«Τί μητρός συμπαθέστερον;» (Γρηγόριος Θεολόγος)

Τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πατρῶν κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

Ἡ ἑορτή τῆς Ὑπαπαντῆς προσφέρει λαμπρές εὐκαιρίες νά κάνωμε γόνιμες σκέψεις πάνω σέ πολλά θέματα. Ἔτσι λοιπόν, καθώς πλησιάζομε στήν ἱερά Εἰκόνα ἡ ὁποία  παρουσιάζει τήν σκηνή πού ἡ Παναγία μας προσφέρει στόν Ναό τόν Ἰησοῦ, βρέφος τεσσαρακονθήμερο, ὁ νοῦς μας, ἡ καρδιά μας, ἡ ὕπαρξή μας ὁλόκληρη συγκλονίζεται μπροστά στό μεγαλεῖο τῆς μάνας, ἀφ’ ἑνός μέν τῆς Θεοτόκου ἡ ὁποία ἔφερε στόν κόσμο τήν Ζωή, ἀφ’ ἑτέρου δέ τῆς κάθε μάνας ἡ ὁποία κρατάει στά χέρια της τό παιδί της καί τό μεγαλώνει μέ κόπους καί μόχθους πολλούς.

Εὐλογήθηκε πολύ ἡ γυναῖκα ἀπό τόν Θεό. Δημιουργήθηκε ἰσότιμη μέ τόν ἄνδρα καί τοποθετήθηκε σέ βάθρο ὑψηλό, γιά νά τιμηθῇ ὡς σύζυγος, ὡς μητέρα, ὡς μοναχή καί συνελόντ’ εἰπεῖν, ὡς παράγων καί μοχλός ἀπαραίτητος τῆς κοινωνικῆς ζωῆς. Ἐκεῖνος ὅμως ὁ ρόλος, ὁ ὁποῖος ἰδιαίτερα συγκινεῖ καί συγκλονίζει, εἶναι ὁ ρόλος της ὡς μάνας.

Ἔχει εὔστοχα εἰπωθῇ γι’ αὐτό τό θέμα: «Εἶσαι ἡ μάνα, τῆς ζωῆς ὑφάντρα, τεχνήτρα,  φρουρός».

Στά σπλάχνα τῆς μάνας ὑφαίνεται ἡ ζωή, μέ τήν χάρη καί τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ.  Ἐκεῖ συλλαμβάνεται ὁ ἂνθρωπος, ἐκεῖ κυοφορεῖται τρεφόμενος ἀπό τό αἷμα της. Ἐκεῖ προσλαμβάνει τίς πρῶτες παραστάσεις, ἐκεῖ «ἀκούει» τόν κόσμο, ὅπως μεταφέρεται ὁ ἦχος του ἀπό τήν ζωή ἐκείνης, πού κυοφορεῖ στά σπλάχνα της μιά καινούρια ζωή.

Εἶναι ἐπιστημονικῶς ἀποδεδειγμένο, ὅτι οἱ ἐξωτερικές παραστάσεις, ἡ ψυχολογία, καί ἡ ἐν γένει πνευματική κατάσταση στήν ὁποία εὑρίσκεται ἡ μητέρα, ἐπηρεάζουν ἄμεσα τό ἔμβρυο. Εὐλογημένοι τῆς κοιλίας καρποί ἐξῆλθαν ἐξ εὐσεβῶν καί ἁγίων μητέρων, οἱ ὁποῖες ζοῦσαν μέ προσευχή, ἐκκλησιασμό καί Μυστηριακή ζωή. Ἔτσι δικαιολογεῖται κατά ἕνα τρόπο τό, «ἡγιασμένος ἐκ κοιλίας μητρός», καί εὐκόλως γι’ αὐτές τίς γαστέρες θά ἠδυνάμεθα νά χρησιμοποιήσωμε τά λόγια τῆς Ἁγίας Γραφῆς, παρ’ ὅτι ἐλέχθησαν γιά τό μοναδικό πρόσωπο τῆς Παναγίας μας: «Μακαρία ἡ κοιλία ἡ βαστάσασά σε καί μαστοί οὕς ἐθήλασας» (Λουκ. κα’, 27).

Στήν αγκαλιά τῆς μάνας τεχνουργεῖται ἡ ζωή. Ἃγια κρατάει στά χέρια της. Ἐνθυμοῦμαι ὅταν ὑπηρετοῦσα ὡς Ἱεροκήρυξ στήν Ἀρκαδία, μετά τήν Θεία Λειτουργία σέ κάποιο χωριό, ἦλθε νά μέ χαιρετήσῃ μιά εὐσεβής μητέρα, κρατῶντας τό παιδί της στά χέρια της. Ἦταν-δέν ἦταν ἐκεῖνο τριῶν ἐτῶν. Δείχνοντας στόν μικρό τήν εἰκόνα τῆς Παναγίας, τόν ρώτησα: «Γιά πές μου, ποιά εἶναι Αὐτή;». Καί τό μικρό παιδί, μέ τήν ψυχή τήν καθάρια, μοῦ ἀπήντησε: «Ἡ μαμά μου καί ἐγώ». Συγκλονίστηκα στήν κυριολεξία. Τέτοια ἀπάντηση ἀπό βρέφος; Εἶναι δυνατόν; Ναί, εἶναι! Στά μάτια τῆς Παναγίας πού βλέπει σπλαχνικά τά παιδιά της, τό βρέφος εἶδε τήν γλυκύτητα τῶν ματιῶν τῆς δικῆς του μάνας. Στό φωτεινό πρόσωπο τῆς Θεοτόκου, εἶδε τό ἱλαρό πρόσωπο ἐκείνης πού τόν ἒφερε στόν κόσμο. Τά ἄχραντα χέρια τῆς Παναγίας, τά ταύτισε μέ τά χέρια τῆς δικῆς του μητέρας, πού προστατευτικά τόν ἀγκάλιαζαν καί τοῦ προσέφεραν τήν θαλπωρή τῆς μητρικῆς ἀγάπης καί στοργῆς. Ἀλλά καί στοῦ Χριστοῦ τήν θέση εἶδε τόν ἑαυτό του. Μικρός ὁ Κύριος, νηπιάσας γιά τόν ἄνθρωπο, κρατημένος στά πανάγια χέρια τῆς Θεοτόκου, καλεῖ τόν ἄνθρωπο νά νηπιάσῃ ὡς πρός τά πάθη, νά καθαρθῇ: «Ἐάν μή γένησθε ὡς τά παιδία, οὐ μή εἰσέλθητε εἰς τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. ιη’, 3).

Ποτέ μου δέν λησμόνησα αὐτή τήν σκηνή καί αὐτή τήν συνομιλία  μέ τό ἄδολο ἐκεῖνο βρέφος. Ἐκήρυξε στόν Ἱεροκήρυκα μέ τό δικό του βαθύ, ἀγγελικό, οὐράνιο τρόπο.

Στά χέρια τῆς Παναγίας ἑνώνεται ὁ οὐρανός μέ τήν γῆ. Ἐκεῖ ἀσπάζεται ὁ ἄνθρωπος τόν Θεό, καί γλυκοφιλεῖ ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο.

Στά χέρια κάθε μάνας λικνίζεται καί γαλουχεῖται ἡ κοινωνία ὁλόκληρη. Ἡ μάνα κρατάει τίς τύχες τῆς κοινωνίας. Αὐτή σφραγίζει μέ τήν δική της ἰδιότυπη καί πρωτότυπη σφραγῖδα, τοῦ παιδιοῦ της τήν ψυχή. Αὐτή γράφει πάνω στήν ὁλόλευκη, χαριτωμένη, φωτεινή, ἄγραφη πλάκα τοῦ ἐσωτερικοῦ κόσμου τοῦ παιδιοῦ της, γράμματα ἀγάπης καί θεοδίδακτες, θεοστάλακτες γραφές. Αὐτή τυπώνει ἀγγέλους…

Ἔτσι θέλομε τήν μάνα, καί αὐτό πιστεύομε ὅτι ἔκανε καί κάνει ὑπακούοντας στοῦ Θεοῦ τά κελεύσματα, στό μητρικό της ἔνστικτο γιά τό καλό τῶν παιδιῶν της, στήν κραυγή τῆς κοινωνίας, πού εἶναι κρεμασμένη στά δικά της μητρικά χέρια.

Συγκινούμεθα ὅταν βλέπωμε τίς μανάδες νά φέρνουν στόν Ἱερό Ναό τά παιδιά τους, γιά νά «σαραντίσουν». Ποιός δέν αἰσθάνεται ἐκείνη τήν ὥρα τό μεγαλεῖο τῆς δωρεᾶς καί τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ; Ὁ ἄνθρωπος ἔγινε -γίνεται – θά γίνεται πάντα, ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος συνδημιουργός τοῦ Θεοῦ. Τό παιδί ἀφήνεται στοῦ Ἱερέως τά χέρια. «Ἐκκλησιάζεται ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ…. ἡ δούλη τοῦ Θεοῦ…. εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος…». Κλαῖνε οἱ γονεῖς ἀπό χαρά. Συναντιοῦνται τῆς μάνας τά μάτια, μέ τῆς Παναγίας μας τούς γλυκυτάτους ὀφθαλμούς. Ποιός ξέρει πόσα θά ποῦν οἱ δυό τους, στήν συνέχεια! Πόσους καημούς, πόσους στεναγμούς καί πόνους θά πῇ ἡ μάνα γονατιστή μπροστά στῆς Παναγιᾶς τήν μορφή τήν ἁγιασμένη! Ἔχουν τήν δική τους μυστική γλῶσσα οἱ μανάδες μας, μέ τοῦ Θεοῦ τήν πανακήρατη Μάνα. Ὁ δίκαιος Συμεών ὁ Θεοδόχος, εἶπε στήν Θεομήτορα: «Καί Σοῦ δέ αὐτῆς τήν ψυχήν διελεύσεται ρομφαία…(Λουκ. β,35)». Πόσες φορές ρομφαία διέρχεται τῆς κάθε μάνας τήν καρδιά!

Κάθε ἡμέρα ἡ μάνα μας ὀδυνᾶται, ἀγωνιζόμενη ὄχι μόνο γιά μᾶς, ἀλλά γιά τόν κόσμο ὅλο, ἀφοῦ τό παιδί της  εἶναι γι’ αὐτή ὁ κόσμος ὁλόκληρος.

Γι’ αὐτό εἴπαμε στήν ἀρχή γιά τήν κάθε μάνα, ὅτι εἶναι «τῆς ζωῆς ὑφάντρα-τεχνήτρα-φρουρός».

Σήμερα, παρά ποτέ, ἔχομε ἀνάγκη ἀπό ΜΑΝΑΔΕΣ. Γυναῖκες πού νά μυρίζουν Χριστό καί λιβάνι. Προσωπικότητες ὑπεύθυνες, πού μέσα ἀπό τόν οὐράνιο θεόσδοτο ρόλο τους, θά δώσουν νόημα στήν ζωή τοῦ κόσμου, ἐλπίδα καί στήριγμα στήν κοινωνία.

Κάθε φορά πού βλέπω τίς μητέρες στήν Ἐκκλησία μέ τά παιδιά τους, δοξολογῶ τόν Θεό καί μυστικά παρακαλῶ γι’ αὐτές καί τά βλαστάρια τους. Οὐράνια εἰκόνα, νά βλέπῃς μπροστά στήν Ὡραία Πύλη νά προσάγουν τά βρέφη νά κοινωνήσουν τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ.

Σ’ αὐτά τά πρόσωπα τῶν γυναικῶν τά τόσο γλυκά, τά εὐεργετικά τοῦ κόσμου, βλέπομε τίς μανάδες, πού στό παρελθόν ἀγωνίστηκαν μέ φτώχεια, ἀνέχεια, δυσκολίες νά χτίσουν σπιτικά καί οἰκογένειες ἁγιασμένες. Ἀναγνωρίζομε τόν ἀγῶνα τῶν μητέρων πού πύργωσαν στίς ψυχές τῶν παιδιῶν τους τήν ἀλήθεια γιά τόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο, πού ἔλεγαν πρῶτα ἀπ’ ὅλα στά παιδιά τους: «θέλω νά γίνῃς ἄνθρωπος!…». Δῶστε ἐσεῖς  τήν ἑρμηνεία σ΄ αὐτό τόν λόγο καί εἶμαι βέβαιος ὅτι θά κατανοήσετε τί εἶχαν οἱ μανάδες αὐτές στόν νοῦ τους, λέγοντας αὐτή τήν φράση.

Σ΄ αὐτά τά πρόσωπα βλέπομε τίς μητέρες, τίς γυναίκες πού σώσανε καί θά σώσουν τήν Ἑλλάδα, μέσα ἀπό τόν ἀγῶνα τους τόν ἁγιασμένο.

Ὑποκλινόμεθα μπροστά στίς ἡρωίδες αὐτές τῆς ζωῆς, στίς πονεμένες καί βασανισμένες γιά νά ἀναστήσουν τόν κόσμο, καί ταπεινά φιλῶντας τους τό χέρι τίς εὐχαριστοῦμε γιά τήν προσφορά τους.

Ἡ γιορτή τῆς Ὑπαπαντῆς εἶναι ἡ δική τους ἡμέρα. Τίς προβάλλομε ὡς παραδείγματα στίς σύγχρονες ἤ καί τίς μέλλουσες μητέρες, οἱ ὁποῖες ἔχουν τόν δικό τους δρόμο καί κάνουν τόν δικό τους ἀγῶνα. Θαυμάζομε καί ἐπαινοῦμε τίς σημερινές μητέρες καί τίς στηρίζομε μέ τίς προσευχές μας καί τήν ἀγάπη μας τήν ἐκδηλουμένη καθ’ οἱονδήποτε τρόπο. Στίς σύγχονες μητέρες, ἀλλά καί τίς μέλλουσες, ἀπευθυνόμεθα μέ στοργή, μέ ἀγάπη πατρική καί τούς λέμε:

«Μήν πτοεῖσθε! Ἀφήσατε τήν ζωή σας καί τά παιδιά σας στοῦ Θεοῦ τά χέρια. Μήν κάνετε τό λάθος νά παρασυρθῆτε ἀπό τά σύγχρονα ἀπατηλά ρεύματα, πού θέλουν τήν μάνα ἐξωστρεφῆ, μακρυά ἀπό τόν ἄνδρα της, τό σπίτι της, τά παιδιά της. Ἅγια κρατᾶτε στά χέρια σας. Θησαυρό στήν ἀγκαλιά σας βαστάζετε. Δῶρο Θεοῦ κατέχετε. Δῶστε τόν ἑαυτό σας γιά νά τεχνουργήσετε, ὅ,τι καλύτερο σᾶς ἔχει ἐμπιστευθῇ ὁ Θεός. Τόν παράδεισο ἐπί τῆς γῆς. Μήν παρασύρεσθε ἀπό τίς σύγχρονες σειρῆνες, πού θέλουν μιά κοινωνία διαλελυμένη, σάπια, γεμάτη στό τέλος μέ πόνο καί δάκρυα. Ἡ ὀμορφιά τῆς ζωῆς βρίσκεται στόν ἀγῶνα…»

Μανάδες εὐλογημένες, ἄν κάποιες ἀπό σᾶς νοιώσατε πίκρα ἀπό τά παιδιά σας τά ἴδια, γιατί κάπου παραπάτησαν, λησμόνησαν… μή λυπῆσθε.  Θά ἔλθῃ ἡ ὥρα πού θά ἀπολαύσετε τήν μεγάλη στιγμή. Μοναδική… Χάρισμα δικό σας… Ἀπό τό παιδί σας… Κυρίως ὅμως ἀπό τόν Θεό.

Ἡ παρακάτω ἱστορία ἀπό τό βίο τῶν Νεομαρτύρων, πολύ θά σᾶς ἐνισχύσῃ.

-Ξεκίνησε ὁ ἐξωμότης Παναγιώτης Πανουτσόπουλος, ἀπό τήν Τριπολιτσά μέ τά πόδια, ὅταν ἔμαθε ὅτι ἡ μάνα του πέθανε ἀπό τήν στενοχώρια της γιά τά «κατορθώματά» του, καί πῆγε στό χωριό του, στό Σοπωτό (σημερινή Ἀροανία) τῶν Καλαβρύτων, ὅπου γονατιστός καί βρέχοντας τό νιοσκαμμένο μνῆμα της μέ δάκρυα τῆς ἔλεγε: «Μανούλα μου, συγχώρα με. Σοῦ ὑπόσχομαι ὅτι μέ τό αἷμα μου θά ξεπλύνω τήν μεγάλη ντροπή». Προσπαθεῖστε, νά συλλάβετε, μέ τό μυαλό σας, τήν συγκλονιστική σκηνή.

Αὐτό τό παιδί γύρισε μετά ἀπό λίγα χρόνια, ὡς μοναχός Παῦλος, στήν Τρίπολη καί μαρτύρησε γιά τοῦ Χριστοῦ τήν ἀγάπη, τιμώμενος ἀπό τήν Ἐκκλησία πλέον ὡς Ἅγιος καί Νεομάρτυς στίς 22 Μαΐου κάθε χρόνο. Πόσο χαίρεται τώρα ἡ φτωχή Ἀντώνα, ἡ μάνα του, στόν Οὐρανό!

Μάνα… νά εἶσαι σίγουρη ὅτι κι ἄν ἔτσι ἔλθουν τά πράγματα, κάποια στιγμή, ἔστω καί ἄν ἔχῃς κλειστά τά μάτια σου, ναί κάποια στιγμή, πάνω στό χῶμα πού θά καλύπτῃ τό ἁγιασμένο ἀπό τούς ἀγῶνες σκήνωμά σου, ἄν δέν προφτάσῃς νά τό ἀκούσῃς σ’ αὐτό τόν κόσμο, θά ἔρθῃ  παιδί γονατιστό, μέ σεβασμό, μέ δάκρυα, μέ ἀγάπη… Κερί θ’ ἀνάψῃ εὐγνωμοσύνης καί θά πῇ σέ σένα πού τό ἀνάστησες:«Μανούλα μου σ’ εὐχαριστῶ!»

Τί ἄλλο θά ἤθελες νά ἀκούσῃς μάνα γλυκειά, «τῆς ζωῆς ὑφάντρα, τεχνήτρα, φρουρέ»;

Σέ σένα ἐλπίζομε. Σέ σένα προσβλέπομε. Ἀπό τά χέρια σου ἡ κοινωνία κρέμεται! Μήν ἀργεῖς… Κάνε τώρα πού σ’ ἔχομε ἀνάγκη τό θαῦμα σου… μέ τήν ἀγάπη σου. Δῶσε αἷμα καί πνεῦμα.

Μάνα σέ εὐχαριστοῦμε καί μαζί μέ τόν θεῖο τῆς Ἐκκλησίας διδάσκαλο  Ἁγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγοἐπαναλαμβάνομε μέ δέος: «Τί μητρός συμπαθέστερον;» καί ἀπό τά τρίσβαθα τῆς ψυχῆς μαςἀναφωνοῦμε: «Οὐδέν μητρός θαυμασιώτερον».

http://www.i-m-patron.gr/