Για την ηρωική αυτή δασκάλα που 16 χρονών πήγε να διδάξει στους σλαβόφωνους Έλληνες ενός χωριού της άνω κοιλάδας του Στρυμώνα, δεν έχουν γραφτεί πολλά. Την ανακάλυψα μέσα από μια αναζήτηση φωτογραφιών για τις δασκάλες του Μακεδονικού Αγώνα και έμεινα άναυδη για την μεγάλη προσφορά της. Η Φωτεινή δεν έδωσε την ζωή της για την πατρίδα, όπως άλλες δασκάλες που αναφερθήκαμε σε προηγούμενες αναρτήσεις (δες στο τέλος του άρθρου τους συνδέσμους), είχε όμως μια σημαντικότατη δράση στο χωριό που διορίστηκε. Ας δούμε περισσότερα για αυτή την άξια Ελληνίδα δασκάλα και ας τιμήσουμε την μνήμη της, με αυτή την ελάχιστη αναφορά στο έργο της…
Ξεχωριστή θέση στην ιστορία του Σταρτσόβου(βλέπε παρακάτω για το ηρωικό χωριό) , κατέχει η ηρωίδα δασκάλα Φωτεινή Αλατά Παπαδημητρίου.
Στις 13-11-1901 διορίστηκε μέσω του Μητροπολίτη Μελενίκου, σε ηλικία μόλις 16 ετών η Φωτεινή Αλατά στη θέση της δασκάλας του χωριού. Η ίδια της επέλεξε αυτή τη θέση αν και ήταν παράτολμη αυτή της η κίνηση. Οι κάτοικοι τη δέχτηκαν με ενθουσιασμό καθώς ένα μικρό κοριτσάκι δέχτηκε να διδάξει τα παιδιά τους και κατ’ επέκταση και τους ίδιους τα Ελληνικά.
Οι κάτοικοι του χωριού αν και είχαν έντονα ριζωμένα μέσα τους Ελληνικά πιστεύω μιλούσαν μια σλαβόφωνη διάλεκτο που είχε ως βάση τη βουλγαρική γλώσσα. Πρώτη κίνηση της μικρής Φωτεινής ήταν να κάνει το χωριό καθαρά ελληνόφωνο.Έτσι το πρωί δίδασκε στα παιδιά και το απόγευμα στους γονείς την Ελληνική γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμα. Σ’ αυτό της το έργο τη βοήθησε η μητέρα της, Ευδοκία, καθώς ήταν γνώστης της βουλγάρικης γλώσσας.
Το έργο της δεν το περιόρισε στη γλώσσα, αλλά παράλληλα δίδαξε με πολύ μεράκι τα Ελληνικά δημοτικά τραγούδια, χορούς, βοηθούσε στην κατανόηση του Κυριακάτικου Ευαγγελίου, ενώ φρόντιζε οι γυναίκες να εμπλουτίζουν τα εργόχειρα τους με ελληνικές παραστάσεις.
Έμεινε στο χωριό εννέα ολόκληρα χρόνια σε αντίθεση με κάθε συνάδελφο της που εγκατέλειπε τη θέση του μετά από ένα χρόνο διδασκαλίας. Από το 1901 μέχρι 1911 εργάστηκε σκληρά για τους Σταρτσοβήτες και αυτοί με τη σειρά τους την αγάπησαν και της παρείχαν ότι χρειαζόταν.
Για την πλούσια εθνικοπατριωτική της δράση, η δασκάλα έγινε στόχος, και κυνηγήθηκε πολλές φορές, απ’ τους κομιτατζήδες.
Το 1911 έφυγε από το Στάρτσοβο καθώς παντρεύτηκε τον Αθανάσιο Παπαδημητρίου και μαζί απέκτησαν έξι παιδιά.
Η Φωτεινή Αλατά τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών (βραβεύει ανθρώπους του πνεύματος και των γραμμάτων) για την προσφορά της στο Μακεδονικό Αγώνα.
Λίγα λόγια για το ηρωικό χωριό Στράτσοβο
Το Στάρτσοβο, ήταν ένα απ’ τα ελληνικά κέντρα της άνω κοιλάδας του Στρυμόνα (σημερινή ΝΔ Βουλγαρία) στις αρχές του προηγούμενου αιώνα και πριν τη χάραξη των σημερινών ελληνοβουλγαρικών συνόρων. Οι κάτοικοί του, αν και σλαβόφωνοι αρχικά, διατήρησαν ακέραιη την πίστη τους, στην Ελλάδα και την Ορθοδοξία.
Απαρχή των δεινών, για τον ελληνικό πληθυσμό της περιοχής, αποτελεί το βουλγαρικό σχίσμα (1870). Βούλγαροι κομιτατζήδες, πραγματοποιούσαν τακτικές εφόδους στα ελληνικά χωριά, προκειμένου να τα εκβουλγαρίσουν, συνήθως με βίαιο τρόπο.
Το χωριό Στάρτσοβο, υπήρξε ένα απ΄τα ελάχιστα χωριά του μακεδονικού βορρά, που αντιστάθηκε, με νύχια και με δόντια, για να διατηρήσει ανέπαφο τον ελληνικό του χαρακτήρα. Τη στάση αυτή την πλήρωσε, με δολοφονίες χωρικών, απ’ τα κομιτατζίδικα στίφη. Οι Σταρτσοβίτες όμως δεν λύγισαν και πέρασαν στην αντεπίθεση, με τη δημιουργία ένοπλών ομάδων αυτοάμυνας, τα δύσκολα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα (1870 – 1908).
Ξεχωριστή θέση στη σύγχρονη ιστορία του Σταρτσόβου, κατέχει η ηρωίδα δασκάλα Φωτεινή Αλατά Παπαδημητρίου.( όπως είπαμε παραπάνω )Έμεινε στο Στάρτσοβο για εννέα (9) ολόκληρα χρόνια και πρόσφερε σημαντική εθνική προσφορά, το βασικότερο από τα οποία υπήρξε η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, όχι μόνο στα παιδιά του σχολείου, αλλά και στους ενήλικες του χωριού. Έτσι το Στάρτσοβο, από σλαβόφωνο ελληνικό χωριό, ήταν πλέον και ελληνόφωνο. Για την πλούσια εθνικοπατριωτική της δράση, η δασκάλα έγινε στόχος, και κυνηγήθηκε πολλές φορές, απ’ τους κομιτατζήδες.
Η Φωτεινή Αλατά, έφυγε το Στάρτσοβο το 1911, εξαιτίας της παντρειάς της, με τον Σερραίο έμπορο Παπαδημητρίου. Έτσι δεν κατάφερε να δει την απελευθέρωση του χωριού και την είσοδο του ελληνικού στρατού (Ιούλιος 1913), αλλά και την τραγική συνέχεια. Tην προσφυγιά των κατοικων του. μετά την παραχωρηση της γύρω περιοχής στη Βουλγαρία, μετά την υπογραφή της “Συνθήκης του Βουκουρεστίου” (Αύγουστος 1913).
Οι Σταρτσοβίτες, αφού έκαψαν τα νεκροταφεία, τα σπίτια και όλα τα αρχεία του χωριού, άφησαν μόνο την εκκλησία του Αγίου Μηνά, εγκατέλειψαν με δάκρυα στα μάτια το μικρό χωριό τους και κατηφόρισαν για την Πατρίδα. Περιπλανώμενοι στη βόρεια Ελλάδα, εγκαταστάθηκαν τελικά στο Νέο Πετρίτσι, για να αποτελέσουν στη συνέχεια κύριο συστατικό της τοπικής κοινωνίας.
