήθελαν αποκλειστικά δική τους αγία και προστάτιδα, σε τέτοιο βαθμό, που οι ερευνητές που καταπιάνονταν να γράψουν το βίο της άλλοτε να την αναφέρουν ως Επιβατινή και άλλοτε ως Καλλικρατεινή. Της είχαν δε αφιερώσει μεγαλοπρεπείς ναούς. Όλοι οι βιογράφοι συμφωνούν άτι η οσία Παρασκευή γεννήθηκε και μεγάλωσε στην ελληνόφωνη περιοχή των Επιβατών της Ανατολικής Θράκης, που βρισκόταν στη θάλασσα της Προποντίδας 25 μίλια από την Κωνσταντινούπολη. Διαφωνούν όμως στη χρονολογία γέννησης και θανάτου, καθώς και στον τόπο κοίμησής και στη συγγένεια της με τον όσιο Ευθύμιο, επίσκοπο Μαδύτου, Ο Ευστρ. Δράκος αναφέρει ότι η Οσία γεννήθηκε και πέθανε στην Καλλικράτεια κατά το 12ο αιώνα.
Και οι δύο γονείς της προέρχονταν από πλούσια και επίσημη οικογένεια, διακρίνονταν για την ευγένεια, τη μετριοφροσύνη και τη μεγάλη τους αρετή. Όλες τις αρετές τους τις χρησιμοποίησαν σε έργα φιλανθρωπίας και κοινής ωφελείας. Πίστευαν βαθιά και το έλεγαν: «Ότι δεν έχει διά τα τέκνα μας καμίαν αξίαν να επιδεικνύουν μόνο την έπαρσιν ξηράς μαθήσεως, άνευ των ηθικών αρετών, αι οποίαι αποτελούσιν τον χαρακτήρα και την τιμήν μιας χριστιανικής παρθενικής ζωής. Διότι “σταγών αρετής μείζων ωκεανού σοφίας”». Αυτά τα ευγενή αισθήματα μετέδωσαν στα δύο τους παιδιά, τον Ευθύμιο και την Παρασκευή, και τους ενέπνεαν να κάνουν έργα φιλανθρωπίας, να είναι φιλεύσπλαχνα σ’ αυτούς που πάσχουν και όλα αυτά τους τα μάθαιναν από τη μικρή τους ηλικία.
Η Παρασκευή πλάστηκε κατά το πρότυπο των γονιών της, Σ’ αυτήν μεταδόθηκαν όλα τα φιλεύσπλαχνα και φιλάνθρωπα αισθήματά τους. Τόσο, ώστε κάποια μέρα καταστενοχωρήθηκε, όταν βρέθηκε με την παιδαγωγό της σε κάποια εξοχή, και εκεί συνάντησε μια κοπέλα ρακένδυτη. Την πόνεσε πολύ και θέλησε να της δώσει χρήματα, αλλά με λύπη παρατήρησε ότι δεν είχε μαζί της. Για πρώτη φορά σκέφτηκε ότι ήταν καλό να φορούσε κοσμήματα. Έφερε όμως χρυσό σταυρό πάνω της. Αμέσως χωρίς δισταγμό κινήθηκε, για να το βγάλει και να το δώσει στη φτωχή κοπέλα, αλλά η παιδαγωγός δεν την άφησε: «Δεν είναι ορθόν να δώσης ως ελεημοσύνην τον σταυρόν σου» της είπε. Η δε Παρασκευή απάντησε: «Ο σταυρός μάς εδίδαξε την ελεημοσύνην, δεν αρμόζει τόση στέρησις, εν μέσω κοινωνίας εχούσης αρχηγόν τον Χριστόν. Μια τοιαύτη κοινωνία έπρεπε να αγνοεί την ένδειαν» και αμέσως έδωσε στη νέα το σταυρό.
Η Παρασκευή από τη μικρή της ηλικία συνόδευε τακτικά τη μητέρα της στην εκκλησία. Κάποια φορά, όταν ήταν δέκα ετών, εκκλησιάστηκαν στο ναό της Παναγίας Θεοτόκου. Εκεί άκουσε την περικοπή του Ευαγγελίου που έλεγε: «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτόν και ακολουθείτω μοι», η καρδιά της κυριεύτηκε από θεία αγάπη. Άρχισε αμέσως ν’ αρνιέται τον εαυτό της και να κάνει πράξη τα λόγια του Χριστού.
Πολλές φορές έδωσε τα φορέματά της στους φτωχούς. Μάλιστα, σε βαρύ χειμώνα έβγαλε το πανωφόρι της στη μέση του δρόμου και το έδωσε σε νεαρό κορίτσι που έτρεμε από το κρύο. Όλα όσα έκανε τότε στο πατρικό της σπίτι ήταν σημεία και προοίμια και αρχές τής μετά απ’ αυτά αρετής και τελειότητάς της. Οι γονείς ήταν ευτυχισμένοι που έβλεπαν τα παιδιά τους να προκόβουν στην κατά Χριστό ζωή και παρακαλούσαν το Θεό να τα διατηρεί πάντοτε υπάκουα στους νόμους Του και στις εντολές Του.
Από μικρή ηλικία νέοι με περιουσία, κοινωνική θέση και αξιώματα τη ζήτησαν για σύντροφο της ζωής τους. Η Παρασκευή αρνιόταν. Ο πατέρας και η μητέρα της έλεγαν: «Ότι η περίοδος των αρνήσεων έπρεπε να τελειώνη» και την παρακαλούσαν να αποκατασταθεί πριν πεθάνουν. Της έλεγαν: «Ορφανό κορίτσι, τότε τί θα απογίνης;» Η Παρασκευή πάντοτε απέφευγε αυτή τη συζήτηση· τους έλεγε: «Ο ουράνιος Πατήρ ζει, προστατεύει και επιβλέπει πάντοτε. Όταν πιστεύει τις και ζει υπό τας εντολάς Του και τον έχη υπεράνω του, πλησίον του και εντός του, πώς θα μείνη ορφανός;». Και για να ενθαρρύνει τους γονείς της πρόσθετε: «Διατί σκέπτεσθε περί θανάτου σας; Αι ημέραι του ανθρώπου εξαρτώνται από τον Θεόν». Η τόσο μεγάλη ψυχική αρετή της Παρασκευής είχε αντανάκλαση στο νεανικό της πρόσωπο και την καθιστούσε ωραιότατη. Πολλές φορές της έλεγαν οι φίλες της: «Είσθε τόσο πλούσιοι εσείς! Τί θα απογίνη τόση περιουσία, εάν, όπως λέγεις, δεν θέλεις ν’ αποκατασταθής;». Και η Παρασκευή απαντούσε δείχνοντας φτωχούς και παιδιά ξυπόλυτα: «Υπάρχει περιουσία τόση ώστε να εξαρκέση εις τας ανάγκας και τας στερήσεις τόσων δυστυχών υπάρξεων;». Και γι’ αυτό το σκοπό αποφάσισε να απομακρυνθεί από τους γονείς της, αλλά και επειδή άναψε μέσα στην καρδιά της ο θείος πόθος και δεν μπορούσε να περιμένει.
Άφησε τους γονείς, τους δούλους της κι όλους τους συγγενείς και αναχώρησε από την πατρίδα της. Η Παρασκευή, αφού παραμέρισε όσα συγκροτούν τον φθειρόμενο άνθρωπο, έβαλε αρχή να οικοδομήσει τον εαυτό της κατά Χριστόν και να τον ανακαινίσει. Μετέβηκε στην Κωνσταντινούπολη. Προσκύνησε πολλούς ναούς και πολλών αγίων λείψανα και έλαβε τις ευχές και ευλογίες αγίων ανδρών και γυναικών, οι οποίοι βρίσκονταν εκεί. Κι αφού απόλαυσε όλα τα θεία καλά, τα οποία είχε τότε η Κωνσταντινούπολη, έφυγε και πήγε αντίκρυ στη Χαλκηδόνα. Εκεί ζήτησε να πλουτίσει τις ευσεβείς εντυπώσεις της και να βαθύνει το ζήλο της και την πίστη. Αλλά και από τη Χαλκηδόνα πάλι αναχώρησε και ήλθε στην Ηράκλεια του Πόντου. Έτσι περιδιάβαινε από τόπο σε τόπο για να βρει το νοητό της νυμφίο Χριστό, όπως η ασματική νύμφη. Δηλαδή, για να βρει αγίους και αγίες, να διδαχθεί την αρετή και τόπο κατάλληλο, για να λατρέψει και να ευχαριστήσει το Χριστό.
Η Παρασκευή, μόλις έφτασε στην Ηράκλεια, συνάντησε το ναό της Θεοτόκου και με πνευματική χαρά μπήκε μέσα σ’ αυτόν, έπεσε στο χώμα και τον κατέβρεξε με τα δάκρυά της. Προσευχόταν στην Παναγία, την οδηγό της σωτηρίας των ανθρώπων, να την οδηγήσει και να τη φωτίσει τι να κάνει. Στο ναό της Θεοτόκου έμεινε πέντε ολόκληρα χρόνια. Ασκήθηκε σε κάθε είδος αρετής, αγωνίσθηκε με προσευχές ολονυκτίες, με νηστείες, με κτυπήματα στο στήθος και με δάκρυα. Ο ύπνος της ήταν λίγος. Κοιμόταν στη γη χωρίς στρώμα. Πάνω απ’ όλα ήταν να θαυμάζει κανείς το ταπεινό της ήθος και τη μετριοφροσύνη μέσω των οποίων καθάρισε την καρδιά της από όλα τα κοσμικά και έχοντας μόνο προς το Θεό στραμμένους τους λογισμούς της και τα φρονήματά της και όλη την επιθυμία και την αγάπη της.
Η Παρασκευή ποθούσε να πάει στα Ιεροσόλυμα για να προσκυνήσει τους Αγίους Τόπους. Γι’ αυτό παρακαλούσε θερμά την Παναγία να την αξιώσει να τους επισκεφθεί. Η δέησή της εισακούστηκε. Αφού, λοιπόν, πρώτα ασκήθηκε στις αρετές στο ναό της Θεοτόκου – ο Θεός οικονόμησε -βρέθηκαν κάποιοι ευλαβείς χριστιανοί και την πήραν στη συνοδεία τους και έτσι πήγε στα Ιεροσόλυμα. Αφού απόλαυσε την αγιότητα των ιερών τόπων, τους οποίους περπάτησαν τα άγια πόδια του Κυρίου, πέταξε από εκεί σαν πουλί και πήγε στην έρημο του Ιορδάνη, βρήκε γυναικείο μοναστήρι και έμεινε σ’ αυτό. Εκεί, μόνο στο θεό μιλούσε: «Σε νυμφίε μου ποθώ και σε ζητούσα αθλώ», έλεγε. Δεόταν και ικέτευε το Χριστό να τη διαφυλάξει άτρωτη από την επήρεια του πονηρού. Το Χριστό είχε και πνοή και ζυγό και οδηγό και σωτήρα και ευεργέτη και νυμφίο. Σ’ αυτόν την παρθενική λαμπάδα των αρετών πρόσφερε. Πόσους πειρασμούς δεν της έφερε ο διάβολος και με πόσους αγώνες αυτή τον πολέμησε και τον νίκησε! Το ένδυμά της ήταν ένα και μόνο και αυτό παλιό και σχισμένο, στρώμα της μία ψάθα. Χωρίς τροφή, νερό και ύπνο περνούσε τις μέρες της εβδομάδας. Μια φορά Σάββατο και Κυριακή έτρωγε λίγο άρτο και έπινε λίγο νερό. Τα μάτια της ήταν πηγή το δακρύων το στόμα της φιάλη αρωματική. Από τα χείλη της έβγαιναν ακατάπαυστα ύμνοι με ευωδία πνευματική. Χαρά γι’ αυτήν η ώρα του θανάτου, του δίκαιου Χριστού η δευτέρα παρουσία, το αδέκαστο δικαστήριο. Έχαιρε για αυτά που προσδοκούσε, τα οποία ήταν αθεώρητα: «Ελπίς γαρ βλεπομένη ουκ εστίν ελπίς· ο γαρ βλέπει τις, τί και ελπίζει; ει δε ο ον βλέπομεν ελπίζομεν, δι’ υπομονής απεκδεχόμεθα». Τρεφόταν με τις αθάνατες τροφές και όχι με άρτους και φαγώσιμα φτιαγμένα με καρυκεύματα που φθείρονται. «Ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος, αλλ’ εν παντί ρήματι Θεού», έλεγε. Απέβαλε τη γυναικεία ασθένεια και ντύθηκε με τη δύναμη του Θεού. Και όταν ο πονηρός ενοχλούσε τις ασθενικές ανίσχυρες φαντασίες μεταμορφούμενος πότε σαν φίδι, πότε σαν σκορπιός, πότε σαν λιοντάρι και αρκούδα και άλλα άγρια θηρία, η Παρασκευή έκανε το σημείο του Σταυρού και αυτός γινόταν άφαντος και, όπως τον ιστό της αράχνης, έτσι διέλυε αυτόν και τις πονηριές του. Και πάνω σε όλα τα καλά έλαμπε πάντοτε η αγάπη της για όλα τα δημιουργήματα του Θεού και η κορυφή των αρετών της ήταν η μετριοφροσύνη και η ταπείνωση.
Μια νύκτα, την ώρα που προσευχόταν, της φανερώθηκε κάποιος νέος, Λαμπρός στην όψη και με ήρεμη φωνή της είπε: «Ω καλλιπάρθενε, ο επί σωτηρίας των ανθρώπων και σταυρωθείς και θανών και αναστάς Θεός των αγγέλων και των ανθρώπων Κύριος Ιησούς Χρίστος, σε την σταυρωθείσαν τω κοσμώ και θανούσαν και αναστάσαν ταις των αρετών εργασίαις κελεύει σοι εξελθείν σε της έρημου ταύτης και προς την πατρώα σου επανελθείν, κακείσε τελειωθήναι και προς αυτόν αναλύσαι και συν αυτώ είναι» και μετά χάθηκε. Η Παρασκευή υπάκουσε στο θείο πρόσταγμα. Αφού πέρασε στην έρημο του Ιορδάνη πέντε χρόνια, έφυγε από εκεί σε ηλικία 25 χρονών, και πήγε στην Ιόππη. Από εκεί επιβιβάσθηκε σε πλοίο και επανήλθε στην πατρίδα της όπου και επιδόθηκε με περισσότερο ζήλο στην ανακούφιση των πτωχών και ασθενών. Λέγεται ότι σχημάτισε και ευσεβή ένωση «Φιλόπτωχο Αδελφότητα», της οποίας οι αδελφές περισυνέλεγαν ορφανά και απροστάτευτα παιδιά και τα φρόντιζαν με πολλή επιμέλεια και στοργή.
Οι γονείς της πέθαναν ευχαριστημένοι από τον ενάρετο και άγιο βίο της κόρης τους. Η Παρασκευή, αφού εργάσθηκε ψυχικά και σωματικά στην πατρίδα της, δεν κάθισε για πολύ. Ταξίδεψε και πάλι στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί προσκύνησε τον περιβόητο και περίλαμπρο ναό της Αγίας του Θεού Σοφίας, έπειτα πήγε σε μοναστήρια και ναούς όπου συναναστράφηκε και συνομίλησε με άγιους άνδρες και άγιες γυναίκες και επισκέφθηκε ευαγή ιδρύματα. Πρόσφερε πολλά θρησκευτικά αφιερώματα και μοίρασε την περιουσία των γονιών της τρέφοντας πεινασμένους, ποτίζοντας διψασμένους και ντύνοντας γυμνούς σύμφωνα με τη διδασκαλία του μεγάλου Διδασκάλου. Τελευταία πήγε στο ναό της Βλαχέρνας όπου υπήρχε η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας, γονατιστή με δάκρυα στα μάτια της έλεγε: «Έως κατώκουν την έρημον, σε έσχον, Κυρία, συνόμιλον· νυν δε εν τω κοσμώ ειμί· τίνα άλλον βοηθόν έξω εκτός σου, πανάμωμε Δέσποινα. Συ μοι γενού τη ταπεινή συνοδοιπόρος και κυβερνήτις και οδηγός».
Τελείωσε τα προσκυνήματα και επέστρεφε με το πλοίο στην πατρίδα της, καταπονημένη και εξασθενημένη σωματικά. Τότε ξανάλθε στο νου της η οπτασία του νέου με την ήρεμη φωνή να της λέει: «Σε την σταυρωθείσαν τω κοσμώ και θανούσαν και αναστάσαν ταις των αρετών εργασίαις κελεύει σοι εξελθείν σε της έρημου ταύτης και προς την πατρίδα σου επανελθείν, κακείσε τελειωθήναι και προς αυτόν αναλύσαι και συν αυτώ είναι» και μετά χάθηκε.
Η υγεία της στο πλοίο χειροτέρεψε όταν ενέσκηψε μεγάλη τρικυμία. Με κόπους και πολλούς κινδύνους αγωνίζονταν οι ναύτες να αράξουν το πλοίο σε ασφαλή τοποθεσία. Η Παρασκευή, αισθανόμενη τον κίνδυνο, φώναζε δυνατά «καλή κράτει» και μέχρι σήμερα, κατά την παράδοση, ο τόπος φέρει αυτό το όνομα. Ονομάσθηκε Καλλικράτεια.
Όταν το πλοίο προσάραξε στη ξηρά, έμεινε στην περιοχή και μόνασε στο ναό των Αγίων Αποστόλων στην Καλλικράτεια. Αγωνιζόμενη εκεί τους συνηθισμένους της αγώνες, πέρασε δύο έτη και όταν έφθασε στην τελειότητα της αρετής και σε μέτρον της ηλικίας του πληρώματος του Χριστού, κοιμήθηκε και τελείωσε όσια το δρόμο της πρόσκαιρης αυτής ζωής. Έφυγε με ειρήνη για την αιώνια και κατεσκήνωσε στις ουράνιες σκηνές, όπου είναι η κατοικία όλων των ευφραινομένων.
Κατ’ άλλους όμως, μόλις κατέβηκε από το πλοίο, παρέδωσε την αγία ψυχή της στον Κύριο σε ηλικία μόλις 27 ετών, ικετεύοντας τον παντοδύναμο Θεό να τρέχει σε βοήθεια όλων όσων επικαλούνται το όνομά της.

Σήμερα το λείψανο της Οσίας βρίσκεται στο Ναό των Τριών Ιεραρχών, στο Ιάσιο της Ρουμανίας.

Απολυτίκιον της Οσίας. Ήχος α΄.
Της χαμαιζήλου τρυφής σοφώς την απόλαυσιν, υπεριδούσα προς Θεία ήρθης σκηνώματα,και των ιάσεων τοις πιστοίς πηγήν κατέλιπες,το ιερόν σου σκήνος Μήτερ πανεύφημε,Επιβατών το καύχημα το σεπτόν, και βεβαία Προστάτις Παρασκευή. Μη παύση θερμώς Χριστώ τω Θεώ, Υπέρ ημών αεί πρεσβεύουσα.

(Αθαν. Δ. Κουμπαρούλης, «Οσία Παρασκευή η Νέα», εκδ. Αφών Κυριακίδη,

Η Αγία Νεομάρτυς Χρυσή από τα Σλάτενα (13η Οκτωβρίου)

site analysis

Η Αγία Χρυσή γεννήθηκε στο χωριό Χρυσή του Ν. Πέλλας.

Ο πατέρας της Χριστιανός Ορθόδοξος, ήταν φτωχός και άσημος. Είχε τέσσερα κορίτσια μαζί με την Αγία Χρυσή. Η Αγία διακρίνονταν για πίστη, την αρετή και την αγνότητα του βίου της.

Μια μέρα μαζί με άλλες γυναίκες πήγε στο δάσος του χωριού για να μαζέψει ξύλα. Εκεί τη συνάντησε Αγαρηνός. Με υποσχέσεις και κολακείες προσπάθησε να τη φέρει στη θρησκεία του και να την κάνει σύζυγό του.

Την απείλησε ότι αν αρνηθεί, θα υποστεί φοβερά μαρτύρια. Η Χρυσή δεν δείλιασε, αλλά επικαλέστηκε τη βοήθεια του Κυρίου και απάντησε : “εγώ τον Χριστό μου πιστεύω και προσκυνώ και Αυτόν μόνον γνωρίζω δια Νυμφίον μου, τον οποίον δεν θέλω αρνηθεί πώποτε, καν μυρία μου κάνετε βάσανα, καν και εις λεπτά κομμάτια το σώμα μου κατακόψετε”. Τότε παραδόθηκε σε Μωαμεθανές γυναίκες μήπως τη μεταπείσουν. Ακόμη κατέφυγαν σε μαντεία και μαγείες. Επί έξι μήνες αγωνίζονταν να την αποσπάσουν από την πίστη της. Ζήτησαν ακόμη και την βοήθεια των γονέων και αδελφών της Αγίας προκειμένου να τη μεταπείσουν. Γονείς και αδελφοί με δάκρυα την παρακαλούσαν να αρνηθεί την πίστη της, για να αποφύγουν και αυτοί και η Αγία το μαρτυρικό θάνατο.

Η Αγία απάντησε με γενναιότητα : ” εσείς, οπού με παρακινείτε να αρνηθώ Χριστόν τον αληθινόν Θεόν, δεν είστε πλέον γονείς μου και αδελφοί μου. Ούτε θέλω να σας ηξεύρω ως τοιούτους εις το εξής. Αλλ’ αντί δι εσάς, Πατέρα μεν έχω τον Κύριόν μου Ιησούν Χριστόν, Μητέρα δε και αδελφάς έχω τους Αγίους και τας Αγίας”. Μετά την άκαμπτη στάση της Αγίας, άρχισαν τα φοβερά μαρτύρια. επί τρεις ολόκληρους μήνες την ράβδιζαν καθημερινά. Κατόπιν έκοψαν λωρίδες από το δέρμα της και τις κρέμασαν εμπρός της. Ύστερα πέρασαν από τα αυτιά της ένα πυρωμένο σίδερο και την κρέμασαν σε μία άγρια αχλαδιά και με μαχαίρι έκοψαν τα μέλη του ιερού σώματός της.

Η Αγία Χρυσή μαρτύρησε στις 13 Οκτωβρίου 1795.

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος γ’. Θείας Πίστεως. Σκεῦος χρύσεον, τῆς παρθενίας, καὶ ἀκήρατος, νύμφη Κυρίου, ἐχρημάτισας Χρυσῆ καλλιπάρθενε· τὴν γὰρ ἁγνείαν ἀμέμπτως φυλάττουσα, ὐπὲρ Χριστοῦ θεοφρόνως ἐνήθλησας· Μάρτυς ἔνδοξε, ἱκέτευε τὸν Νυμφίον σου, δωρήσασθε ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον

Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον. Χρυσωθεῖσα Πνεύματι, Τῷ Παναγίῳ, τὴν ἁγνείαν ἔφθορον, τὴν σὴν ἐτήρησας Χριστῷ, καὶ ὑπὲρ φύσιν ἠγώνισαι, παρθενομάρτυς, Χρυσῆ ἀξιάγαστε.

Μεγαλυνάριον

Τὴν Παρθενομάρτυρα τοῦ Χριστοῦ, τὴν κεχρυσωμένην, σώματί τε καὶ τῇ ψυχῇ, Χρυσῆν τὴν ἁγίαν, αἰνέσωμεν βοῶντες· χαῖρε νύμφη Κυρίου, ἁγνὴ καὶ πάγχρυσε.

ΟΣΙΑ ΠΕΛΑΓΙΑ, οδοδείκτης μετανοίας.(8η Οκτωβρίου)

site analysis

΄΄ου γαρ ήλθον καλέσαι δικαίους, αλλά αμαρτωλούς εις μετάνοιαν΄΄. (Ματθ. θ΄ 13) είναι η βαρυσήμαντη δήλωση του Χριστού. Και οι λόγοι αυτοί αποτέλεσαν κατά καιρούς το έναυσμα για μεταστροφικές κινήσεις, για μετανοητικές προσπάθειες, για σωστικές πορείες.

Η αποκαλυπτική αυτή διακήρυξη σκόρπισε ελπίδα, διάλυσε απογνώσεις, χάραξε πορείες, σμίλεψε ψυχές, διαμόρφωσε Αγίους.

Ανάμεσα στην Αγιόλεκτη ομήγυρη εμφανής η παρουσία τηςΟσίας ΠΕΛΑΓΙΑΣ.

Μία μεγαλειώδης ασκητική μορφή. Μία άσβεστη λαμπάδα μετανοίας. Μία ισάγγελη ύπαρξη. Ένα αείφωτο πρότυπο ζωής.

Ας ιχνηλατήσουμε στο βίο της και ας αιτήσουμε τις εκτενείς πρεσβείες της.

Η Πελαγία, λοιπόν, πατρίδα της έχει την Αντιόχεια. Γεννιέται στους χρόνους του Ρωμαίου βασιλιά Νουμεριανού. Οι γονείς της διαθέτουν πολλά πλούτη και περισσή δόξα. Η ίδια έχει ξέχωρη ομορφιά, την οποία χρησιμοποιεί ως δέλεαρ στο απολαυστικό παιχνίδι της σάρκας, που παίζει. Η προκλητική της συμπεριφορά οδηγεί στην απώλεια πολλές ψυχές, αλλά και στην προσωπική της αυτοκαταστροφή. Τίποτε δε μπορεί να φρενάρει την ιλιγγιώδη φορά της πορείας της. Ο Θεός όμως, Πατέρας στοργικός, παρακολουθεί κι επισημαίνει το παραστρατημένο παιδί Του. Η παντογνωσία Του προβλέπει μία μετανοημένη Αγία. Το σωστικό Του σχέδιο μπαίνει σε εφαρμογή. Ο Θείος Κυνηγός κυνηγά με τα βέλη της αγάπης Του την Πελαγία.

Στην Αντιόχεια βρίσκεται ο ενάρετος Επίσκοπος Νόννος. Το θεοφώτιστο κι εύγλωττο και πειστικό κήρυγμά του πολλούς σαγηνεύει, αρκετούς ενθουσιάζει, περισσότερους πείθει. Κι η Πελαγία στόχος στο σωτήριο σχέδιο του Θεού. Καθισμένη πάνω σε άμαξα, χρυσοστόλιστη η ίδια, αντικατόπτρισμα της χλιδής της ζωής της, περνάει κοντά από τον φλογερό κήρυκα του Λόγου, τον Επίσκοπο Νόννο. Στο αντίκρισμά της προβληματίζεται, αυτοελέγχεται. ΄΄Αλίμονο σ' εμάς! Πόσο θα μας καταδικάσει αυτή η πόρνη. Για στιγμιαίες απολαύσεις δείχνει τόση φροντίδα. Κι εμείς για αιώνιες τρυφές δείχνουμε τόση αμέλεια! Με την αδιαφορία μας διακινδυνεύουμε τη σωτηρία μας΄΄, τόνιζε δακρύβρεχτος ο Άγιος του Θεού.

Και ένα ενύπνιο όραμα του Επισκόπου έρχεται, ως προτύπωση των επικείμενων συμβάντων. ΄΄Βρίσκεται, λοιπόν, σε Θεία Λειτουργία κι ένα δυσώδες περιστέρι τον τριγυρίζει μέχρι τέλους. Το παίρνει, το λούζει στο Βαπτιστήριο, καθαρίζεται, πετάει και χάνεται΄΄. Το πρωί άμεση η πραγμάτωση. Ο Θεός, που ποθεί ΄΄πάντας σωθήναι και επίγνωσιν αληθείας ελθείν΄΄, οδηγεί τα βήματα της Πελαγίας στον κηρυκτικό λόγο του Επισκόπου Νόννου. Η εσχατολογική διδασκαλία του, με την επισήμανση της αθανασίας της ψυχής, της αδιάβλητης δικαιοκρισίας του Θεού κατά το Δικαστήριο της Δευτέρας Παρουσίας του Υιού Του, προκαλεί συντριβή και κατάνυξη αληθινή. Η σεισμική δόνηση του λόγου του Θεού συγκλονίζει το είναι της. Η μεταστροφή της διαγράφεται πανηγυρικά. Εκδηλώνει άσπονδο μίσος για το αμαρτωλό παρελθόν της, σφοδρό πόθο για τον Αιώνιο Νυμφίο των ψυχών.

Η επιστολική προσφυγή της στον Επίσκοπο είναι άμεση. Ζητεί επίμονα να εξομολογηθεί και να βαπτισθεί. Ο αντιπρόσωπος του Θεού ακούει τη συγκλονιστική, μετανοητική απολογία της, χορηγεί την άφεση κι επιτελεί το βάπτισμά της.

Μία ειδωλολάτρισσα πόρνη, χριστιανή αγωνίστρια αναδεικνύεται. Πόσο αμέτρητη είναι η αγάπη του Θεού!

Ο διάβολος θρηνεί για την απώλεια. Μεθοδεύει λυσσαλέες επιθέσεις, αλλ' αντικρούεται δυναμικά. Με το πανίσχυρο όπλο του Σταυρού, που διαθέτει η Πελαγία, τον κατατροπώνει. Και η ανταύγεια της μεταστροφικής της απόφασης τον κεραυνοβολεί.

Ολόκληρη την περιουσία της προσφέρει στον Επίσκοπο για έργα αγάπης. Οι φτωχοί, οι χήρες, τα ορφανά, δέχονται ακτίνες της αγάπης της. Οι δούλοι της απολαμβάνουν την ελευθερία και παρακινούνται για τη λυτρωτική, αληθινή ελευθερία του Χριστού, από την αιώνια αιχμαλωσία του Σατανά. Η ίδια απελεύθερη αληθινά, ντύνεται ανδρικό, τρίχινο ρακώδη χιτώνα και φεύγει κρυφά για τα Ιεροσόλυμα. Εκεί στο όρος των Ελαιών ασκητεύει για τριάντα χρόνια. Μόνη με μόνο τον Θεό επιδίδεται σε επίπονες ασκήσεις, πολεμεί τα πάθη, κονταροχτυπιέται με το Σατανά, σημειώνει περιφανείς νίκες. Τον αγώνα της γνωρίζει ο Αθλοθέτης Κύριος. Το ασκητήριό της, κατά Θεία φώτιση, το γνωρίζει ο Επίσκοπος Νόννος.

Στην προσκυνηματική επίσκεψη των Αγίων Τόπων του Ιεροδιακόνου Ιακώβου, προτείνεται από τον Επίσκοπο και η συνάντηση με τον ευνούχο ασκητή Πελάγιο. Όντως ανευρίσκει το σπήλαιο, συναντά την αγία ασκητική μορφή, διδάσκεται από την ολιγολογία και φεύγει με ωφέλεια πνευματική.

284 μ.Χ. Μία επίγεια αγωνιστική πορεία φθάνει στο τέλος. Μία εξαγνισμένη ψυχή φθάνει στα κράσπεδα του θρόνου του Θεού.

Είναι η Οσία Πελαγία. Η εκδημία του ασκητή Πελάγιου γνωστοποιείται στην Ιεριχώ, στην Ιερουσαλήμ και στα περίχωρα. Μοναχοί και λαϊκοί φθάνουν στη Σκήτη. Εκεί αποκαλύπτεται η γυναικεία ταυτότητα του Ασκητή. Θαυμάζουν και δοξολογούν τον Θεό. Την ενταφιάζουν ευλαβικά και δέονται ικετευτικά. Παραδειγματίζονται και υπόσχονται να ακολουθήσουν τα ίχνη της.

Και δικός μας πόθος και ευχή είναι η μίμηση της ειλικρινούς μετανοίας της.-

ΟΣΙΑ ΤΑΪΣΙΑ η έγκλειστη.(8η Οκτωβρίου)

site analysis

΄΄ου επλεόνασεν η αμαρτία, υπερεπερίσσευσεν η χάρις΄΄ (Ρωμ. ε΄ 20). Η ροπή προς το κακό, πτωτικό επακόλουθο, ταλανίζει τον άνθρωπο. Πλήθος οι αμαρτίες του ανθρώπου, αλλά άβυσσος η αγάπη του Θεού.
Στον πλεονασμό των ανομιών του ανθρώπου, απαντάει ο υπερπλεονασμός της Χάρης του Θεού. Η αγάπη του Θεού άμετρη, αναζητητική, εφευρετική. Κινείται σε πλαίσιο σωτηριολογικό. Αναζητά και βρίσκει, αρπάζει και σώζει χαμένα πρόβατα. Παίρνει κοράκια της αμαρτίας και τ' αναδεικνύει περιστέρια της αρετής. Λαμβάνει πόρνες και τις εξυψώνει σε Άγιες.Και η Οσία ΤΑΪΣΙΑ, που η Εκκλησία μας τιμάει στις 8 Οκτωβρίου, είναι ένα θαύμα της αγάπης του Θεού, ένα επίτευγμα της μετανοίας.
Ας γνωρίσουμε, λοιπόν, τη ζωή της για να ζηλώσουμε τη μετάνοιά της και να επιτύχουμε την σωτηρία μας.
Η Ταϊσία γεννιέται με μία ξέχωρη ομορφιά. Δέχεται μία ανάγωγη μητρική ανατροφή. Μεγαλώνει με πρότυπα άσωτα, με εμπειρίες ανήθικες, με προτροπές αμαρτωλές.
Στις κακές περιβαλλοντικές επιδράσεις, προστίθεται και η εφηβική αστάθεια για να ολισθήσει φοβερά η Ταϊσία. Η μητέρα της ηθική αυτουργός και οδηγός στο παραστράτημά της. 11χρονη κόρη η Ταϊσία κι είναι βουτηγμένη στο βόρβορο της ακολασίας. Οι σαρκικές απολαύσεις, ο εύκολος πλουτισμός, κρατοΰν υπόδουλη τη νέα. Μπλεγμένη στον ιστό της αραχνοειδούς σαρκολατρείας, δέσμια των παθών, οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στην απώλεια.
Οι εραστές την εκμεταλλεύονται. Οι τίμιοι την οικτείρουν. Ο Θεός την παρακολουθεί. Στο σωτήριο σχέδιό Του βρίσκεται και η Ταϊσία. Και γι' αυτήν έχυσε το Πανάγιο Αίμα Του και δικαιωματικά Του ανήκει η ψυχή της.
Να, λοιπόν, πώς η Θεία Χάρη τη διασώζει. Όργανο του Θεού, εντολοδόχος στο θεϊκό σωτήριο πλάνο ο ενάρετος αββάς Σεραπίων. Πληροφορείται την έκλυτη ζωή της Ταϊσίας και πονεί κατάβαθα και προσεύχεται ένθερμα: ΄΄Χριστέ μου, Συ, που θέλεις όλοι να σωθούν, φύτεψε το φόβο Σου στην καρδιά της, για να επιστρέψει, να μετανοήσει, να σωθεί΄΄.Και η αλληλική αγάπη δε σταματά στις ικετευτικές επικλήσεις, αλλά επεκτείνεται σε μία ουσιαστική κίνηση. Ντύνεται ο κατάλευκος σεβάσμιος Γέροντας ρούχα κοσμικά, παίρνει ένα νόμισμα και κατευθύνεται προς συνάντηση της Ταϊσίας. Η υποδοχή είναι εγκάρδια, αλλά και οι χειρισμοί του αββά επιδέξιοι. Στις προτάσεις απαντάει με σοφία, που προβληματίζει και αφυπνίζει, με χάρη, που φωτίζει και συγκινεί. Ισχυρές δονήσεις συγκλονίζουν το είναι της Ταϊσίας. Καυτά δάκρυα αυλακώνουν τις παρειές της και πέφτει γονυπετής μπροστά στον αββά, μόλις της αποκαλύπτει το Μοναχικό του Σχήμα και το σκοπό της συνάντησής τους. ΄΄Τίμιε πάτερ, υπάρχει μετάνοια για τους αμαρτωλούς; Εάν μετανοήσω με δέχεται και μένα ο Θεός ; ΄΄ είναι η εναγώνια ερωτηματική κραυγή της.
Κι ο αββάς άμεσα τη διαβεβαιώνει για τη μακροθυμία του Θεού και την αγάπη Του και την αγωνία Του και τη χαρά Του για την επιστροφή κάθε αμαρτωλού. Η μεταστροφή συντελείται υπαρξιακά. Η απόφαση λαμβάνεται οριστικά. Αφήνεται στο έλεος του Θεού. Ένα τρίωρο χρειάζεται τώρα για να κόψει κάθε δεσμό με το παρελθόν. Κάνει μια κίνηση δυναμική, αλλά και αποφασιστική. Στο μέσον της πόλεως κατακαίει ό,τι απέκτησε με την πορνεία. Απελεύθερη πλέον προστρέχει στο Γέροντα Σεραπίωνα και παραδίδεται άνευ όρων για την σωτήρια επέμβαση. Ο θεοφώτιστος αββάς την τοποθετεί έγκλειστη σε κελλί Μοναστηρίου, σφραγίζοντας με μόλυβδο την πόρτα και παρέχοντας, ανά δύο μέρες, λίγο ξερό ψωμί και λίγο νερό, από μία θυρίδα. Η αθλήτρια εισέρχεται στον ασκητικό στίβο με τις προσευχές του αββά να τη συνοδεύουν και με την αδιάλειπτη΄΄ευχή του Ιησού΄΄ στα χείλη.
Εκεί η Ταϊσία μάχεται με το Σατανά και τα πάθη της. Βιώνει τη μετάνοια με συντριβή και κατάνυξη επί τρία χρόνια.
Ο αββάς βλέπει τον αγώνα της, θαυμάζει τη μετάνοιά της και την ευσπλαχνίζεται. Καταφεύγει στο Μ. Αντώνιο για μία προορατική πληροφορία, ως προς το ευπρόσδεκτο της μετανοίας της Ταϊσίας από τον Θεό. Κι ο Μ. Αντώνιος προτρέπει τους μαθητές του σε προσευχή για το θέμα. Η θεϊκή απάντηση δεν αργεί. Ο μεγαλύτερος μαθητής του, Παύλος, βλέπει όραμα λαμπρής κλίνης και αμάραντου στεφάνου στον Ουρανό. Η σκέψη του το απέδωσε, ότι θα ανήκει ο στέφανος στο Γέροντά του. Μία ουράνια φωνή του επεξηγεί: ΄΄Δεν είναι, Παύλε, του πατέρα σου Αντωνίου ο στέφανος, αλλά της Ταϊσίας, της πρώην πόρνης΄΄.Η απάντηση δόθηκε. Ο Θεός δέχτηκε τη μετάνοια της Ταϊσίας. Ο αββάς Σεραπίων ευτυχής, επιστρέφει στο Μοναστήρι, ανακοινώνει την ευαρέσκεια του Θεού και αποφυλακίζει την Ταϊσία.
Η γυναίκα, αθλήτρια της μετανοίας, αποκαλύπτει το μυστικό του αγώνα της: ΄΄Τίμιε πάτερ, σ' ολόκληρη τη διαμονή μου στο κελλί είχα συνεχώς το φορτίο των αμαρτιών στη σκέψη μου΄΄. Κι ο Γέροντας της αποκρίνεται: ΄΄Ο ταπεινός λογισμός σου ευαρέστησε τον Θεό΄΄.Δέκα πέντε μέρες ζει με την αδελφότητα η Ταϊσία και αναχωρεί ειρηνικά προς τα Ουράνια Σκηνώματα. Ο στόχος της επιτεύχθηκε. Η σωτηρία της είναι πραγματικότητα. Βρίσκεται τώρα πανευτυχής στον αγιόλεκτο χορό και ευφραίνεται αιώνια.-

Ο επίσκοπος και η πόρνη

site analysis

Γράφει ο π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Είναι γνωστό, ότι ο Χριστός καταδίκαζε με δριμύτητα την υποκρισία, το φαρισαϊσμό και τον ηθικισμό των κατ’ επίφαση ευσεβών. Σκοπός του δεν ήταν να κρίνει ή να διαπομπεύσει τους αμαρτωλούς, αλλά να τους καλέσει σε μετάνοια. Σε μια συζήτηση που είχε με τους πρεσβυτέρους και τους αρχιερείς του λαού, ανέφερε την παραβολή των δύο γιων (βλ. Ματθ. 21, 28-31). Σύμφωνα με αυτήν, «ένας πατέρας στέλνει τους δύο γιους να εργασθούν στο αμπέλι. Αρχικά, ο πρώτος αρνείται, ενώ ο δεύτερος δέχεται. Στην συνέχεια όμως, ο πρώτος μετανιώνει και πηγαίνει να εργασθεί, ενώ ο δεύτερος που φάνηκε καταρχήν πρόθυμος, δεν προσέρχεται». Τους ρωτάει τότε ο Χριστός: ποιος από τους δύο έκανε το θέλημα του πατέρα; Εκείνοι απαντούν, ο πρώτος.

β) Με αφορμή την απάντηση, αλλά και τη μετάνοια του πρώτου γιού,διδάσκει ο Χριστός: «Σας βεβαιώνω, πως οι τελώνες και οι πόρνες θα μπουν πριν από σας στη βασιλεία του Θεού» (Ματθ. 21,31). Τα λόγια αυτά βρίσκουν εφαρμογή στο βίο της αγίας Πελαγίας, που η Εκκλησία τιμά στις 8 Οκτωβρίου. Σύμφωνα με το Συναξάρι, στην Αντιόχεια ζούσε μια γυναίκα «περιφανής και πλουσία, πολλά ωραία τω σώματι και υπέρκαλλος, τη δε ψυχή ρερυπωμένη και βέβυλος».

γ) Η γυναίκα αυτή δεν είχε άλλη φροντίδα, παρά να τονίζει τη φυσική της ωραιότητα και να στολίζεται, για να παγιδεύει τους εραστές της. Για τα μαργαριτάρια που φορούσε, την αποκαλούσαν Μαργαριτώ. Στην πόλη βρισκόταν εκείνη την εποχή ο επίσκοπος Νόννος, προσκεκλημένος του αρχιεπισκόπου Αντιοχείας και παρόντων πολλών αρχιερέων κήρυττε έξω από το ναό του αγίου Ιουλιανού. Την ώρα εκείνη, περνούσε η Πελαγία με τη συνοδεία της. Καθόταν στολισμένη σε άμαξα. Έλαμπαν τα κοσμήματά της και μοσχοβολούσε ο αέρας από τα αρώματά της.

δ) Οι άλλοι αρχιερείς απέστρεψαν το πρόσωπό τους, για να μην την βλέπουν. Όμως, ο μακάριος Νόννος την παρατηρούσε προσεκτικά για πολλή ώρα. Ύστερα στέναξε και χωρίς να κατακρίνει την πλούσια εταίρα είπε: «Αλλοίμονο, σε μας τους αμελείς και αχρείους. Θα ντραπούμε την ημέρα της κρίσεως για την πόρνη αυτή, η οποία για να αρέσει σε θνητούς ανθρώπους τόσο πολύ καλλωπίζεται, ενώ εμείς δεν επιμελούμαστε την ψυχή μας, για να αρέσουμε στον ζώντα Θεό».

ε) Ο λόγος του επισκόπου έφερε κατάνυξη στην καρδιά του και η προσευχή του κέντρισε και το ενδιαφέρον της Πελαγίας. Την άλλη μέρα ακούοντας η Πελαγία από κοντά τη διδαχή του σοφού ανδρός, ζήτησε να κατηχηθεί και να βαπτισθεί. Με πλήρη επίγνωση της κατάστασής της απευθύνεται προς τον άγιο Νόννο λέγοντας: «Βάπτισόν με και οδήγησον προς μετάνοιαν, ότι εγώ ειμί της ανομίας το πέλαγος και της απωλείας η άβυσσος». Με πνεύμα ταπεινώσεως και συντριβής βαπτίζεται και την αναδέχεται μια ενάρετη μοναχή, ονόματι Ρωμάνα.

στ) Η Πελαγία ανακαινισμένη πνευματικά παραδίδει τον πλούτο της στον άγιο επίσκοπο για τους πτωχούς. Ελευθερώνει τους δούλους και μια νύκτα ενδύεται ανδρικό «τρίχινο και ρακώδες χιτώνιο», και αναχωρεί στα Ιεροσόλυμα. Εκεί ασκείται για τρία χρόνια στο Όρος των Ελαιών, ως μοναχός Πελάγιος, φθάνοντας σε υψηλά μέτρα αρετής. Ύστερα από Θεία πληροφορία ο άγιος Νόννος στέλνει τον υποτακτικό του Ιάκωβο να τη συναντήσει. Εκείνος δεν την αναγνωρίζει, διότι το κάλλος ήταν μαραμένο και η σάρκα ξηραμένη από την εγκράτεια.

ζ) Όταν αναγγέλλεται ο θάνατος του Πελαγίου, έρχεται πλήθος πατέρων από τα περίχωρα για να ενταφιάσουν το ιερό λείψανο. Τότε αποκαλύπτεται, ότι πρόκειται για την Πελαγία και εκπλήσσονται όλοι με το θαυμαστό γεγονός, αλλά και τις ανεξερεύνητες βουλές του Θεού, «ο οποίος πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν» (Α’ Τιμ. 2,4).

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, 7/10/2012