Βίος τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίας
1. Καταγωγή καί δράση τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας
Γεννήθηκε καί μεγάλωσε στή Ρώμη στό τέλος τοῦ 3ου μ.Χ αἰῶνος. Ἦταν κόρη ἀρχοντικῆς καί πλούσιας οἰκογένειας. Παρά τήν σκληρή ἐπαγρύπνηση τοῦ εἰδωλολάτρη πατέρα της Πραιτεξτάτου, ἡ Χριστιανή μητέρα της Φαύστα τήν ὁδήγησε στόν Χριστιανό διδάσκαλο Χρυσόγονο πού τῆς δίδαξε τό Χριστιανισμό καί ἄναψε τόν ἔρωτα καί τήν ἀγάπη της πρός τόν Χριστό. Ἀποφασισμένη νά ζήσει μοναχική ζωή διά βίου, ἐν ἁγνείᾳ καί παρθενίᾳ, ὑποχρεώθηκε ἐν τούτοις πιεζόμενη ἀπό τόν πατέρα της, νά παντρευτεῖ τόν εἰδωλολάτρη ἀξιωματοῦχο τοῦ αὐτοκράτορος Διοκλητιανοῦ Πούπλιο, τήν πρός τόν ὁποῖο ὅμως σαρκική συνάφεια ἀπέφευγε, ὅπως λέγει τό συναξάριο, διά τήν ἀπιστίαν αὐτοῦ, προφασιζόμενη ὅτι ἦταν ἀσθενής· «νοσεῖν ἀεί προφασιζομένη». Ὁ αἰφνίδιος καί θεόσταλτος θάνατος τοῦ συζύγου της ἐλευθέρωσε ὅλες τίς δυνατότητες τῆς Ἀναστασίας, πού διέθεσε στό ἑξῆς, ἡ περικαλλέστατη αὐτή καί ἀρχοντική νεαρή γυναίκα, ὅλα της τά πλούτη, τό χρόνο, τή δράση καί τήν ἀγάπη της στό νά ἐπισκέπτεται στίς φυλακές τούς φυλακισμένους Χριστιανούς, νά τούς ἐνισχύει καί νά τούς ἐνθαρρύνει, ὥστε νά μήν δειλιάσουν μπροστά στό μαρτύριο. Ἔγινε «ἀλείπτρια», προπονήτρια πολλῶν μαρτύρων πού ὀφείλουν τό ἔνδοξο μαρτυρικό τους τέλος στήν ἐνθάρρυνση τῆς Ἀναστασίας.
2. Ἐνισχύει στή Θεσσαλονίκη τίς ἀδελφές ὁσιομάρτυρες, Ἀγάπη, Χιονία καί Εἰρήνη
Γιά τό ἔργο της αὐτό δέν περιορίστηκε στή Ρώμη, ἀλλά ἅπλωσε τήν ἀγάπη της μέχρι τήν Ἀνατολή, μέχρι τή Νικομήδεια, ἀφοῦ διέτρεξε τό Ἰλλυρικό καί τή Μακεδονία, ὅπου ἔδρασε ἰδιαίτερα στήν πόλη τῆς Θεσσαλονίκης. Οἱ τρεῖς γνωστές ἀδελφές Ἀγάπη, Χιονία καί Εἰρήνη πού μαρτύρησαν ἐπί Διοκλητιανοῦ στή Θεσσαλονίκη, πρίν ἀπό τό μαρτυρικό τους θάνατο γνώρισαν τήν φροντίδα καί τήν ἀγάπη τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας, ἡ ὁποία γιά τό λόγο αὐτό φυλακίσθηκε καί βασανίσθηκε σέ φυλακή τῆς Θεσσαλονίκης. Εἶναι μάλιστα πολύ πιθανό ὅτι τό ὄρος στό ὁποῖο τοξεύθηκε ἀπό στρατιώτη ἡ τρίτη ἀπό τίς ἀδελφές, ἡ ἁγία Εἰρήνη, εἶναι τό ὄρος ὅπου σήμερα εἶναι ἡ Μονή τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας, ἡ ὁποία φρόντισε καί ἐνεταφίασε τά τίμια σώματα τῶν τριῶν ἀδελφῶν παρθενομαρτύρων, τῶν ὁποίων τή μνήμη ἡ Ἐκκλησία γιορτάζει στίς 16 Ἀπριλίου.
3. Χρυσόγονος καί Ζωΐλος
Δέν εἶναι ὅμως μόνον οἱ τρεῖς παρθενομάρτυρες τῆς Θεσσαλονίκης μέ τίς ὁποῖες συνδέθηκε ἡ Ἁγία Ἀναστασία. Ἀναφερθήκαμε προηγουμένως στόν διδάσκαλό της Χρυσόγονο, ὁ ὁποῖος ὑπέστη μαρτυρικό θάνατο στήν Νικομήδεια τῆς Μικρᾶς Ἀσίας κατά τόν συναξαριστή, κατ' ἄλλους δέ στήν Ἀκυϊλία τῆς Ἰλλυρίας. Σώζεται ἀλληλογραφία μεταξύ τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας, τόν καιρό πού τήν εἶχε φυλακίσει ὁ ἄνδρας της, γιά νά ἐμποδίσει τήν φιλάνθρωπη δράση της, καί τοῦ Χρυσογόνου, πού τόν εἶχαν φυλακίσει, γιατί δίδασκε μέ παρρησία καί πολλή ἐπιτυχία τό Χριστιανισμό. Τόν Χρυσόγονο ἀκολούθησε ἡ Ἀναστασία στήν μαρτυρική του πορεία ἀπό τή Ρώμη στή Νικομήδεια, ἀφοῦ ἐν τῷ μεταξύ ἀποφυλακίσθηκε μετά τό θάνατο τοῦ συζύγου της. Τοῦ συμπαρεστάθη καί τον ἐνεδυνάμωσε, ἡ τολμηρή αὐτή μαθήτρια τόν πρεσβύτη δάσκαλο. Μετά τόν δι' ἀποκεφαλισμοῦ μαρτυρικό του θάνατο, ὁ Χρυσόγονος ἐμφανίσθηκε σέ ὅραμα στόν ἱερέα Ζωΐλο, τοῦ ὑπέδειξε τόν τόπο πού βρισκόταν τό ἅγιό του λείψανο καί τοῦ ἀπεκάλυψε ὅτι ὁ αὐτοκράτωρ Διοκλητιανός ἔδωσε ἐντολή νά βασανιστοῦν οἱ τρεῖς ἀδελφές Ἀγάπη, Χιονία καί Εἰρήνη, τίς ὁποῖες ὅμως θά ἐρχόταν νά ἐνθαρρύνει ἡ Ἀναστασία, ὅπως καί ἔγινε. Τό ἴδιο ὅραμα εἶδε συγχρόνως καί ἡ Ἀναστασία, πού ἀνέλαβε πράγματι νά συμπαρασταθεῖ στίς τρεῖς μέλλουσες μάρτυρες. Ὁ ἱερεύς Ζωΐλος, πλησίον τοῦ ὁποίου ἔμεναν οἱ τρεῖς ἀδελφές, δέχτηκε σέ λίγες μέρες τήν προαναγγελθεῖσα ἐπίσκεψη τῆς Ἀναστασίας, ἡ ὁποία προσκύνησε τό ἅγιο λείψανο τοῦ διδασκάλου της καί ἀνέλαβε τίς τρεῖς ἀδελφές, οἱ ὁποῖες ὅπως εἴπαμε, μαρτύρησαν στή Θεσσαλονίκη. Ὁ Ζωΐλος ἐντός ὀλίγου ἀπέθανεν ἐν Κυρίῳ, ὅπως τοῦ εἶχε προαναγγείλει ὁ Χρυσόγονος, μαζί μέ τόν ὁποῖο ἑορτάζεται στίς 22 Δεκεμβρίου, ἡμέρα τοῦ μαρτυρίου καί τῆς μνήμης τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας. Στόν συναξαριστή ὁ Ζωΐλος παρουσιάζεται ὡς μάρτυς. Χρυσόγονος, Ζωΐλος, Ἀγάπη, Χιονία, Εἰρήνη ἀποτελοῦν τήν πρώτη ὁμάδα ἁγίων, μέ τήν ὁποία συνδέθηκε ἡ Ἁγία μας, ἀκολουθοῦν ὅμως καί ἄλλες.
4. Ἡ Θεοδότη καί τά παιδιά της
Κατά τήν παραμονή της στή Νικομήδεια, ὅπου εἶχε φθάσει συνοδεύοντας τόν διδάσκαλό της Χρυσόγονο, ἡ Ἀναστασία ἔγινε γνωστή γιά τίς ἀγαθοεργίες καί τήν χριστιανική της δράση. Στήν πόλη αὐτή ζοῦσε ἐν χηρείᾳ, μετά τό θάνατο τοῦ συζύγου της, ἡ Θεοδότη μέ τά τρία παιδιά της. Προσκολλήθηκε στήν Ἀναστασία, ὡς συνεργάτης καί βοηθός στίς ἀτέλειωτες ἐπισκέψεις τῶν φυλακισμένων καί διωκομένων Χριστιανῶν. Ἐπειδή ἀρνήθηκε νά ὑπανδρευθεῖ τόν ἄρχοντα Λευκάδιο, πού τήν θαύμαζε γιά τήν ὀμορφιά της, ἡ Θεοδότη ὁδηγήθηκε σέ δίκη, κατά τήν ὁποία προτίμησε νά μαρτυρήσουν αὐτή καί τά τρία παιδιά της μέσα σέ καμίνι φωτιᾶς, παρά νά ἀρνηθοῦν τόν Χριστό· ἡ μητρότητα στίς ὡραιότερες στιγμές της, ἀφοῦ θέτει σέ δεύτερη μοῖρα τή ζωή τή σαρκική τῶν παιδιῶν της, προκειμένου νά κερδίσουν τήν αἰώνια καί ἀγέραστη ζωή τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἄλλη μία ὁμάδα μαρτύρων ἀπό τόν κύκλο τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας, πού γιορτάζουν ἐπίσης μαζί της στίς 22 Δεκεμβρίου.
5. Οἱ ἑκατόν εἴκοσι κατάδικοι
῎Εφθασε ὅμως καί ὁ καιρός καί τοῦ δικοῦ της μαρτυρίου, πρίν ἀπό τό ὁποῖο ἔγινε αἰτία νά πλουτίσει ἡ ᾿Εκκλησίαμας μέ ἑκατόν εἴκοσι ἀκόμη μάρτυρες. Μετά ἀπό ἐπίμονες προσπάθειες οἱ ἄρχοντες, ἄλλοτε μέ ὑποσχέσεις καί γλυκόλογα καί ἄλλοτε μέ φρικτά βασανιστήρια, δέν κατόρθωσαν νά πείσουν τήν ᾿Αναστασία νά ἀρνηθεῖ τή χριστιανική της πίστη. ῾Η Θεοδότη ἐμφανιζόταν στόν ὕπνο της, μήνυμα ἀπό τόν οὐρανό, γιά νά τήν ἐνισχύσει, ἀνταποδίδοντας ἔτσι ὅσα εἶχε κάνει ἡ ᾿Αναστασία γι᾿ αὐτήν. Κατά θαυματουργικό τρόπο ἡ ᾿Αναστασία, ἀντί νά βγαίνει ταλαιπωρημένη καί ἐξουθενωμένη ἀπό τίς φυλακές καί τά βασανιστήρια, ἐμφανιζόταν ἀκμαία καί χαρούμενη. Στήν ἀπόγνωσή του ὁ εἰδωλολάτρης ἄρχοντας διατάσσει νά βάλουν τήν ᾿Αναστασία μαζί μέ ἄλλους ἑκατόν εἴκοσι εἰδωλολάτρες καταδίκους καί ἕνα Χριστιανό, τόν Εὐτυχιανό, μέσα σέ μεγάλη βάρκα, νά ἀνοιχθοῦν στή θάλασσα καί, ἀφοῦ ἀνοίξουν ὀπές στή βάρκα, νά τούς ἀφήσουν νά πνιγοῦν, ὅπως καί ἔγινε. ῾Ο Θεός ὅμως δέν ἐπέτρεψε νά εὐοδωθοῦν τά σχέδια τοῦ ἄρχοντα, γιατί τό δικό του σχέδιο προέβλεπε τή σωτηρία καί ἄλλων ἀνθρώπων. Ξαφνικά ἐμφανίζεται στό τιμόνι τῆς βάρκας ἡ Θεοδότη καί τήν ὁδηγεῖ μέ ἀσφάλεια στή στεριά. ῎Εκθαμβοι οἱ ἑκατόν εἴκοσι κατάδικοι ἀπό τό θαῦμα πού ἔζησαν, πίστεψαν στόν Χριστό, ὁμολόγησαν καί αὐτοί μέ παρρησία τήν πίστη τους ἑνώπιον τοῦ ἄρχοντος, μέ συνέπεια νά ἀποκεφαλισθοῦν καί νά κερδίσουν τόσο γρήγορα τήν αἰωνιότητα.
6. Τό μαρτύριο τῆς ῾Αγίας
῾Η ἄκαμπτη καί ἀνυποχώρητη ᾿Αναστασία τελικά δέθηκε σέ πασσάλους καί, δεμένη ὅπως ἦταν, παραδόθηκε στή φωτιά, στίς 22 Δεκεμβρίου, πού ἡ ᾿Εκκλησία γιορτάζει τή μνήμη της. Τό λείψανο τῆς ῾Αγίας τό πῆρε μία γυναίκα ἀρχόντισσα, πού λεγόταν ᾿Απολλωνία, ἀφοῦ χρησιμοποίησε τή γνωριμία της μέ τή σύζυγο τοῦ ἐπάρχου. ᾿Ενεταφίασε τό σῶμα στόν κῆπο της, ὅπου ἀργότερα ἔκτισε καί νάο πρός τιμήν της. Ποιός ἀκριβῶς ἦταν ὁ τόπος αὐτός τοῦ μαρτυρίου καί τοῦ ἐνταφιασμοῦ της δέν γνωρίζουμε. Τό μαρτύριό της ἔγινε τό 303 ἤ 304 κατά τό Διωγμό τοῦ Διοκλητιανοῦ, κατά πολλούς στή Θεσσαλονίκη, κατά ἄλλους στό Σίρμιο, ἐνῶ ὑπάρχουν καί μερικοί πού πιστεύουν ὅτι ἐμαρτύρησε στή Ρώμη.
7. Τά λείψανα τῆς ῾Αγίας
Εἶναι πάντως ἱστορικά ἐξακριβωμένο ὅτι τό λείψανό της βρέθηκε στό Σίρμιο, ἀπ᾿ ὅπου μεταφέρηθκε στήν Κωνσταντινούπολη ἐπί πατριάρχου Γενναδίου (457-471) καί αὐτοκράτορος Λέοντος Α´ (457-474). Τοποθετήθηκε κατ᾿ ἀρχήν στόν ἐπ᾿ ὀνόματί της ναό πού βρισκόταν στόν Ἱππόδρομο, τόν μοναδικό πού εἶχε ἀπομείνει στούς ᾿Ορθοδόξους κατά τήν ἐποχή τοῦ ᾿Αρειανισμοῦ. Στόν μικρό αὐτό ναό ἔδωσε τή μεγάλη μάχη του ἐναντίον αὐτῆς τῆς αἱρέσεως ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος καί ἐπανέφερε τήν ᾿Ορθοδοξία στήν Κωνσταντινούπολη μέ τούς περίφημους Θεολογικούς Λόγους πού ἐξεφώνησε ἐκεῖ.
Σήμερα, μέρη τῶν ἱερῶν λειψάνων τῆς ῾Αγίας, ἡ ἁγία κάρα της καί μέρος ἀπό τό δεξιό της πόδι βρίσκονται στήν Ἱερά Πατριαρχική καί Σταυροπηγιακή Μονή τῆς ῾Αγίας ᾿Αναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίας στήν Μακεδονία.
8. Γιατί ὀνομάζεται «Φαρμακολύτρια»
α) Δίδει φάρμακα καί θεραπεύει σωματικές καί ψυχικές ἀσθένειες
Τό ἐπίθετο «Φαρμακολύτρια» τῆς ῾Αγίας ἔχει δύο ἔννοιες, μία γενική καί μία εἰδική. Κατά τήν εὐρύτερη, τήν γενική ἔννοια, ἡ ῾Αγία ὀνομάζεται ἔτσι, διότι ὅπως λέει ὁ Τρύφων Εὐαγγελίδης στό βιβλίο του Βίοι ῾Αγίων (σελ. 994) «εἶχεν ἄνωθεν παρά Θεοῦ τήν δύναμιν νά λύῃ καί καταστρέφῃ τῶν φαρμάκων καί τῶν δηλητηρίων τά κακά ἀποτελέσματα καί τάς ἐνεργείας» ἤ διότι παρέχει ἡ ἴδια ἀφθόνως φάρμακα, «ἐκλύει» φάρμακα γιά τήν θεραπεία τῶν σωματικῶν καί ψυχικῶν ἀσθενειῶν, ὅπως λέγει τό Μεγαλυνάριο μιᾶς ἀκολουθίας της: «Φάρμακα προχέουσα μυστικά ψυχῶν καί σωμάτων θεραπεύεις πάθη δεινά, ὦ ᾿Αναστασία, τῇ θείᾳ ἐνεργείᾳ· διό τάς χάριτάς σου πάντες κηρύττομεν».
β) Διότι λύνει τίς φαρμακεῖες, δηλαδή τά μάγια
Κατά τήν εἰδική ἔννοια ἡ ῾Αγία ὀνομάζεται «Φαρμακολύτρια», διότι ἀνάμεσα στίς πολλές ἄλλες ἰάσεις καίθεραπεῖες πού ἐπιτελεῖ ἔλαβε ἀπό τόν Θεό τή Χάρη καί τή δύναμη νά γλυτώνει ὅσους ἔπεσαν στά δίχτυα τῶνφαρμακῶν καί τῶν φαρμακευτριῶν, δηλαδή τῶν μάγων καί τῶν μαγισσῶν. Λύνει τίς φαρμακεῖες, δηλαδή τά μάγια, καί γι᾿ αὐτό ὀνομάζεται φαρμακολύτρια.
Παραθέτουμε ἕνα ἀπό τά παλαιά θαύματα τῆς ῾Αγίας πού ἀναφέρεται σέ θεραπεία μαγεμένης κοπέλλας καί ἔχεισχέση μέ τό μοναστήρι πού ἦταν τότε ἡγουμένη ἡ ῾Αγία Εἰρήνη ἡ Χρυσοβαλάντου, ὅπως τό διηγεῖται ὁ πατήρΧαράλαμπος Βασιλόπουλος (Βίοι ῾Αγίων 89, ῾Η ῾Αγία ᾿Αναστασία ἡ Φαρμακολύτρια, σελ. 34 ἑ.):
Μιά κοπέλλα εὐγενής καί ὡραία, πού καταγόταν ἀπό τήν Καππαδοκία, ἦταν ἀρραβωνιασμένη. ῎Επειτα μετάνοιωσε ἡ νέα καί δέν τόν ἤθελε τόν μνηστῆρα. ῎Αλλά γιά νά μήν τήν ἐνοχλεῖ ἐκεῖνος, ἔφυγε καί πῆγε στό Μοναστήρι, πού ἦταν ῾Ηγουμένη ἡ ῾Αγία Εἰρήνη ἡ Χρυσοβαλάντου, κοντά στήν Κωνσταντινούπολη καί ἐκεῖ ἐμόνασεν.
῾Ο μνηστήρας της δέν μποροῦσε μέ κανέναν τρόπο νά τήν βγάλη ἀπό τό Μοναστήρι. ῏Ηταν μεθυσμένος ἀπό τόν ἔρωτα. Γι᾿ αὐτό βρῆκε ἕνα μεγάλο μάγο καί τοῦ ἔταξε πολλά χρήματα, ἄν θά μποροῦσε νά καταφέρη τήν νέα μέ τά μάγια του, νά ἐγκαταλείψη τό Μοναστήρι καί νά γίνη γυναίκα του.
῾Ο μάγος ἐκεῖ στήν Καππαδοκία ἔκανε τά μάγια του καί ἡ γυναίκα βγῆκε ἀπό τίς φρένες της. Γύριζε ὅλο τό Μοναστήρι καί φώναζε τόν μνηστῆρα μέ τό ὄνομά του. ῾Ωρκιζόταν δέ, ὅτι ἐάν δέν τῆς ἀνοίξουν τήν πόρτα νά πάη νά τόν βρῆ θά πνιγόταν. ῾Η ῾Οσία Εἰρήνη ἡ Χρυσοβαλάντου, ἡ ῾Ηγουμένη, τήν ἔβλεπε σ᾿ αὐτήν τήν κατάσταση, ἔκλαιγε καί ἔλεγε:·
-᾿Αλλοίμονο σέ μένα τήν ἀθλία, διότι διά τήν ἀμέλειαν τῶν βοσκῶν ἁρπάζουν οἱ λύκοι τά πρόβατα. ᾿Αλλά, πονηρέ διάβολε, ἄδικα κοπιάζεις. ῾Ο Χριστός δέν θά σέ ἀφήση νά καταπιῆς τήν ἀμνάδα μου.
Τότε συγκέντρωσε ὅλη τήν ἀδελφότητα καί τίς δίδαξε νά φυλάγωνται ἀπό τίς πανουργίες τοῦ δαίμονος. Διέταξε κατόπιν νά νηστέψουν ὅλες ὅλη τήν ἑβδομάδα καί νά προσεύχωνται. Νά κάμνουν δέ διά τήν πάσχουσαν ἀδελφήν, κάθε μέρα χίλιες μετάνοιες. ῎Ετσι προσευχόταν ἡ κάθε μία στό κελλί της.
Τήν τρίτη νύχτα βλέπει ἡ ῾Αγία Εἰρήνη ἐκεῖ πού προσευχόταν, τά μεσάνυχτα, μπροστά της τόν Μέγαν Βασίλειον, πού τῆς εἶπε:
-Γιατί μᾶς ὀνειδίζεις Εἰρήνη, ὅτι ἀφήνομε καί γίνονται στήν πατρίδα μας τά φοβερά καί ἀνόσια μάγια; ῞Οταν ξημερώση, πάρε τήν ἄρρωστη μαθήτριά σου καί νά τήν πᾶς εἰς τάς Βλαχέρνας. ᾿Εκεῖ θά ἔλθη νά τήν θεραπεύση ἡ Μήτηρ τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, πού ἔχει τή δύναμη.
῾Ο ῞Αγιος ἀμέσως ἔγινε ἄφαντος. ῾Η ῾Αγία πῆρε τήν πάσχουσα καί δύο ἀδελφές, τίς ἐναρετώτερες, καί πῆγε στόν Ναό τῶν Βλαχερνῶν. Ἐκεῖ προσευχόταν ὅλη τήν ἡμέρα μέ δάκρυα. Τό μεσονύκτιον ὅμως ἀπό τόν κόπον ἀποκοιμήθηκαν.
Τότε βλέπει στόν ὕπνο της ἡ ῾Αγία πολύ λαό, πού ἑτοίμαζαν τούς δρόμους. ῏Ηταν χρυσοφορεμένοι, ὁλόφωτοι καί ραντίζανε μέ εὐωδέστατα ἄνθη καί ἐθυμίαζαν. ῾Η ῾Αγία τούς ρώτησε, γιατί ἔκαμναν τόση ἑτοιμασία. ᾿Εκεῖνοι ἀποκρίθηκαν:
- ῾Η Μήτηρ τοῦ Θεοῦ ἔρχεται. ῾Ετοιμάσου καί σύ ν᾿ ἀξιωθῆς νά τήν προσκυνήσης.
Τότε ἔφτασε ἡ Παντάνασσα. Τήν ἀκολουθοῦσε πλῆθος ἀμέτρητο ἀστραπηφόρων, τό δέ θεῖο καί σεβάσμιο πρόσωπό της ἔχυνε τόση λάμψη, πού δέν μποροῦσε νά τό βλέπη ἄνθρωπος. ῞Οταν εἶδε ὅλους τούς ἐκεῖ ἀρρώστους ἡ Παναγία, ἦλθε καί στήν ἄρρωστη μαθήτρια τῆς Εἰρήνης. ῾Η ῾Ηγουμένη πέφτει στά πόδια τῆς Παναγίας φοβισμένη καί ἔντρομη.῎Ακουσε ὅμως ὅτι ἡ Θετόκος φώναξε τό Μέγαν Βασίλειον καί τόν ἐρώτησεν γιά τήν Εἰρήνη, τί χρειαζόταν. ᾿Εκεῖνος τῆς ἐξέθεσεν ὅλη τήν ὑπόθεση τῆς νέας.
- Καλέστε τήν ᾿Αναστασία, εἶπεν ἡ Παναγία.
῾Η ῾Αγία ᾿Αναστασία ἡ Φαρμακολύτρια ἔφθασε ἀμέσως. Τότε ἡ Θεοτόκος τῆς εἶπε:
- Πηγαίνετε στήν Καισάρεια μέ τόν Βασίλειο, ἐξετάστε μέ ἐπιμέλεια καί νά θεραπεύσετε αὐτήν τήν κόρη της, διότι σέ σένα ὁ Υἱός καί Θεός μου χάρισε αὐτήν τήν χάριν.
Κατόπιν προσκύνησαν τήν Παναγία ἡ ῾Αγ. ᾿Αναστασία καί ὁ Μέγας Βασίλειος καί ἀνεχώρησαν ἐσπευμένως νά ἐκτελέσουν τήν ἐντολή. ῎Ακουσε δέ καί ἡ ῾Οσία ῾Ηγουμένη μιά φωνή, πού τῆς ἔλεγε·:
- Πήγαινε στό Μοναστήρι σου, ἐκεῖ θά θεραπευθῆ.
Ὅταν ἡ Χρυσοβαλάντου ξύπνησε, φανέρωσε καί στίς ἄλλες μοναχές τό ὅραμα καί ἀνεχώρησαν χαρούμενες. ῏Ηταν Παρασκευή καί τήν ὥρα τοῦ ῾Εσπερινοῦ μαζεύτηκαν ὅλες στό Ναό. ῾Η ὁσία τούς διηγήθηκε τήν ὀπτασία καί τίς διέταξε νά σηκώσουν μάτια καί χέρια στόν Οὐρανό καί νά λέγουν ἀπό τήν καρδιά τους τό «Κύριε ἐλέησον».
῎Επειτα ἀπό πολλή ὥρα προσευχῆς μέ δάκρυα, φάνηκαν στόν ἀέρα πετώντας ἡ ᾿Αναστασία ἡ Φαρμακολύτριακαί ὁ Μέγας Βασίλειος, ὁ ὁποῖος τῆς εἶπε:
- ῞Απλωσε, Εἰρήνη, τά χέρια σου. Δέξου αὐτά καί μή μᾶς ὀνειδίζεις ἄδικα.
Αὐτό τῆς τό εἶπε, διότι ἡ ῾Οσία Χρυσοβαλάντου προσευχόταν στήν εἰκόνα του καί τοῦ ἔλεγε νά διώξη τούςΜάγους ἀπό τήν Καισάρεια. Ἅπλωσε τότε τά χέρια της καί πῆρε ἕνα δέμα, πού ἐρχόταν ἀπό τόν ἀέρα καί τό ὁποῖον ἐζύγιζε τρεῖς λίτρες.
῞Οταν ὅμως τό ἔλυσε, βρῆκαν μέσα διάφορα μαγικά· σπάγγους, τρίχες, μολύβια, δεσίματα καί γραμμένα ὀνόματα δαιμόνων, ἰδιαιτέρως ὅμως εἶχαν δύο μικρά ἀγαλματάκια ἀπό μολύβι. Τό ἕνα ἦτο τοῦ ἀνδρός τό ὁμοίωμα καί τό ἄλλο τῆς μοναχῆς. Οἱ μοναχές ἐθαύμασαν καί ὅλη τήν νύχτα εὐχαριστοῦσαν τήν Θεοτόκον.
Τό πρωί ἔστειλε ἡ ῾Ηγουμένη στίς Βλαχέρνες δύο μοναχές καί τήν πάσχουσαν. ῎Εδωσε συγχρόνως εἰς αὐτές καί τά προαναφερθέντα μαγικά, καθώς καί λάδι μέ πρόσφορον, γιά νά λειτουργήση ὁ Προσμονάριος.
Αὐτός μετά τήν θείαν Λειτουργίαν ἔχρισε τήν ἄρρωστη ἀπό τό λάδι τῆς κανδήλας. ῎Επειτα ἔβαλε τά μαγικά ἐπάνω στά ἀναμμένα κάρβουνα. Τήν ὥρα δέ πού καιγόταν ἐκεῖνα, λύνονταν καί τά ἀόρατα δεσμά τῆς μοναχῆς. ῏Ηλθε τότε στό μυαλό της καί δόξαζε τόν Θεόν, πού τήν ἀπάλλαξε.
῞Οταν ὅμως διαλύθηκαν τελείως τά μολυβένια ἀγάλματα, ἔβγαιναν φωνές μεγάλες ἀπό τά κάρβουνα, ὅπως κάνουν οἱ χοῖροι, ὅταν τούς σφάζουν.
῞Οσοι ἦσαν παρόντες καί ἔβλεπαν καί ἄκουγαν αὐτά, φύγανε ἔντρομοι, δοξάζοντες τόν Θεόν, πού κάμνει τέτοια θαυμάσια. Κατόπιν ἐπέστρεψαν οἱ μοναχές στό Μοναστήρι καί διηγόνταν στίς ἄλλες τά συμβάντα.
Ἀπόστολος Βούλγαρης (Μητροπολίτης Μιλήτου)
