Η Θυσία της Δασκάλας Βελίκα Τράικου, 1883 – 28/8/1904 για την Μακεδονία

site analysis

Η Βελίκα Τράϊκου ὑπῆρξε μιά δασκάλα, νεομάρτυς τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος. 

Κάποια πρόσωπα, κάποιες μορφές, κάποιοι ἥρωες, ἀναλόγως τοῦ σημείου ποὺ εὑρίσκοντο κατὰ τὴν διάρκεια ἀγώνων, δὲν δίστασαν νὰ προσφέρουν τὰ πάντα γιὰ τὴν ἀπελευθέρωσιν. Δὲν λογάριασαν τὴν ζωή τους, τὴν κοινωνική τους ὑπόστασιν ἤ τὴν βολή τους.

Ὅρμηξαν σὲ ἀγῶνες, σὲ δρόμους ἤ ἀκόμη καὶ στὸ θάνατο, μὲ αὐταπάρνησιν κι Ἔρωτα γιὰ τὴν Ἑλλάδα! Δὲν ἔχει σημασία ἐὰν ἦταν σὲ κάποιο μέτωπο ἤ σὲ κάποιο χαράκωμα ἤ σὲ μίαν ἀποστολὴ μεταφορᾶς μηνύματος. Σκλαβωμένη γῆ ἔπρεπε νὰ διαβοῦν ἤ νὰ ἐλευθερώσουν. Ἔπραξαν τὰ καλλίτερα ποὺ ἡ καρδιά τους καὶ ἡ λογική τους ὑπαγόρευε, μὲ στόχο τὸ κοινὸ καλὸ καὶ τὴν ἐλευθερία! Τιμῶ λοιπὸν κάθε τέτοιον ἄνθρωπο, σὲ ὁποιοδήποτε μῆκος καὶ πλᾶτος τῆς γῆς μας. Τιμῶ, θαυμάζω καὶ μνημονεύω. Εἶναι μεγάλη ἡ χαρά μου ὅταν μπορῶ νὰ μεταφέρω στὴν σημερινὴ πραγματικότητα κάτι ἀπὸ τὴν λάμψιν τους, τὴν αὐταπάρνησιν καὶ τὴν θυσία τους!Ὀφείλουμε ἀπέραντη τιμὴ σὲ αὐτὰ τὰ πρόσωπα, διότι δίχως τους, ὁ ἄνθρωπος τοῦ σήμερα, στέρφος κι ἄγονος ἀπὸ μνῆμες, δὲν θὰ εἶχε παραδείγματα γιὰ νὰ πασχίζῃ νὰ τοὺς ὁμοιάσῃ!
Φιλονόη

Η Βελίκα Τράϊκου ὑπῆρξε μιά δασκάλα, νεομάρτυς τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος. Γεννημένη στό Γραδεμπόριο τό 1883, πεντάρφανη ἀπό μικρή μά προικισμένη μέ ἀδάμαστη θέληση, μέ τή βοήθεια φιλανθρώπων κατόρθωσε νά φοιτήσει στό Ἀνώτερο Παρθεναγωγεῖο Θεσσαλονίκης καί τό 1900 διορίστηκε δασκάλα στήν Καρατζόβα, στή φωλιά τῶν Κομιτατζήδων, ὅπου ρίχτηκε στήν ἀποστολή της μέ ἐνθουσιασμό. Κι ὅταν τόν Αὔγουστο τοῦ 1901, καθώς ὁ Ἴων Δραγούμης κατευθύνονταν στό Μοναστήρι, πραγματοποιήθηκε στήν Μητρόπολη Θεσσαλονίκης μεγάλη σύσκεψη Ἑλλήνων πατριωτών, ἡ Βελίκα ἦταν παροῦσα κι ἔκανε τίς προτάσεις της:
Ὁπλίστε τούς χωρικούς!… Κι ὅταν ἐμεῖς προετοιμάσουμε τό ἔδαφος, ἀπό παντοῦ θ’ ἀνάψει ὁ ἀγώνας!…

Τό φθινόπωρο ὁ Δραγούμης ζήτησε ἀπό τό Κέντρο Θεσσαλονίκης νά τοῦ στείλουν ἕνα πρόσωπο ἄξιο νά ἐπωμιστεῖ τό βαρύ ἔργο τοῦ συνδέσμου Μοναστηρίου-Καστοριᾶς-Θεσσαλονίκης. Συνιστοῦσε νά εἶναι ἔμπιστο, γενναῖο, ἱκανό, νά ἀντέχει σέ κακουχίες καί πεζοπορία, νά διαθέτει ἐξαιρετική εὐφυία γιά ν’ ἀποφεύγει τίς παγίδες τῶν Βουλγάρων, νά διακατέχεται ἀπό βαθύ αἴσθημα εὐθύνης καί πρό παντός νά εἶναι ἀποφασισμένο νά δώσει καί τή ζωή του ἀκόμα γιά ὅ,τι πιστεύει κι ὑπηρετεῖ.
Φαντάζεται κανείς τήν κατάπληξη του, ὅταν εἶδε νά τοῦ στέλνουν, ἀντί κάποιου θεριεμένου παλληκαριοῦ, τή ροδομάγουλη δασκαλίτσα Βελίκα!… Κι ὅμως ἡ κοπέλα ἐκείνη στάθηκε ἄξια στό ὕψος τῆς σπουδαίας της ἀποστολῆς, γιατί γνωρίζοντας ἄπταιστα τήν τουρκική καί βουλγαρική γλώσσα καί προικισμένη μέ σπάνια ὑποκριτικά προσόντα, παριστάνοντας πότε τή μισότρελλη Τουρκάλα χωρική καί πότε τή Βουλγάρα ραδικοῦ ἤ γαλατοῦ, ἔγινε τό μάτι καί το αὐτί τοῦ ἀγώνα. Κανείς δέν μποροῦσε νά τήν ὑποψιστεῖ, καθώς μετέφερε ἔγγαφα ραμμένα στά ξεφτισμένα της ποδογύρια ἤ χαμένα στίς πανέμορφες πλεξίδες της.
Ἀεικίνητη κι ἀγωνιστική ἔμοιαζε γοργοπόδαρο ἐλάφι, πού ἐκμηδένιζε τήν ἀπόσταση Μοναστήρι-Θεσσαλονίκη. Κι ἦταν ν’ ἀπορεῖ κανείς, πῶς ἐκείνη ἡ σφιγηλή κοπέλα, πού ὁ κίνδυνος ἦταν ἡ ἀνάσα της, πῶς μποροῦσε καί μεταμορφώνονταν, ὅταν τό ἤθελε, σ’ ἕνα ἀξιολύπητο πλάσμα πέρα κι ἔξω ἀπό κάθε ὑποψία.
Στά 1903 ἡ βουλγαρική θηριωδία στή Μακεδονία εἶχε ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Ἡ γῆ βάφοταν μέ αἷμα ἀθώων. Ἄγρια ἐγκλήματα γίνονταν καθημερινά κι ὅμως ἡ Βελίκα ἀπτόητη γύριζε στίς ἐρημιές. Ὅλοι θαύμαζαν κι ὑπολόγιζαν τήν προσφορά της. Κι ὅταν ἀργότερα μέ τόν ἐρχομό τοῦ Παύλου Μελά ὁ ἀγώνας ἐντάθηκε, ἡ μικρή ἡρωίδα προσέφερε ἀνεκτίμητες ὑπηρεσίες σάν σύνδεσμος τῶν προξενείων.
Ὅμως σέ μιά τέτοια ἀποστολή στά Γιαννιτσά, δολοφονικό χέρι Βουλγάρων ἔσχισε τά νεανικά της στήθη, ὅταν παρά τά βασανιστήρια στά ὁποῖα τήν ὑπέβαλαν νά μαρτυρήσει τι γνώριζε, αὐτή ἐξακολουθοῦσε νά παριστάνει τήν τρελλή. Ἔτσι πῆρε στό θάνατο τά μυστικά της. Ἦταν καλοκαίρι, 28 Αὐγούστου τοῦ 1904. Στή Θεσσαλονίκη, ὅπου μεταφέρθηκε ἡ σωρός της, τῆς ἔγινε μεγαλοπρεπής κηδεία καί τή θρήνησε μιά ὁλόκληρη λαοθάλασσα.

Στιγμιότυπο ἀπό τήν κηδεία τῆς Βελίκας Τράϊκου.
Διακρίνεται ὁ Κ. Μαζαράκης καί ὁ Μητροπολίτης Ἀλέξανδρος.
(Φώτο Μουσείου Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος).
πηγη.ΑΓΩΝΑΣ ΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ