ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΟΣ ΚΑΝΩΝ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΚΕΛΛΑΣ ΤΗΣ ΧΙΟΠΟΛΙΤΙΔΟΣ

site analysis

Ευλογήσαντος του Ιερέως.

Ψαλμός ρμβ΄ (142)

Κύριε εισάκουσον της προσευχής μου, ενώτισαι την δέησιν μου εν τη αληθεία σου, εισάκουσον μου εν τη δικαιοσύνην σου. Και μη εισέλθεις εις κρίσιν μετά του δούλου σου, ότι ου δικαιωθήσεται ενώπιόν σου πας ζών. Ότι κατεδίωξεν ο εχθρός την ψυχήν μου, εταπείνωσεν εις γην την ζωήν μου. Εκάθισεν με εν σκοτεινοίς ως νεκρούς αιώνος, και ηκηδίασεν το πνεύμα μου, εν εμοί εταράχθη η καρδίαν μου. Εμνήσθην ημερών αρχαίων, εμελέτησα εν πάσι τοις έργοις σου, εν ποιήμασι των χειρών σου εμελέτησα. Διαπέτασα προς σε τας χείρας μου, η ψυχή μου ως γή άνυδρός σοι.

..................

Είτα τα παρόντα Τροπάρια.

Θεός Κύριος και επέφανεν ημίν ευλογημένος ο ερχόμενος έν ονόματι Κυρίου.

Ήχος δ΄. Ο υψωθείς εν τω Σταυρώ.

Οι εν δεινοίς και περιστάσεσι δεύτε τη της Μαρκέλλης θαυμαστή αντιλήψει πάντες καταφύγωμεν κραυγάζοντες. Αθληφόρε λύτρωσαι τους προστρέχοντας πίστει τη θεία προστασία Σου και γαρ Χριστώ παρρησία τη πορφυρά Σου και μαρτυρική, λαμπρά Εσθήτι, Παρθενομάρτυς παρίστασαι.

Το απολυτυκίον του Αγίου Νικηφόρου του Χίου

(υμνογράφου της Αγίας)

Καρδαμύλων το κλέος και Ρεστών τον Διδάσκαλον, της Νέας Μονής τε ιερόν καθηγούμενον.Νικηφόρον υμνήσωμεν πιστοί, ως νίκην εργασάμενον λαμπράν, κατά δαιμόνων τοις θαύμασι, και αγγέλους κατευφράναντα, και οσίων τα τάγματα.Δόξα τω Σε δοξάσαντι Χριστώ. Δόξα τω Σε αναδείξαντι Μακαρίου του Κορίνθου μιμητήν μεθ’ού εν Χίω συμψύχως εβίωσας.

Δόξα Του Κυρίου τοις νόμοις (ίδε είς το τέλος)

Και νύν Ού σιωπήσωμεν

Ψαλμός Ν΄ (50)

Ελέησον με, ο Θεός, κατά το μέγα Έλεός Σου, και κατά το πλήθος των οικτιρμών Σου, εξάλειψον το ανόμημά μου. Επί πλείον πλύνον με από της ανομίας μου και από της αμαρτίας μου καθάρισόν με. Ότι την ανομίαν μου εγώ γινώσκω, και η αμαρτία μου ενώπιόν μου έστι δια παντός. Σοι μόνω ήμαρτον και το πονηρόν ενώπιον Σου εποίησα, όπως αν δικαιωθείς εν τοις λόγοις Σου, και νικήσης εν τω κρίνεσθαί Σε. 

Ιδοί γαρ εν ανομίαις συνελήφθην και εν αμαρτίαις εκίσσησέ με η μήτηρ μου. Ι δού γαρ αλήθειαν ηγάπησας, τα άδηλα κσι τα κρύφις της σοφίας Σου εδήλωσας μοι. Ραντιείς με υσσώπω και και καθαρισθήσομαι, πλυνείς με και υπέρ χιόνα λευκανθήσομαι. Ακουτιείς μοι αγαλλίασιν και ευφροσύνην, αγαλλιάσονται οστέα τεταπεινομένα. Απόστρεψον το πρόσωπόν Σου από των αμαρτιών μου και πάσας τας ανομίας μου εξάλειψον. Καρδίαν καθαράν κτίσον εν εμοί ο Θεός, και πνεύμα ευθές εγκαίνησον εν τοις εγκάτοις μου. Μη απορρίψης με από του προσώπου Σου, και το πνεύμα Σου το άγιον μη αντανέλης απ’ εμού. Απόδος μοι την αγαλλίασιν του σωτηρίου Σου, και πνεύματι ηγεμονικώ στηριξόν με . Διδάξω ανόμους τας οδούς Σου, και ασεβείς επί Σε επιστρέψουσι. Ρύσαι με εξ αιμάτων ο Θεός, ο Θεός της σωτηρίας μου, αγαλλιάσεται η γλώσσα μου την δικαιοσύνην Σου. Κύριε, τα χείλη μου ανοίξεις, και το στόμα μου αναγγελεί τηνα αινεσίν Σου. Ότι ει ηθέλησας θυσίαν, έδωκα αν, ολοκαυτώματα ούκ ευδοκήσεις. Θυσία τω Θεώ πνεύμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινομένην ο Θεός ούκ εξουδενώσει. Αγάθυνον, Κύριε , εν τη ευδοκίαν Σου την Σιώ, και οικοδομηθήτω τα τείχη Ιερουσαλήμ. Τότε ευδοκήσεις θυσίαν δικαιοσύνης, αναφοράν και ολοκαυτώματα. Τότε ανοίσουσιν επί το θυσιαστήριόν Σου μόσχους. 

Αγία του Θεού πρέσβευε υπέρ ημών.

Ὠδή ἅ΄. Ἦχος πλ. δ΄. Ὑγρᾶν διοδεύσας

Σωτήρα δυσώπει πάντων Θεόν, Μαρκέλλα απαύστως, και αξάγαγε συμφορών, τους πίστει προσελθόντας και ευλαβεία πάση, υπό την σκέπην Σου μάρτυς Κυρίου πανένδοξε.

Όλος υπάρχω τη εμμονή προσβλέπειν εν βίω, παρερχόμενα και θνητά, τον νούν ανόρθωσον μου τα άνω βλέπειν μάρτυς, εν όρει τω Αγίω ώ κατεσκήνωσας.

Ιατρεύεις απάντων πάθη πολλά, θεράπευσον όθεν, συν τω σώματι, την ψυχήν, των Σε φωνούντων πόθω, Μαρκέλλα Καλλιμάρτυς επιστασία, Σου.

Χαίρε απάντων μόνη ελπίς, διάσωσον πάντας, τους εν πίστει και ακλινεί, προσφεύγοντας ελπίδι, Παρθένε Θεοτόκε, τή Ευσπλαχνία Σου.

'Ωδή γ'. Ουρανίας άψΐδος

Σώσον μάρτυς Κυρίου, τους ανυμνούντας Σε, έν αληθεία και πόθω Μαρκέλλα πάνσεμνε, ως αν σωθέντες πρεσβεία Σου, προσβολών του όφεως, Χριστόν δοξάζομεν.

Όλην σχούσα καρδίαν, ταις νοηταίς λάμψεσιν, και θεωρίας εκείθεν, Μαρκέλλα Καλλίνικε, έκλινας την κάραν Σου, τω Σώ πατρί τώ βαναύσω, απελθούσα χαράν πρός την ουράνιον.

Λιμένα Σε θείον ως αληθώς έδειξε, εν τή νήσω της Χίου, Χριστός ο Κύριος, όθεν καταφεύγομεν τώ Ναώ εν Μαρκέλλα λαμβάνοντες εκείθεν γαλήνη αστασίαστον.

Θεοτοκίον

Υπεραγία Παρθένε Θεοτόκε Ανύμφευτε, την παναθλίαν ψυχήν μου, Αγνή επίσκεψαι, και καθαράν αυτήν δείξον, μετανοίας δάκρυσιν, αυτήν ευπρεπίζουσα.

Διάσωσον εκ πάσης εναντίας περιστάσεως αθληφόρε, τους εν πίστει τη παρρησία Σου προσφεύγοντας, και Σε φωνούντας καλλιμάρτυς Μαρκέλλα.

Επίβλεψον...

Αίτησις και το Κάθισμα

Ήχος β’. Πρεσβεία θερμή

Πηγή θαυμαστή ιάσεων γέγονεν, Μαρκέλλα σεμνή η πέτρα ή Σε εδέξατο, ιάται γαρ τους άπαντας το εκ ταύτης χεόμενον ύδωρ και χριομένους ευλαβώς, είς δόξαν Χριστού του Νυμφίου Σου.

Ωδή δ'. Εισακήκοα Κύριε

Γεγηθότες βοώμεν Σοι, Μαρκέλλα εκλύτρωσαι, του δολίου δράκοντος, και διατήρει ασινείς τους υμνούντας Σε.

Γέγονας Νύμφη τώ Κυρίω ωραία, ώ Μαρκέλλα πανέντιμε, τή στολή του αίματος περιβεβλημένη, και την της Παρθενίας , λαμπάδα βαστάζουσα.

Όθεν τους προστρέχοντας πανταχόθεν, τώ αγίω Ναώ Σου, αφύπνισον εξ ύπνου αγνωσίας, πρός εργασίαν τών εντολών του Δεσπότου Σου.

Θεοτοκίον

Ρωσιν δίδου Πανάμωμε, έν τή ψυχή και τώ Σώματι, και κακών τα σκιρτήματα, αφάνισον και τούτων, την ομίχλην διάλυσον.

Ωδή ε’ Φώτισον ημάς..

Τιμία Σου κεφαλή είς θάλασσαν ριφθείσα, αγιάζει τα ύδατα, και γαρ χειρί πατρώ ετμήθης διά τον κτίστιν Σου.

Σκέπε ωύν ημάς ώ Μαρκέλλα Θεοδόξαστε, ίνα Σου τα θαύματα αεί, κηρύττομεν λυτρούμενοι, πάσης θλίψεως.

Σωτήρα Χριστόν κόσμου παντός αγαπήσασα, τούτω επομένη καλούντος, ήρας τον Σταυρόν, Παρθενομάρτυς Μαρκέλλα της αθλήσεως.

Θεοτοκίον

Ήθλησας Σεμνή του Θεού Μητέρα Θεόνυμφον, καλούσα και λέγουσα θερμώς, Θεοτόκε καιρός, βοηθείας βοήθει μοι.

Ωδή στ’ Την δέησιν, εκχεώ..

Τρωθείς του εχθρού βέλει μάρτυς, την τρωθείσαν χειρός πατρώας τόξω, Σε ικετεύω την Θεόφρονα Μαρκέλλαν, τα τραύματα μου θεράπευσον, και ασθενείας τής ψυχής, τή χειρί Σου είς τέλος αφάνισον. 

Ωράισμα και κλέος της Χίου, ανεδείχθης και σέμνωμα θείον, των πρός την σήν δ’ αφορώντων πρεσβείαν, όντως καταφύγιον και προστασία αρραγής, εκ μέσου ημών ποιούσα τα σκάνδαλα.

Ιατρείον νοσημάτων εφάνη, ο ναός Σου άμισθον τοίς πάσι, και δεινών και κακώσεων πλείστων, ενταύθα την λύσιν λαμβάνομεν, αθληφόρε Κυρίου Νύμφη Χριστού, οι προστρέχοντες ενταύθα εκ πίστεως.

Θεοτοκίον

Γενόμενον εν πολλοίς πειρατηρίοις, Θεοτόκε ανύμφευτε Μήτερ, σώσον με Κόρη τή σή συμπαθεία σύν Μαρκέλλης πρεσβείαις ήν κέκτηται, Χίος ώς κλέος αληθώς, και θείον θησαύρισμα Χάριτος.

Διάσωσον εκ πάσης εναντίας περιστάσεως, αθληφόρε, τους εν πίστει τή παρρησία Σου προσφεύγοντας, και Σε φωνούντας, Καλλιμάρτυς Μαρκέλλα.

’Αχραντε, η διά λόγου τον Λόγον....

Αίτησις και Κοντάκιον, ήχος β

Προστασία των χριστιανών

Ιατρείον νοσημάτων νύν γέγονεν, και των κλονουμένων Μαρκέλλα το έρεισμα, η σή πέτρα η σεπτή και αγία Σου σορός, αλλά πάντοτε ακλίνως τους προστρέχοντας αυτή, ατρώτουςτώ ύδατι φύλαττε, εκ κινδύνων και κακών ολεθρίων, εποπτεύουσα εξ ουρανού, Καλλιμάρτυς συμπαθώς αυτούς.

Προκείμενον

Θαυμαστός ο Θεός εν τοίς Αγίοις Αυτού

Στιχ. Τοις αγίοις τοίς εν τή γή....

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΕΚ ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ

Είπεν ο Κύριος τοις εαυτού Μαθηταίς. προσέχετε από των ανθρώπων. επιβαλούσι γαρ εφ’ υμάς τας χείρας αυτών και διώξουσι, παραδιδόντες εις συναγωγάς και φυλακάς, αγομένους επί βασιλείς και ηγεμόνας ένεκεν του ονόματός μου. αποβήσεται δε υμίν εις μαρτύριον. Θέσθε ούν εις τας καρδίας υμών μη προμελετάν απολογηθήναι. εγώ γαρ δώσω ημίν στόμα και σοφίαν, η ου δυνήσονται αντειπείν ουδέ αντιστήναι πάντες οι αντικείμενοι υμίν. Παραδοθήσεσθε δε και υπό γονέων και συγγενών και φίλων και φίλων και αδελφών, και θανατώσουσι εξ υμών, και έσεσθε μισούμενοι υπό πάντων δια το όνομά μου. και θριξ εκ της κεφαλής υμών ου μη απόληται. εν τη υπομονή κτήσασθε τας ψυχάς υμών.

Δόξα. Ταις των Αθλοφόρων....

Και νύν. Ταις της Θεοτόκου....

Προσόμοιον.

Ήχος πλ. β’. Όλην αποθέμενοι.

Στίχ. Ελέησόν με ο Θεός, κατά το μέγα έλεός σου....

Νύμφη καλλιπάρθενε τού άνω δόξης Νυμφώνος, Μαρκέλλα Καλλίνικε, βέλει πρώτον τέτρωσαι, δια τον Κτίστιν Σου, νοερώς βλέπουσα τον εν Σοι Νυμφίον, αγιάζεις τή πληγή Σεμνή θαλάσσης ύδατα ταις μαρμαρυγαίς του Σού αίματος, συν τώ βέλει τρέχουσα και διωκομένη και φεύγουσα, ξίφει του πατρός Σου. Μή άλλως δυναμένη δε φυγείν, κατακαλύπτει ο βράχος Σε, και την χαράν τέτμησαι.

Σώσον ο Θεός τον λαόν σου....

Ωδή ζ’. Οι εκ της Ιουδαίας.

Αλγηδόνων παντοίων, και δεινών ολεθρίων και πάσης θλίψεως, και φθόνου των δαιμόνων, και μίσους των ανθρώπων, Μαρκέλλα διάσωζε, τους προστρέχοντας αεί, τή πέτρα τή σχισθείση.

Νομημάτων ποικίλων, χαλεπών και κινδύνων, μάρτυς Καλλίνικε, τους πόθω προσιόντας, τω ύδατι Σου ρύσαι, και παντός διαφύλαττε, εν πάση ώρα κακού, τους πίστει Σε τιμώντας.

Αγιάσματος Θείου, καιμπηγής τών ιάσεων η σορός Σου γέγονεν, Μαρκέλλα πρόξενος, τή νήσω εν τή Χίω, ήτις αεί καταφεύγει, Σοι Μάρτυς πολύαθλε, ένθα σώμα το σεπτόν, η πέτρα καλύπτει Σού.

Θεοτοκίον

Πασών τιμιωτέρα υπάρχεις, Σεραφείμ, Χερουβείμ τε και άνω τάξεων, μαρτύρων και Οσίων, και πάντων των Αγίων, προφητών Αποστόλων δε, Ιεραρχών Πατριαρχών, Χριστού Θεού Μήτερ.

Ωδή η’. Τον Βασιλέα.

Σκέπε ουρανόθεν τους ακλίνως, εν εκάστη ώρα προστρέχοντας τώ σεπτώ Σου ναώ, ένθα ενήθλησας, και εν πέτρα τή σχισθείση.

Ουρανόθεν εφαπλούσα την προστασίαν Σου ύδατος δωρούμενη, είς τέλος με θεράπευσον βοώ Σοι.

Ίασαι Νύμφη Κυρίου την πανάθλιαν ψυχήν μου, σύν τώ σώματι, Ναόν αυτήν ποιούσα, Χριστού του Θεού του Νυμφίου Σου.

Ρούν παντοίων δυσχερειών και στενώσεων, και θλίψεων αποξήρανον Παρθένε, δυνάμει των θείων πρεσβειών Σου.

Ωδή θ’. Κυρίως Θεοτόκον.

Απάντων των κινδύνων, εχθρών ες αοράτων και των εν σώματι παντοίων κακώσεων, εκλύτρωσαι μάρτυς, τους εις Σε καταφεύγοντας.

Κλίνον Σου το γόνυ, τώ θρόνω της Τριάδος, και των κακών με απάντων διάσωσον, ώς σχούσα παρρησίαν, Μαρκέλλα Θείω βήματι.

Άνωθεν αγγέλους, αιώσι συγχορεύεις, και τών εκείθεν τερπνών συμμετέχουσα, έπιδε έξ ουρανών, Μαρκέλλα τους τιμώντας Σε.

Θεοτοκίον

Μακάριος Κορίνθου, σύν τώ Νικηφόρω, ήλθον πρό τής πέτρας, η εκάλυψε Σε, ύστερον δε ήλθεν Νεκτάριος ο Θείος, μεθ’ ών και της Πανάγνου, σκέπε ημάς Μαρκέλλα.

Μαρία η Μαγδαληνή: Από προβεβλημένη απόστολος σε σύμβολο του έρωτα και της σεξουαλικότητας

site analysis

Κείμενο: Πέτρος Βασιλειάδης, καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ.

Κατά την  δεκαετία του ’80, ο χριστιανικός κόσμος ανταποκρινόμενος στην πρόκληση του ΟΗΕ – ο οποίος κατά την συμπλήρωση της δεκαετίας για τα δικαιώματα των γυναικών υποστήριξε ότι για την καταπάτηση των δικαιωμάτων των  γυναικών ευθύνη φέρουν και οι θρησκείες – λάνσαρε σε οικουμενικό επίπεδο στα πλαίσια του ΠΣΕ την δική της οικουμενική δεκαετία «Εκκλησίες αλληλέγγυες προς τις γυναίκες». Στην πρώτη κιόλας συνδιάσκεψη διατυπώθηκε (στην περίφημη «Επιστολή από το Sheffield», τον τόπο δηλ. στον οποίο είχε συνέλθει) μια πολυσυζητημένη πρόταση, η οποία ανέφερε επί λέξει: «χαιρετίζουμε την αναγνώριση ότι η ανθρώπινη σεξουαλικότητα δεν έρχεται σε αντίθεση με την (χριστιανική) πνευματικότητα, η οποία είναι ενιαία και αφορά το σώμα, το νου και το πνεύμα στην ολότητά τους … Δυστυχώς όμως η σεξουαλικότητα αυτή καθαυτή ήταν για αιώνες, και συνεχίζει να είναι, προβληματική για τον χριστιανισμό».

Μια από τις κύριες αιτίες – ίσως η κυριότερη – που οδήγησε την χριστιανική επιστημονική κοινότητα στην διαπίστωση αυτής της καταστάσεως, που επηρέασε για αιώνες την κοινωνική ζωή του δυτικού κόσμου, είναι η θεολογία που διατυπώθηκε στην Δύση στις αρχές του 5ου μ. Χ. αι. με την περί προπατορικού αμαρτήματος θεωρία της μεγαλύτερης ίσως φυσιογνωμίας του Δυτικού κόσμου, του ιερού Αυγουστίνου. Και αν ακόμη ο μεγάλος αυτός θεολόγος της Καθολικής Εκκλησίας δεν είναι η μοναδική αιτία καταδίκης της δια της δημιουργίας παρασχεθείσας δυναμικής της ανθρώπινης σεξουαλικότητας, εντούτοις συγκέντρωσε όλα τα πυρά της νεωτερικής και μετανεωτερικής κριτικής έρευνας.

Έγινε όμως η αφορμή να επανεξεταστούν ιστορικά και θεολογικά στον χριστιανικό κόσμο πολλά θέματα, ένα από τα οποία είναι και αυτό που αφορά στο πρόσωπο της Μαρίας της Μαγδαληνής. Σ’ αυτό το ζήτημα μόνο θα περιοριστώ, εξετάζοντάς το από αυστηρά επιστημονική σκοπιά.

Το όνομα της Μαρίας της Μαγδαληνής στον εκτός της Ορθόδοξης Εκκλησίας καλλιτεχνικό, φιλοσοφικό, αλλά και μέχρι πρόσφατα και στο δυτικό εκκλησιαστικό και θεολογικό κόσμο, έχει ταυτιστεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με το ευρύτερο χώρο του ερωτισμού. Όταν καλλιτέχνες ή μυθοπλάστες διηγηματογράφοι, όπως για παράδειγμα οι Dan Brown, William Phipps, Chris Gollon, Martin Scorsese και πολλοί άλλοι, αναζητούν ή θέλουν να επινοήσουν κάποια ερωμένη του Ιησού του από Ναζαρέτ, όλοι μα όλοι επιλέγουν την Μαρία την Μαγδαληνή. Και αυτό δεν είναι παράδοξο, μια και για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, και εντός ακόμη της εκκλησιαστικής γραμματείας, η Μαγδαληνή χαρακτηρίστηκε ως η περισσότερο θελκτική και σαγηνευτική γυναικεία φυσιογνωμία της Καινής Διαθήκης. Πολλοί μάλιστα, ακόμη και στις μέρες μας την θεωρούν ως μια πρώην πόρνη, που βέβαια μετανόησε μετά την υπαρξιακή της συνάντηση με το Χριστό. Σε έναν από τους νεότερους βρετανούς ζωγράφους, τον Chris Gollon που ανέφερα προηγουμένως στον πίνακα The Pre-penitent Magdalene η Μαρία η Μαγδαληνή ιστορείται ως μια προκλητική femme fatal στολισμένη με τα ανάλογα στολίδια και έντονο make-up. Σε παρόμοιο μήκος κύματος, αλλά με σοβαρό συμβολικό ποιητικό προβληματικό, κινείται και το σύντομο κείμενο με τίτλο «Μαγδαληνή», στη συλλογή του Ντίνου Χριστιανόπουλου, Εποχή των ισχνών αγελάδων (Θεσσαλονίκη, 1950).

Κι όμως πουθενά στις αξιόπιστες ιστορικές πηγές, ιδίως στις αρχαιότερες υπάρχουσες, αυτές δηλαδή της Καινής Διαθήκης, δεν αναφέρεται τίποτε από όλα αυτά. Αντίθετα, στα τρία από τα τέσσερα κανονικά ευαγγέλια η Μαρία η Μαγδαληνή μνημονεύεται με το όνομά της μόνον στις διηγήσεις του πάθους και της αναστάσεως του Ιησού Χριστού. Στα κατά Μάρκον, κατά Ματθαίον και κατά Ιωάννην ευαγγέλια αναφέρεται ως μάρτυρας της σταυρώσεως («Ησαν δὲ καὶ γυναῖκες ἀπὸ μακρόθεν θεωροῦσαι, ἐν αἷς ἦν καὶ Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ..», Mκ 15:40 παρ. Στο κατά Ιωάννην τοποθετείται τελευταία «εἱστήκεισαν δὲ παρὰ τῷ σταυρῷ τοῦ ᾿Ιησοῦ ἡ μήτηρ αὐτοῦ καὶ ἡ ἀδελφὴ τῆς μητρὸς αὐτοῦ, Μαρία ἡ τοῦ Κλωπᾶ καὶ Μαρία ἡ Μαγδαληνή), και της ταφής του («ἡ δὲ Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ καὶ Μαρία ᾿Ιωσῆ ἐθεώρουν ποῦ τίθεται», Μκ 15:47, Μτ 27:61). Κυρίως όμως η Μαρία η Μαγδαληνή είναι μια από τις πρώτες μάρτυρες της αναστάσεως του Χριστού, του καινού δηλαδή μνημείου, στο κατά Ιωάννην  μάλιστα η πρώτη (Mκ 16:1–8; Mτ 28:9; Λκ 24:1–12; Ιω 20:14–18).

Μόνο στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο αναφέρεται με το όνομά της η Μαρία η Μαγδαληνή και σε μαρτυρίες από την δημόσια δράση του Ιησού, πριν δηλαδή από την λεγόμενη ιστορία του πάθους και της αναστάσεως των τεσσάρων ευαγγελιστών.  Στην αρχή του 8ου κεφ. περιγράφεται ότι ο Ιησούς «διώδευε κατὰ πόλιν καὶ κώμην κηρύσσων…εὐαγγελιζόμενος τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, καὶ οἱ δώδεκα σὺν αὐτῷ, καὶ γυναῖκες τινες αἳ ἦσαν τεθεραπευμέναι ἀπὸ νόσων καὶ μαστίγων καὶ πνευμάτων πονηρῶν καὶ ἀσθενειῶν, Μαρία ἡ καλουμένη Μαγδαληνή, ἀφ᾿ ἧς δαιμόνια ἑπτὰ ἐξεληλύθει … αἵτινες διηκόνουν αὐτῷ ἀπὸ τῶν ὑπαρχόντων αὐταῖς. (Λκ 8:1-3).

Το επίθετο «Μαγδαληνή», το οποίο συνοδεύει πάντα το όνομά της, τουλάχιστον στα Ευαγγέλια, υποδηλώνει πως δεν ήταν παντρεμένη, αφού στην περίπτωση αυτή θα την συνόδευε το όνομα του συζύγου της. Το Μαγδαληνή  καταδεικνύει ότι η συγκεκριμένη Μαρία καταγόταν από την εμπορική πόλη Migdal (Taricheae) στη δυτική ακτή της λίμνης της Γαλιλαίας, ή θάλασσας της Τιβεριάδος. Πρέπει να ήταν εύπορη γυναίκα, εφόσον φυσικά γίνει πιστευτή η πληροφορία του Λουκά, αφού βοηθούσε, με γενναία μάλιστα υλική υποστήριξη, το επαναστατικό για την εποχή εκείνη έργο  του Ιησού και των δώδεκα μαθητών του. Κατά την ίδια πηγή είχε την προσωπική εμπειρία της θεραπευτικής δύναμης του Ιησού, πιθανώς δηλαδή ενός είδους εξορκισμού. Με βάση όμως την αυστηρά ιστορικο-κριτική προσέγγιση των μαρτυριών του Λουκά η σύγχρονη επιστήμη διατηρεί επιφυλάξεις, αφού στο συγκεκριμένο αυτό ευαγγέλιο διαφαίνεται σαφώς μια τάση να ελαχιστοποιηθεί ο ρόλος της Μαγδαληνής, σε χτυπητή μάλιστα αντίθεση με τα άλλα τρία κανονικά Ευαγγέλια. Ας σημειωθεί, πως ο Λουκάς είναι ο μόνος μεταξύ των  Ευαγγελιστών που αναφέρει ότι ο αναστημένος Χριστός εμφανίστηκε αποκλειστικά στον Πέτρο (Λκ 24:34,  βλ. επίσης Α΄ Κορ 15:5). Κατά την Ann Graham Brock (Mary Magdalene, the First Apostle: The Struggle for Authority, Cambridge, MA: Harvard University Press, 2003, σελ. 19–40) καμία εμφάνιση του Ιησού στην Μαρία την Μαγδαληνή δεν αναφέρεται στο κατά Λουκάν ευαγγέλιο. Συνεπώς, η αναφορά του στα επτά δαιμόνια ίσως να προέρχεται από αυτήν την προκατάληψη, αν δεν έχει συμβολική σημασία.

Αν αυτή είναι η εικόνα που μας παρουσιάζουν οι πρωτογενείς πηγές της χριστιανικής παραδόσεως, τότε εύλογα μπορεί κανείς να διερωτηθεί: Πώς η Μαγδαληνή μετατράπηκε στο διάβα του χρόνου σε μετανιωμένη πόρνη, και αργότερα με αρκετή δόση φαντασιώσεων σε κάτι παραπάνω;

Η σύγχρονη κριτική έρευνα τείνει να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι κάτι τέτοιο συνέβη ως συνειδητή προσπάθεια εκ μέρους των μεταγενέστερων ερμηνευτών της ιστορίας του χριστιανικού μηνύματος να προβεί σταδιακά σε υποβάθμιση του ρόλου της, τουλάχιστον έτσι όπως αυτό παρουσιάζεται στις αρχαιότερες πηγές της ευαγγελικής παράδοσης.  Τοπώς συνέβη κάτι τέτοιο, τόσο ιστορικά, όσο και θεολογικά, θα προσπαθήσουμε να το παρουσιάσουμε όσο γίνεται πιο συνοπτικά.

Αναφορικά, λοιπόν, με την διαδικασία αυτής της υποβάθμισης έχουμε να παρατηρήσουμε ότι κάτι τέτοιο συνέβη – εκτός βέβαια πολλών άλλων που δεν είναι της ώρας να τα αναλύσουμε – με την σταδιακή, και ατεκμηρίωτη φυσικά, ταύτισή της Μαρίας από τα Μάγδαλα με άλλες γυναίκες που αναφέρονται στα Ευαγγέλια.  Και πρώτα-πρώτα με την ανώνυμη γυναίκα από την Βηθανία, που έχρισε με μύρο την κεφαλή του Ιησού, μια καθαρά συμβολική πράξη αναγνώρισης του Ιησού ως Μεσσία, λίγο πριν από την παράδοση και σταύρωσή του (Μκ 14:3-9 και Μτ 26:6-13). Να σημειώσουμε πως αυτή η πράξη ερμηνεύεται ως «έμπρακτη» ομολογία της μεσσιανικότητας του Ιησού, πράξη δηλαδή παρόμοια με την λεκτική ομολογία του Πέτρου στην Καισάρεια του Φιλίππου: «Σὺ εἶ ὁ Χριστός (ο Υιός του Θεού του ζώντος»(Μκ 8:28 παρ).

Στα μεταγενέστερα ευαγγέλια η σκηνή αυτή της μυράλειψης του Ιησού μεταφέρεται χρονικά στην αρχή της δημόσιας δράσης του Ιησού (από τον Λουκά στο 7:36–50), και το κυριότερο η χρίση δεν γίνεται στην κεφαλή αλλά στους πόδας του Ιησού (και από τον Λουκά και από τον Ιωάννη, ο οποίος όμως διατηρεί την χρονική στιγμή του γεγονότος εντός της λεγόμενης ιστορίας του πάθους, αλλά ταυτοποιώντας την ανώνυμη γυναίκα με μιαν άλλη Μαρία, την αδελφή του Λαζάρου). Στον Λουκά προστίθεται το μοτίβο της μετάνοιας με επακόλουθο τη συγχώρεση των αμαρτιών της από τον Ιησού.

Η δεύτερη εσφαλμένη ταυτοποίηση της Μαγδαληνής είναι με την ανώνυμη μοιχαλίδα (Ιω 7:53–8:11), την οποία έσωσε από τον λιθοβολισμό της ο Ιησούς, με το γνωστό «ὁ ἀναμάρτητος ὑμῶν πρῶτος βαλέτω λίθον ἐπ᾿ αὐτήν» (Ιω 8:7). Αυτήν την ταυτοποίηση αποδέχεται και ο γνωστός ηθοποιός και σκηνοθέτης Mel Gibson στην πολύκροτη ταινία του, The Passion of the Christ (Περισσότερα γι’ αυτήν την ταυτοποίηση στο έργο της Jane Schaberg, The Resurrection of Mary Magdalene: Legends, Apocrypha, and the Christian Testament, New York: Continuum, 2002,  σελ. 65–77, 82).

Αυτή η διαδικασία σταδιακού αποπροσδιορισμού του αποστολικού ρόλου της Μαρίας της Μαγδαληνής, με τις λαθεμένες αναγνώσεις και ταυτοποιήσεις των κειμένων, ολοκληρώθηκε με την εκκλησιαστική επικύρωσή της τον 6ο μ.Χ. αι. από τον Πάπα Γρηγόριο τον Μέγα (540–604 μ.Χ.), ο οποίος σε μια ομιλία του την παρουσιάζει ως πρότυπο της μετάνοιας. Ο Πάπας Γρηγόριος προσδιόρισε θετικά την μυράλειψη της ανώνυμης αλλά και την ανώνυμη μοιχαλίδα με το πρόσωπο της Μαρίας της Μαγδαληνής, και υποστήριξε ότι τα αρώματα με τα οποία άλειψε τα πόδια του Ιησού ήταν εκείνα που χρησιμοποιούσε προηγουμένως για το σώμα της. Παράλληλα τα επτά δαιμόνια ταυτίστηκαν με τα λεγόμενα επτά θανάσιμα αμαρτήματα. Έγραφε χαρακτηριστικά ο Πάπας Γρηγόριος, πως όταν η Μαγδαληνή έπεσε στα πόδια του Ιησού, «μετέτρεψε το πλήθος των εγκλημάτων της σε αρετές, προκειμένου να υπηρετήσει τον Θεό εν πλήρει μετανοία» (Jane Schaberg, The Resurrection of Mary Magdalene: Legends, Apocrypha, and the Christian Testament, σελ. 82). Έτσι παγιώθηκε ο μύθος της Μαρίας της Μαγδαληνής ως της πόρνης με τη χρυσή καρδιά. Είναι το μοτίβο που επέλεξε ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, στο έργο που αναφέραμε πιο πάνω, αλλά και μέχρι σήμερα πλήθος ποιητών και λογοτεχνών.

Κατά ένα παράξενο, πολύ ενδιαφέροντα όμως, τρόπο, ο μύθος αυτός της Μαγδαληνής ως μετανοημένης πόρνης βρίσκεται μόνο στην δυτική εκκλησιαστική παράδοση. Στην Ορθόδοξη ανατολική Εκκλησία συνεχίζει να τιμάται γι’ αυτό που πραγματικά ήταν: ισαπόστολος, προβεβλημένη δηλαδή απόστολος, απόστολος των αποστόλων, αγία, μάρτυρας της αναστάσεως. Είναι μάλιστα χαρακτηριστική μια ομιλία (επίσης από τον 6ο μ.Χ. αι.) ενός άλλου Γρηγορίου, του Γρηγορίου Πατριάρχη Αντιοχείας, στην οποία φέρεται ο αναστημένος Ιησούς να απευθύνεται στις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένης και της Μαγδαληνής, οι οποίες «έδραμον προς τον μνήμα» με τα ακόλουθα λόγια: «Είπατε τοις εμοίς αποστόλοις τα μυστήρια ά είδατε. Έσεσθε πρώτοι απόστολοι των αποστόλων. Μανθανέτω δε Πέτρος ο αρνησάμενός με, ότι δύναμαι και γυναίκας αποστόλους εγείραι» (βλ. επ’ αυτού J. N. Birdsall, “Gregory of Antioch: Homilia in S. Τheophania, CPG  7385—Gleanings of Text and Theme,” JTS 60 τ. 2 (2009), σελ.  531-537).

Ο πατριάρχης αυτός και άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας προφανώς προεκτείνει τον ιστορικό ρόλο της Μαγδαληνής ως αποστόλου, που βρίσκεται αναλυτικότερα στο κατά Ιωάννην ευαγγέλιο, και σχετίζεται φυσικά με την εμπειρία της Μαγδαληνής κατά την πρώτη εμφάνιση του αναστημένου Χριστού («τῇ δὲ μιᾷ τῶν σαββάτων Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ ἔρχεται πρωῒ σκοτίας ἔτι οὔσης εἰς τὸ μνημεῖον, καὶ βλέπει τὸν λίθον ἠρμένον ἐκ τοῦ μνημείου», Ιω 20:1,11–19. Οι στίχοι 2-10 προφανέστατα αποτελούν προσθήκη στον ανωτέρω αρχαιότερο πυρήνα, μια και εξόφθαλμα καταστρέφει την δομή της διήγησης). Σε αντίθεση μάλιστα με την εικόνα που εμφανίζει το κατά Λουκάν, το τέταρτο ευαγγέλιο παρουσιάζει ξεκάθαρα την Μαγδαληνή ως την πρώτη μάρτυρα της αναστάσεως, του κορυφαίου γεγονότος της θείας οικονομίας.

Ο θετικός αυτός ρόλος που ιστορικά, με βάση δηλ. τις ιστορικές μαρτυρίες, διαδραματίζει η Μαρία η Μαγδαληνή στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, ενισχύθηκε στη συνέχεια αρκετά σε ορισμένους χριστιανικούς κύκλους, που μάλιστα εξήραν υπέρ το δέον και τίμησαν τη μνήμη της. Το απόκρυφο «Ευαγγέλιο της Μαρίας», που δημοσιεύτηκε μόλις το 1955, είναι προϊόν μιας τέτοιας αρχαίας – για ορισμένους περιθωριακής – χριστιανικής κοινότητας. Στο απόκρυφο αυτό ευαγγέλιο, αλλά και στα περισσότερα απόκρυφα κείμενα της Κ.Δ., που όμως μερικά από αυτά διατηρούν στις διηγήσεις τους κάποιον ιστορικό πυρήνα (Κατά Θωμάν Ευαγγέλιο, Ευαγγέλιο του Φιλίππου, Πίστις-Σοφία), η εικόνα της Μαρίας της Μαγδαληνής είναι η εξής: (α) Κατέχει εξέχουσα θέση μεταξύ των μαθητών του Ιησού. (β) Επέζησε ως χαρακτήρας, ή ως ανάμνηση, ακόμη και σε μια εποχή και έναν πολιτισμό με έντονα τα ανδροκρατικά στοιχεία, και κατά πολλούς έντονα πατριαρχικής ιδεολογίας. (γ) Διακρίνεται για το θάρρος της και μιλά ελεύθερα. (δ) Διαδραματίζει σαφώς ηγετικό ρόλο, ακόμη και έναντι των αρρένων αποστόλων (των αδελφών της, όπως τους αποκαλεί). (ε) Είναι άτομο ευλογημένο να δέχεται και να ερμηνεύει θεϊκά οράματα. (στ) Εγκωμιάζεται για την ορθή και σε βάθος κατανόηση των θεϊκών διδασκαλιών. (ζ) Προσδιορίζεται ως στενή και οικεία μαθήτρια του Ιησού. (η) Δεν διστάζει όταν πρέπει να αντιπαρατίθεται και μερικές φορές να έρχεται σε ανοικτή σύγκρουση με έναν ή περισσότερους από τους αποστόλους. (θ) Την υπερασπίζεται ο Ιησούς.

Πολλά από τα εννέα αυτά χαρακτηριστικά βρίσκονται και σε άλλα μη κανονικά (απόκρυφα) κείμενα. Σε μερικά, βέβαια, άλλα απόκρυφα κείμενα της αρχέγονης χριστιανικής παράδοσης αλλοιώνεται προς το αρνητικό ο ρόλος της, ή και απαλείφεται το όνομά της από διηγήσεις στις οποίες η Μαγδαληνή σε άλλα κείμενα διαδραματίζει ηγετικό ρόλο. Όλα αυτά σταματούν μετά τον 6ο μ.Χ. αι., για να εμφανιστεί ξαφνικά κατά τον μεσαίωνα στη Δύση η γνωστή μυθοπλασία της Μαγδαληνής ως συμβόλου του έρωτα και της σεξουαλικότητας.

Τα κριτικό ερώτημα που τίθεται στην επιστήμη είναι, αν το πορτρέτο της Μαγδαληνής ως ηγετικής μορφής της πρώτης εκκλησίας απεικονίζει όντως την ιστορική πραγματικότητα; Πολύ πιθανόν. Αν μάλιστα αναλογιστούμε την σημαίνουσα θέση που συνεχίζει να κατέχει στην ανατολική λειτουργική και αγιολογική παράδοση. Ορισμένοι μελετητές της Κ.Δ. μάλιστα υποστηρίζουν ότι μπορεί ακόμη και να συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των θηλέων ηγετικών προσωπικοτήτων, στους οποίους ο απόστολος Παύλος απευθύνει θερμό χαιρετισμό στο περίφημο 16 κεφ. της προς Ρωμαίους επιστολής του(«ἀσπάσασθε Μαριάμ, ἥτις πολλὰ ἐκοπίασεν εἰς ἡμᾶς», 16:6). Κάτι τέτοιο, βέβαια, μπορεί να παραμένει υποθετικό.. δεν υπάρχει, όμως, καμιά απολύτως ιστορική ένδειξη, ή έστω και υποψία, ότι η Μαγδαληνή ήταν πόρνη, ερωμένη, ή σύντροφος του Ιησού. Αντίθετα, είναι πέρα για πέρα επιβεβαιωμένο, ότι ήταν προβεβλημένη μαθήτριά του, απόστολος των αποστόλων, και ότι τα στοιχεία αυτά στο διάβα της ιστορίας έχουν επιμελώς περιθωριοποιηθεί ή ακόμη και επιτυχώς διαγραφεί — τουλάχιστον μέχρι σήμερα, που η επιστήμη έχει πλέον αναδείξει την πραγματική σημασία της «Ιστορικής Μαγδαληνής».

Μαρία Μαγδαληνή. Τό ἀληθινό της πρόσωπο

site analysis

    Στά γεγονότα τῶν σεπτῶν παθῶν καί τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου συναντοῦμε συχνά τήν Μαρία Μαγδαληνή. Εἶναι μία ἀπό τίς μυροφόρες, ἡ πρώτη στήν ὁποία ἐμφανίσθηκε ὁ ἀναστημένος Κύριος. Ἀλλά ἡ γυναίκα αὐτή ἔχει πολύ παρεξηγηθεῖ ἀπό πολλούς, οἱ ὁποῖοι παραποίησαν καί κακοποίησαν φοβερά τήν προσωπικότητά της.

    Γιά τό λόγο αὐτό δέν θά ’ταν, νομίζω, καθόλου ἄκαιρο καί ἀδιάφορο νά παρουσιάσω τό ἀληθινό πρόσωπο τῆς Μαρίας Μαγδαληνῆς, ἔτσι ὅπως αὐτό ἀναδύεται μέσα ἀπό τίς ἀναφορές τῆς Καινῆς Διαθήκης καί τήν παράδοση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας.

    Κατ’ ἀρχήν ἡ παρανόηση τῆς Μαρίας Μαγδαληνῆς, ἀνάγεται σέ ἀρχαίους Λατίνους ἑρμηνευτές, οἱ ὁποῖοι ἔδωσαν τήν πρώτη ὕλη γιά εὐφάνταστα μυθολογήματα καί δημιουργήθηκε ἔτσι στή Δύση μία ἀπέραντη φιλολογία, πού ἀνθεῖ μέχρι σήμερα, ἡ λεγόμενη Μαγδαληνολογία. Σέ περιόδους παρακμῆς παρεισέφρησαν καί στό χῶρο τῆς Ὀρθόδοξης Ἀνατολῆς τά παραμύθια τῶν παπικῶν. Στήν ἐποχή μας δέ, ἔγιναν ὑποθέσεις μυθιστορημάτων καί κινηματογραφικῶν ἔργων καί διαδόθηκαν πλατιά στό λαό, μέ ἀποτέλεσμα σήμερα πολλοί ὀρθόδοξοι Χριστιανοί νά ἀγνοοῦν τήν ἀλήθεια γιά τό πρόσωπο τῆς σεμνῆς αὐτῆς μαθήτριας τοῦ Κυρίου καί νά συνδέουν τή Μαρία Μαγδαληνή μέ πράγματα ὄχι μόνο ἀνυπόστατα ἀλλά καί βλάσφημα.

Ποιά εἶναι, λοιπόν, πράγματι ἡ Μαρία Μαγδαληνή; Τό ὄνομα Μαγδαληνή δηλώνει ὅτι ἡ Μαρία καταγόταν ἀπό τά Μάγδαλα (Μθ 15,39), μία κωμόπολη τῆς Γαλιλαίας, τήν ὁποία οἱ ἑρμηνευτές τοποθετοῦν στά βόρεια τῆς λίμνης Τιβεριάδος, στήν περιοχή τῆς σημερινῆς Ἔλ Μεγντζίλ. Κακῶς οἱ Λατῖνοι,παρασυρμένοι προφανῶς ἀπό τό χαρακτηρισμό της ὡς μυροφόρου, τήν ταυτίζουν μέ τήν ἀνώνυμη πόρνη, πού μετανόησε καί μνημονεύεται ἀπό τόν εὐαγγελιστή Λουκᾶ (Λκ 7,37-50) ὅτι μύρωσε τόν Ἰησοῦ.

Μία ἄλλη γραφική πληροφορία γιά τή Μαρία Μαγδαληνή, πού διασώζεται ἀπό τούς εὐαγγελιστές Μᾶρκο καί Λουκᾶ, λέει ὅτι ἡ Μαρία ἦταν πρῶτα δαιμονιζόμενη καί εἶχε ἑπτά δαιμόνια, τήν θεράπευσε ὅμως ὁ Ἰησοῦς, καί μετά τή θεραπεία της ὑπονοεῖται ὅτι τόν ἀκολουθοῦσε καί τόν διακονοῦσε, μαζί μέ τίς ἄλλες μαθήτριές του. Καί αὐτή τήν εὐαγγελική πληροφορία τήν ἔχουν παραποιήσει οἱ Λατῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἑρμήνευσαν τά ἑπτά δαιμόνια ὡς ἑπτά θανάσιμα ἁμαρτήματα, ὅσα μετροῦν οἱ δυτικοί.

Συνολικά ἀναφέρεται στά εὐαγγέλια ἕνδεκα φορές, πάντοτε μέ τό ἐπίθετο Μαγδαληνή καί πάντοτε ἀπαριθμεῖται πρώτη, ὅπως ἀπό τούς μαθητές πρῶτος ἀριθμεῖται ὁ Πέτρος. Μόνο στό Ἰω 19,25 δέν ἔχει τήν πρώτη θέση ἡ Μαρία, διότι ἐκεῖ μνημονεύεται πρώτη ἡ Παναγία μητέρα τοῦ Κυρίου. Συγκεκριμένα ἀναφέρεται στή διακονία τοῦ κηρύγματος τοῦ Ἰησοῦ (Λκ 8,2), στό σταυρό (Μθ 27,56· Μρ 15,40· Ἰω 19,25), στήν ταφή (Μθ 27,61· Μρ 15,47), στήν ἀνάσταση (Μθ 28,1· Μρ 16,1.9· Λκ 24,10· Ἰω 20,1-18). Οἱ εὐαγγελιστές Ματθαῖος καί Λουκᾶς γράφουν ἁπλῶς ὅτι ἀπό τούς πρώτους εἶδε τόν ἀναστημένο Ἰησοῦ Χριστό, χωρίς νά διευκρινίζουν ἄν ἦταν μόνη ἤ μαζί μέ ἄλλους, ἐνῶ ὁ Μᾶρκος καί ὁ Ἰωάννης σημειώνουν ὅτι μόνη της ἡ Μαρία εἶδε πρώτη τήν ἀναστημένο Κύριο. Μάλιστα ὁ Ἰωάννης διηγεῖται λεπτομερῶς αὐτή τήν πρώτη ἐμφάνιση τοῦ Κυρίου.

Ἐκτός ἀπό τά στοιχεῖα αὐτά πού μᾶς παραδίδει ἡ Καινή Διαθήκη, γνωρίζουμε ἀπό τήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως διασώζεται στήν ὕμνολογία της, ὅτι ἡ Μαρία Μαγδαληνή ἦταν παρθένος· «ὑπήντησας τῇ παρθένῳ δωρούμενος τήν ζωήν», ψάλλουμε στό ἀπολυτίκιο τοῦ πλάγιου β’ ἤχου. (Μόλις πού χρειάζεται νά ὑπενθυμίσω ὅτι παρθένος ἐδῶ δέν εἶναι ἡ Παναγία μας, ἀλλά ἡ Μαρία Μαγδαληνή). Ἡ πληροφορία αὐτή τῆς παραδόσεως συμβιβάζεται ἀκριβέστατα μέ τίς μαρτυρίες τῆς ἁγίας Γραφῆς, διότι ὅσο μέν ἦταν δαιμονιζόμενη δέν ἦταν ἔγγαμος οὔτε πόρνη (διαφορετικά θά τό σημείωνε ἡ Γραφή), ἀφ’ ὅτου δέ θεραπεύτηκε καί ἀκολούθησε πάραυτα τόν Ἰησοῦ, εἶναι φανερό καί φυσικό ὅτι δέν παντρεύτηκε. Ἐκτός αὐτοῦ ἡ παράδοση βασίζεται προφανῶς καί σέ μία ἀρχική καί ἀδιάκοπη ἱστορική πληροφορία ἐκτός Καινῆς Διαθήκης. Ὅτι ἦταν παρθένος ἡ Μαγδαληνή Μαρία ὑπάρχουν τόσα τεκμήρια ὅσα καί γιά τόν εὐαγγελιστή Ἰωάννη.

Ἕνα ἄλλο ἐπίσης παρεξηγημένο στοιχεῖο τῆς ταυτότητας τῆς Μαγδαληνῆς εἶναι ἡ ἡλικία της. Τά μυθιστορήματα καί οἱ κινηματογραφικές ταινίες τήν παρουσιάζουν σάν μία νεαρή, ὡραία καί προκλητική γυναίκα, περίπου 20-25 ἐτῶν καί πλάθουν ποικίλα ἀνόητα καί βρώμικα σενάρια, ὅπου ἡ ἀρρωστημένη φαντασία συναγωνίζεται τήν αἰσχρή καί λάγνα προαίρεση. Ἀλλά ὅλες αὐτές οἱ φαντασιώσεις καμία σχέση δέν ἔχουν μέ τήν ἀλήθεια. Βέβαια στά εὐαγγέλια δέν γίνεται λόγος γιά τήν ἡλικία τῆς Μαρίας Μαγδαληνῆς. Μπορεῖ ὅμως ὁ ἀναγνώστης μέ μία προσεκτική μελέτη νά συναγάγει ὅτι ἡ γυναίκα αὐτή ἦταν ἄνω τῶν 50-60 ἐτῶν. Τό συμπέρασμα αὐτό βγαίνει ἀβίαστα ἀπό τό γεγονός ὅτι πάντοτε ἡ Μαρία φαίνεται νά ἔχει τήν πρώτη θέση ἀνάμεσα στίς μαθήτριες τοῦ Κυρίου, οἱ ὁποῖες εἶχαν ἡλικία μητέρων σέ σχέση μέ τούς μαθητές, μία δέ ἀπό αὐτές, ἡ Σαλώμη, ἦταν μητέρα δύο μαθητῶν, τοῦ Ἰακώβου καί τοῦ Ἰωάννου. Ἄν, ὅπως εἶναι εὔλογο, ὑπολογίσουμε ὅτι οἱ μαθητές ἦταν περίπου 30-35 ἐτῶν, φυσικά ἡ ἡλικία τῆς Σαλώμης καί τῶν ἄλλων μαθητριῶν τοῦ Κυρίου θά ἦταν γύρω στά 50 μέ 60 χρόνια. Ἑπομένως ἡ Μαρία Μαγδαληνή, ἡ ὁποία άναφέρεται ὡς ἀρχηγός τοῦ ὁμίλου τῶν γυναικῶν πού ἀκολουθοῦσαν τόν Κύριο, δέν θά μποροῦσε νά εἶναι νεότερη· θά ἦταν καί αὐτή τουλάχιστον 50-60 ἐτῶν.

Μέ τά στοιχεῖα αὐτά, τεκμηριωμένα ἀπό τό λόγο τοῦ Θεοῦ καί βεβαιωμένα ἀπό τή μαρτυρία τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας του, μποροῦμε νά βλέπουμε στή Μαρία Μαγδαληνή τήν ὥριμη καί συνετή μαθήτρια τοῦ Κυρίου, πού εὐεργετημένη ἀπό τό Μεγάλο Διδάσκαλο ἀφοσιώθηκε στή διακονία τοῦ ἔργου του, μαζί μέ τίς ἄλλες εὐσεβεῖς γυναῖκες, ἀνάμεσα στίς ὁποῖες ἡ Μαρία κατέχει ἡγετική θέση. Ἀκολούθησε πιστά τόν Κύριο σέ ὅλες τίς φάσεις τῆς ζωῆς του καί ἀξιώθηκε πρώτη αὐτή νά τόν συναντήσει ἀναστημένο καί νά γίνει γιά τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ὁ πρῶτος μάρτυρας τῆς Ἀναστάσεως.

Στέργιος Ν. Σάκκος

Μαρία Μαγδαληνή, ἱστορικότητα καὶ πλάνες

site analysis

---

Ὅσον ἀφορᾶ στὴν ἁγία Μαρία τὴ Μαγδαληνή, πρέπει νὰ ποῦμε ὅτι ἡ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἔχει μία ἐντελῶς διαφορετικὴ παράδοση γιὰ τὸ σεβαστὸ πρόσωπό της ἀπ᾿ αὐτὴν ποὺ ἐπικαλοῦνται (ἐσχάτως ἐπικερδῶς) οἱ συγγραφεῖς τῆς δύσης. Μὲ τὴ βιογραφία της (γιὰ τὴν ὁποία δὲν ὑπάρχουν οὐσιαστικὲς πληροφορίες οὔτε στὴν Καινὴ Διαθήκη οὔτε στὰ ἀπόκρυφα) δὲν ἀσχολοῦνται οἱ ἱστορικοὶ καὶ οἱ Πατέρες τῶν πρώτων αἰώνων, οἱ ὁποῖοι ὡστόσο τὴν ἐκτιμοῦν βαθύτατα (ἀπὸ τὸ Χρυσόστομο π.χ., στὸ λόγο 40, χαρακτηρίζεται «σπουδαιοτάτη», «τέτραθλος καὶ ἀνδρεία γυνή»), ἀλλὰ πολὺ μεταγενέστερα οἱ βυζαντινοὶ ἱστορικοὶ Γεώργιος Κεδρηνός, Νικηφόρος Κάλλιστος Ξανθόπουλος καὶ Μόδεστος Ἱεροσολύμων συγκεντρώνοντας τὶς σχετικὲς παραδόσεις (βλ. τὰ ἔργα τους στὴν Patrologia Graeca). Ἀναφέρουν ὅτι ταξίδεψε στὴ Ρώμη, ὅπου ζήτησε καὶ πέτυχε (μὲ ἀπευθείας εἰσήγηση στὸν αὐτοκράτορα Τιβέριο) τὴ θανατικὴ καταδίκη τῶν τριῶν βασικῶν ἐνόχων τῆς σταύρωσης τοῦ Χριστοῦ, τοῦ Πιλάτου καὶ τῶν ἀρχιερέων Ἄννα καὶ Καϊάφα. Κατόπιν ἐπέστρεψε στὴν Παλαιστίνη, ἔζησε λίγα χρόνια κοντὰ στὴν Παναγία, καταδιώχθηκε ἀπὸ τοὺς Ἰουδαίους καὶ ἐξορίστηκε στὴ Μασσαλία μαζὶ μὲ τὸν ἀπόστολο Μάξιμο (ἀπὸ τοὺς 70), συνεργάστηκε μὲ τὸν ἀπόστολο Πέτρο, ἔδρασε ὡς ἀπόστολος στὴν Αἴγυπτο, τὴ Συρία καὶ τὴ Φοινίκη καὶ ὁλοκλήρωσε τὴ ζωή της στὴν Ἔφεσο, κοντὰ στὸν εὐαγγελιστὴ Ἰωάννη, ὅπου καὶ ὑπῆρχε ὁ τάφος μὲ τὸ λείψανό της, ποὺ μεταφέρθηκε ἄφθαρτο στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 890 μ.Χ. ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα Λέοντα Στ´ τὸ Σοφό, ὅπως καὶ τὸ λείψανο τοῦ ἁγίου Λαζάρου ἀπὸ τὴν Κύπρο.

Ἡ ἐκδοχὴ ὅτι πρόκειται γιὰ μετανοημένη πόρνη, θεωρία ἄγνωστη στὰ εὐαγγέλια, παρέμεινε καὶ παραμένει μέχρι σήμερα ἄγνωστη καὶ στὴν ὀρθόδοξη παράδοση, μέχρι τὶς μέρες μας, ποὺ τὴν υἱοθετήσαμε ἐκ δυσμῶν λόγω ἄγνοιας τῆς δικῆς μας παράδοσης.

Ὁμοίως ἡ ὑπόθεση γιὰ τὴν καταδίκη του Πιλάτου κ.λ.π. δὲ φαίνεται πιθανή, γιατί ἕνα τέτοιο γεγονὸς θὰ προκαλοῦσε σάλο καὶ θυελλώδεις ἀντιδράσεις τῶν Ἰουδαίων τῆς Ρώμης, ποὺ θὰ ἦταν γνωστὰ καὶ ἀπὸ ρωμαϊκὲς πηγὲς καὶ πιθανὸν νὰ ἐπηρέαζαν τὴ στάση τοῦ ρωμαϊκοῦ κράτους κατὰ τοὺς διωγμοὺς ἐναντίον τῶν χριστιανῶν ποῦ ἐπακολούθησαν (ἢ μήπως τὴν ἐπηρέασαν ἀρνητικά;). Ἄλλωστε, κατὰ τὸν ἱστορικὸ τοῦ 4ου αἰῶνα Εὐσέβιο Καισαρείας, ὁ Πιλάτος ἐξορίστηκε ἀπὸ τὸν Καλιγούλα καὶ αὐτοκτόνησε στὴν ἐξορία. Τὰ πράγματα ὅμως συγκλίνουν στὴν ἱστορικότητα τοῦ ταξιδιοῦ τῆς ἁγίας Μαγδαληνῆς στὴ Ρώμη, πράγμα ποὺ ἐνισχύει τὴν ὑπόθεση ὅτι ἔπαιξε σπουδαῖο ρόλο ἢ ἐνδεχομένως καὶ ἱδρυτικὸ στὴν Ἐκκλησία τῆς Ρώμης, τὸν ἱδρυτὴ τῆς ὁποίας μέχρι στιγμῆς δὲ γνωρίζουμε. Πάντως οὔτε ὁ Πέτρος οὔτε ὁ Παῦλος εἶναι. Ὁ Ρενάν, στὸ ἔργο του «Παῦλος», γράφει πὼς οἱ Εὐρωπαῖοι πρέπει νὰ εἶναι εὐγνώμονες στοὺς ἄγνωστους καὶ φτωχοὺς χριστιανοὺς ποὺ ἔφεραν πρῶτοι τὸ χριστιανικὸ μήνυμα στὴν Ἰταλία καὶ κατ᾿ ἐπέκτασιν στὸ δυτικὸ κόσμο.

Γιὰ τὴν ἱστορία πρέπει νὰ ἀναφέρω ὅτι στὸ Ἅγιον Ὄρος, στὴ Μονὴ τῆς Πέτρας τοῦ Ὁσίου Σίμωνος (Σιμωνόπετρα), φυλάσσεται ἕνα ἄφθαρτο γυναικεῖο χέρι, ποὺ διατηρεῖται αἰῶνες σὲ φυσικὴ θερμοκρασία ζωντανοῦ σώματος. Τὸ χέρι αὐτό, κατὰ τὴν παράδοση, ἀνήκει στὴν ἁγία Μαρία τὴ Μαγδαληνή, ποὺ μὲ τὰ θαύματά της θεωρεῖται δεύτερος κτήτορας τῆς Σιμωνόπετρας. Τὸ 1747 τὸ ἅρπαξαν πειρατές, ἀπὸ τοὺς ὁποίους τὸ ἀγόρασε τὸ 1765, στὴν Τρίπολη τῆς Λιβύης, ὁ ἡγούμενος Ἰωάσαφ. Δυστυχῶς τὰ ἀρχεῖα τῆς μονῆς κάηκαν στὴ μεγάλη πυρκαγιὰ τοῦ 1891 κι ἔτσι δὲν ξέρουμε ἄλλες λεπτομέρειες γιὰ τὴν ἱστορία του.

Ἀντίθετα, στὴ δύση ἡ Μαγδαληνὴ μεταμορφώθηκε σὲ πόρνη, κατ᾿ ἀρχὰς μὲ ἀφορμὴ τὴ γνωστὴ στιχομυθία της μὲ τὸν Ἰησοῦ ἀμέσως μετὰ τὴν ἀνάσταση. Τὸ γεγονὸς ὅτι Τὸν εἶδε πρώτη (Ἐκεῖνος δηλαδὴ ἐπέλεξε νὰ ἐμφανιστεῖ πρῶτα σ᾿ ἐκείνη), τὴν προσφώνησε τρυφερὰ «Μαρία» κι ἐκείνη ὅρμησε νὰ Τοῦ φιλήσει τὰ πόδια, ἔδωσαν ἀφορμὴ γιὰ αἰσθαντικὲς φαντασιώσεις σὲ ἀνθρώπους, πού, λόγω τῆς ὑποχρεωτικῆς ἀγαμίας ποὺ εἶχε ἐπιβληθεῖ στὸ δυτικὸ κλῆρο ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ 4ου αἰῶνα, ζοῦσαν μὲ τὴν ἀφόρητη καταπίεση τῶν ἐρωτικῶν ἀπωθημένων τους. Καλλιεργήθηκε ἔτσι ἕνας μύθος, ποὺ ἐπεκτάθηκε καὶ τελικὰ ἐπικράτησε –ἐπαναλαμβάνω, μόνο στὴ δύση.

Ἐπιπλέον, λόγω τῆς ὑποχρεωτικῆς ἀγαμίας τοῦ κλήρου, ὑπερτονίστηκε ἡ σημασία τῶν ἁμαρτιῶν ποὺ σχετίζονται μὲ τὸν ἔρωτα. Ὁ ἔρωτας θεωρήθηκε «σαρκικὴ ἁμαρτία» κι ἔδωσε τροφὴ σὲ γαργαλιστικὲς φαντασιώσεις (ὅπως καὶ σήμερα, ποὺ οἱ ἄνθρωποι ἀποστατοῦν κατὰ χιλιάδες ἀπὸ ἕναν ψεύτικο χριστιανισμό, ποὺ τὸν ἔχουμε παραμορφώσει κατὰ τὰ μοῦτρα μας). Οἱ λέξεις ἀνήθικος καὶ ἁμαρτωλὸς ἀπέκτησαν σεξουαλικὸ περιεχόμενο κι ἔχασαν στὴν οὐσία τὸ ἀληθινό τους περιεχόμενο, ποὺ σχετίζεται μὲ τὴν ἄρνηση τῆς ἀγάπης. Συγχρόνως, οἱ δυτικοὶ μυστικιστὲς ποὺ μίλησαν γιὰ ἔρωτα μὲ τὸ Θεό, ὅπως ὁ ἅγιος Φραγκίσκος, ὁ ἅγιος Ἰωάννης τοῦ Σταυροῦ ἢ ἡ ἁγία Τερέζα τῆς Ἄβιλλα, συνιστοῦν ἀποκλῖνον ρεῦμα τῆς δυτικῆς θεολογίας, ποὺ πλησιάζει πρὸς τὴν ὀρθόδοξη σκέψη –ἀπὸ τὴν ὁποία ἀπομακρύνεται κυρίως λόγω τοῦ ἄκρατου συναισθηματισμοῦ του.

Τὴ σύγχυση ἐπέτεινε ἡ μεταφορὰ τοῦ λειψάνου τῆς ἁγίας ἀπὸ τὴν Ἔφεσο στὴν ΚΠολη τὸ 890 μ.Χ. ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα Λέοντα Στ´ τὸ Σοφό, μαζὶ μὲ τὸ λείψανο τοῦ ἁγίου Λαζάρου ἀπὸ τὴν Κύπρο. Οἱ δυὸ ἀνακομιδὲς συνεορτάστηκαν ἀπὸ τὴ δυτικὴ Ἐκκλησία στὶς 4 Μαΐου, μὲ συνέπεια νὰ ταυτιστεῖ ἐσφαλμένα ἡ Μαγδαληνὴ μὲ τὴν ἄλλη Μαρία, τὴν ἀδερφὴ τοῦ Λαζάρου (ὅμως ἡ Μαγδαληνὴ ἦταν ἀπὸ τὰ Μάγδαλα, ἐνῶ ὁ Λάζαρος καὶ οἱ ἀδερφές του ἀπὸ τὴ Βηθανία). Ἐπειδὴ λοιπὸν στὸ κατὰ Ἰωάννην, 12, 1-11 ἀναφέρεται ὅτι, μετὰ τὴν ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου, ἡ ἀδερφή του ἡ Μαρία, συγκλονισμένη κι εὐτυχισμένη, ἄλειψε τὰ πόδια τοῦ Ἰησοῦ μὲ μύρο, ἐνῶ στὸ κατὰ Λουκᾶν 7, 36-50 καὶ στὸ Ματθ. 26, 6-16 ἀναφέρεται ὅτι μία μετανοημένη πόρνη ἔκανε κλαίγοντας κάτι ἀνάλογο στὸ σπίτι τοῦ φαρισαίου Σίμωνα τοῦ Λεπροῦ, πάλι στὴ Βηθανία, τὰ γεγονότα ταυτίστηκαν.

Εἶναι ἀλήθεια ὅτι οἱ δυὸ διηγήσεις μπερδεύονται σ᾿ ἕνα σημεῖο: κατὰ τὸν Ἰωάννη, ὁ Ἰούδας σκανδαλίστηκε μὲ τὸ μύρο τῆς Μαρίας καὶ ἀναρωτήθηκε γιατὶ νὰ σπαταληθεῖ ἔτσι, ἀντὶ νὰ πουληθεῖ καὶ τὸ ἀντίτιμό του νὰ δοθεῖ στοὺς φτωχοὺς (ὄχι γιατί τὸν ἐνδιέφεραν οἱ φτωχοί, γράφει ὁ εὐαγγελιστής, ἀλλὰ γιατὶ ἀγαποῦσε ὅ,τι εἶχε σχέση μὲ τὰ χρήματα), ἐνῶ, κατὰ τὸ Ματθαῖο, τὸ ἴδιο εἶπαν οἱ μαθητὲς γιὰ τὴν πράξη τῆς πόρνης (ὁ Ἰησοῦς, ἂν σᾶς ἐνδιαφέρει, ἀπάντησε νὰ μὴ σκανδαλίζονται, γιατὶ ἡ δυνατότητα βοήθειας τῶν φτωχῶν πάντα ὑπάρχει, ἐνῶ ἡ πράξη της ἦταν ἕνας αὐθορμητισμός, συνέπεια τοῦ συγκλονισμοῦ της, καὶ κατ᾿ οὐσίαν Τὸν στόλισε προκαταβολικὰ γιὰ τὴν ταφή Του –ἀμέσως μετὰ ὁ Ἰούδας συνεννοήθηκε μὲ τοὺς ἀρχιερεῖς). Ἡ ἀσάφεια αὐτὴ εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ σημεῖα τῶν εὐαγγελικῶν διηγήσεων ποὺ διαπλέκονται καὶ ἐξ αἰτίας της προέκυψε ὁ μύθος ὅτι ἡ συγκεκριμένη πόρνη καὶ ἡ ἀδερφὴ τοῦ Λαζάρου ἦταν τὸ ἴδιο πρόσωπο καὶ ταυτιζόταν μὲ τὴ Μαγδαληνή – ἡ ὁποία ὅμως δὲν ἐμπλέκεται καθόλου σὲ κανένα ἀπὸ τὰ δυὸ ἐπεισόδια.

Τὸ γεγονὸς τῆς πόρνης ἑορτάζεται στὴν ὀρθοδοξία μὲ τρόπο ποὺ συμβάλλει στὴν αὐτοσυνειδησία καὶ τὴν αὐτοκριτικὴ τὸ βράδυ τῆς Μεγάλης Τρίτης καὶ γιὰ τὸν ἑορτασμό του ἔχουν γραφτεῖ σπουδαία μουσικὰ καὶ ποιητικὰ ἔργα, μὲ κυριότερο τὸ τροπάριο τῆς Κασσιανῆς. Ὅμως πουθενὰ δὲν ἀναφέρεται τὸ ὄνομά της, γιατὶ καὶ πουθενὰ δὲν εἶναι καταγεγραμμένο. Αὐτὸ δὲν ὑποκρύπτει κάποια ὑποτιθέμενη προκατάληψη, γιατὶ ὑπάρχουν ἁγίες πρώην πόρνες (ὅπως ἡ ἁγία Μαρία ἡ Αἰγυπτία) καὶ γιατὶ τὸ πρῶτο τροπάριο τῆς Μ. Τρίτης ἔχει τὴν ἴδια μουσικὴ μὲ τὸ τροπάριο «Τὴν ὡραιότητα τῆς παρθενίας σου», ποὺ ἀναφέρεται στὴν Παναγία.

Σημειωτέον ὅτι ἡ πορνεία προϋποθέτει διαχωρισμὸ τοῦ σὲξ ἀπὸ τὸν ἔρωτα πρὸς τὸν ἄλλο ἄνθρωπο. Πορνεία, στὴν ὀρθόδοξη θεολογικὴ γλώσσα, εἶναι κάθε σεξουαλικὴ σχέση χωρὶς ἀγάπη, ἀκόμη κι ἂν συμβαίνει μέσα στὸ γάμο, πράγμα ποὺ θεωροῦμε ὑποβάθμιση τοῦ θεμελιώδους ἀνθρώπινου προσώπου καὶ χρήση τοῦ ἀνθρώπινου σώματος -ποὺ εἶναι ὁ μόνος ἀληθινὸς ναὸς τοῦ Θεοῦ- ὡς ἐργαλείου γιὰ τὴν ἀτομική μου ἡδονή.

Στὸ μεσαίωνα, ποὺ ἀναβίωσε καὶ μάλιστα ἄνθισε ὁ ἀποκρυφισμός (ἡ ἰδέα ὅτι ὑπάρχει μία «ἀπόκρυφη γνώση», στὴν ὁποία καλοῦνται νὰ μυηθοῦν κάποιοι ἐκλεκτοί) καὶ δημιουργήθηκε ἡ ἀλχημεία, ὁ νέος γνωστικισμός, ὁ νέος παγανισμός, οἱ μυστικὲς ἀδελφότητες κ.τ.λ., ἡ χριστιανικὴ προσέγγιση τῆς Μαγδαληνῆς θεωρήθηκε κατώτερου πνευματικοῦ ἐπιπέδου καὶ περιφρονήθηκε ἐντελῶς, ὅπως καὶ κάθε τι χριστιανικό, ποὺ συνδέθηκε de facto μὲ τὴν ἐξουσιαστικὴ μανία τῶν ἐκπροσώπων τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας. Ὅλα ἑρμηνεύτηκαν μὲ ἀποκρυφιστικὴ ματιά. Ἔτσι τὸ πρόσωπο τῆς Μαγδαληνῆς βόλευε, γιὰ νὰ μεταμορφωθεῖ σὲ «ἱερὴ νύμφη» καὶ ν᾿ ἀποδείξουν οἱ μυημένοι στὶς διάφορες παγανιστικὲς κινήσεις ὅτι κι ὁ χριστιανισμὸς δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπὸ μία παγανιστικὴ θρησκεία, τὴν ὁποία οἱ μοχθηροὶ ἐπίσκοποι μεταμόρφωσαν σὲ καταπιεστικὸ σύστημα συντηρητικῆς ἠθικῆς!

Ἡ ἱερὴ νύμφη κατέχει βασικὸ ρόλο στὶς παγανιστικὲς λατρεῖες, γιατὶ ἐνδιαφέρονται γιὰ τὴ γονιμότητα τῆς προσωποποιημένης Φύσης καὶ φυσικὰ χρειάζονται ἕνα συμβολικὸ θεϊκὸ γάμο, ποὺ θὰ τὴ γονιμοποιήσει. Ἀναζητήθηκε λοιπὸν αὐτὸς ὁ γάμος καὶ στὸ χριστιανισμό. Ἡ ἰδέα τῆς Μαγδαληνῆς τοὺς ἦρθε κυριολεκτικὰ στὸ πιάτο –πρώην πόρνη, ἡ πρώτη στὴν ὁποία «ἀποκαλύφθηκε» ὁ Ἰησοῦς (ἄρα ...μυημένη), καὶ ἐπιπλέον ὑπῆρχαν τὰ γνωστικὰ εὐαγγέλια, ποὺ μποροῦσαν νὰ προσφέρουν καὶ μία ὑποτιθέμενη τεκμηρίωση ἀπὸ τὶς πηγές. Οἱ γνωστικοὶ βέβαια, ὅπως εἴπαμε, δὲν ἐνδιαφέρονταν γιὰ τὴν ἱστορικότητα τῶν γεγονότων, ἀλλὰ γιὰ τὴν ἀντιστοιχία μὲ τὶς οὐράνιες μυθοπλασίες τους καὶ τὰ στάδια μύησης τῶν πιστῶν τους στὴ σωτήρια Γνώση ποὺ ἐπαγγέλλονταν [ἡ «Μαγδαληνή» στὸ ἀπόκρυφο εὐαγγέλιο τοῦ Φιλίππου, στὴ «Σοφία Ἰησοῦ Χριστοῦ» κ.τ.λ., δὲν εἶναι ἄνθρωπος ἀλλὰ ἔκπτωτο πνεῦμα, μὲ τὸ ὁποῖο ὁ ἄσαρκος «Ἰησοῦς» ἔρχεται σὲ ὑπερκόσμιο γάμο γιὰ τὴν ἀποκατάσταση τῆς κοσμικῆς τάξης]. Οἱ μεσαιωνικοὶ ἑρμηνευτὲς ὅμως τὰ ἐξέλαβαν ὡς κρυμμένα ἱστορικὰ στοιχεῖα καὶ τὰ ἀξιοποίησαν ἀνάλογα.

Ὅλη ἡ σύγχρονη παραφιλολογία περὶ Μαγδαληνῆς ὀφείλεται στὴ σκοτεινὴ ψυχοπαθολογία τοῦ μεσαίωνα, τὴ γεμάτη ἀδιέξοδα καὶ ἀπωθημένα, ποὺ εὐνόησε τὴν καλλιέργεια τοῦ ἀποκρυφιστικοῦ μυστικισμοῦ. Οἱ Ναΐτες, οἱ Ροδόσταυροι, οἱ Ἐλευθεροτέκτονες, οἱ Illuminati καὶ τὰ ὑπόλοιπα ὑποπροϊόντα τοῦ μεσαιωνικοῦ δυτικοῦ κόσμου, κάποτε στοίχισαν τὴ ζωὴ σὲ ἀμέτρητους δυστυχισμένους ἀνθρώπους καὶ σήμερα εἶναι παιχνίδια γιὰ σενάρια συνωμοσίας εὐρείας ἐμπορικῆς κατανάλωσης.

Λυπᾶμαι, ἀγαπητὲ ἀναγνώστη, ποὺ σᾶς παρουσιάζω μία πραγματικότητα τόσο ἀνιαρή, χωρὶς ἔστω μία τόση δὰ συνωμοσιούλα, ἀλλὰ παρηγορηθεῖτε, ἂν εἶναι δυνατόν, μὲ τὴν ἰδέα ὅτι ὁ Θεὸς συρρικνώθηκε οἰκειοθελῶς σὲ ἄνθρωπο-θύμα κάθε ἀνθρώπινης κακίας, γιὰ νὰ καλέσει στὴ θέωση ἐσᾶς καὶ τὸν καθένα προσωπικὰ ἀπ᾿ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἔχετε ποτὲ γνωρίσει ἢ ἀκούσει.

Θεόδωρος Ρηγινιώτης, ἀπὸ τὸ βιβλίο «Τὰ ἀπόκρυφα εὐαγγέλια καὶ ὁ σχηματισμὸς τῆς Καινῆς Διαθήκης», ἐκδ. Πύρρα, Ἀθήνα 2006.