Ἡ Ἁγία Φιλοθέη

site analysis

Ἡ Πολιοῦχος τῶν Ἀθηνῶν

Ἡ ἁγία Φιλοθέη γεννήθηκε στὴν Ἀθήνα ἀπὸ γονιοὺς ἄρχοντες, μοναχοπαίδι τοῦ Ἀγγέλου Μπενιζέλου καὶ τῆς Συρίγας. Φιλοθέη ὀνομάσθηκε ὅταν ἔγινε καλογρηά, ἀλλὰ τὸ πρῶτο ὄνομά της ἦταν Ρεβούλα. Ἡ μητέρα της ἤτανε στείρα καὶ παρακαλοῦσε τὸ Θεὸ νὰ τῆς δώσει τέκνο, καὶ μία νύχτα εἶδε πὼς βγῆκε ἀπὸ τὸ εἰκόνισμα τῆς Παναγίας ἕνα φῶς δυνατὸ καὶ πὼς μπῆκε στὴν κοιλιά της. Κι᾿ ἀληθινά, τὸ φῶς ἐκεῖνο ἤτανε ἡ ἁγιασμένη ψυχ;h τῆς κόρης ποὺ γέννησε σ᾿ ἐννιὰ μῆνες. Ἀπὸ μικρὴ φανέρωνε μὲ τὰ φερσίματα καὶ μὲ τὰ αἰσθήματά της ποιὰ θὰ γινότανε ὑστερώτερα, στολισμένη μὲ κάθε λογῆς ἀρετή. Στὴν εὐσέβεια εἶχε γιὰ ὁδηγό της τὴν ἴδια τὴ μητέρα της ποὺ ἤτανε εὐλαβέστατη.

Φτάνοντας σὲ ἡλικία δώδεκα χρονῶν τὴ ζήτησε γιὰ γυναίκα κάποιος ἄρχοντας τοῦ τόπου, μὰ ἡ κόρη δὲν ἤθελε νὰ παντρευθεῖ. Ἀλλὰ ἐπειδὴ οἱ γονιοί της τὴν παρακαλούσανε, ἡ τρυφερὴ ψυχή της δὲν βάσταξε νὰ τοὺς λυπήσει καὶ νὰ τοὺς παρακούσει καὶ στὸ τέλος παραδέχθηκε νὰ πανδρευθεῖ μὲ ἐκεῖνον τὸν πλούσιο ἄνθρωπο, ποὺ ἤτανε ὅμως πολὺ φτωχὸς στὴν ψυχή, διεστραμμένος καὶ κακός. Τρία χρόνια ἔζησε μαζί του ἡ Ρεβούλα κάνοντας ὑπομονὴ στὰ ἀπότομα φερσίματά του, ὡς ποὺ ὁ ἄνδρας της πέθανε κι᾿ ἀπόμεινε χήρα. Οἱ γονιοί της θελήσανε νὰ τὴν ξαναπανδρέψουνε, μὰ αὐτὴ τοὺς εἶπε καθαρὰ πὼς ἔταξε νὰ γίνει καλόγρηα.

Σὰν πεθάνανε οἱ γονιοί της, δέκα χρόνια ἀπὸ τὸν καιρὸ ποὺ χήρεψε, δόθηκε ἐλεύθερα στὴν ἄσκηση, μὲ νηστεῖες, προσευχές, ἀγρύπνιες καὶ ἐλεημοσύνες. Κατήχησε τὶς ὑπηρέτριές της καὶ τὶς ἔκανε δοχεῖα τοῦ Πνεύματος. Κατὰ θέλημα τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα ποὺ εἶδε στὸν ὕπνο της, ἔχτισε ἕνα μοναστήρι μὲ ἐκκλησία στ’ ὄνομά του. Εἶναι ἡ ἐκκλησιὰ ποὺ σῴζεται ἀκόμα πλάγι στὸ μέγαρο τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς στὴν ὁδὸ Ἁγίας Φιλοθέης. Ἀφοῦ τελείωσε τὸ μοναστήρι, ἡ Ρεβούλα χειροθετήθηκε μοναχὴ μὲ τὄνομα Φιλοθέη. Οἱ πρῶτες ἀδελφὲς ποὺ ζήσανε μαζί της ἤτανε οἱ δουλεύτρες ποὺ εἶχε στὸ πατρικὸ σπίτι της. Μὲ τὸν καιρὸ ἔδραμαν πλῆθος ἄλλες παρθένες κι᾿ ἀπὸ ἀρχοντικὲς οἰκογένειες καὶ ντυθήκανε τὸ μοναχικὸ σχῆμα. Ζήσανε ἀγωνιζόμενες τὸν καλὸν ἀγώνα μὲ ὑποταγὴ στὴν ἄξια ἡγουμένισσα ποὺ τὶς διοικοῦσε στὸν πνευματικὸ δρόμο σὰν κάποια ἁγία Συγκλητική.

Τὰ ἁγιασμένα λόγια της ἔμπαιναν στὴν καρδιά τους σὰν δροσιὰ καὶ ἄνθιζαν μέσα τους τὰ εὔοσμα ἄνθη τῶν ἀρετῶν. Καὶ τὰ ἔργα της βεβαιώνανε τὰ λόγια της κατὰ τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ ποὺ λέγει: «Ὃς δ᾿ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. ε´, 19). Ὅπου μάθαινε πὼς βρίσκεται φτωχός, δυστυχισμένος, ἄρρωστος, χαροκαμένος, ἔτρεχε σὲ βοήθειά του μὲ περισσότερη προθυμία παρὰ ἂν ἔπαιρνε ἡ ἴδια τὴ βοήθεια ἀπ᾿ ἄλλον. Ἔχτισε νοσοκομεῖα καὶ γηροκομεῖα κοντὰ στὸ μοναστήρι της κι᾿ ἡ ἁγία Φιλοθέη δὲν φρόντιζε μοναχὰ γιὰ τὴ γιατρειά τους καὶ γιὰ τὴ σωματικὴ τροφὴ τους ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν πνευματική. Μὲ τὸν καιρό, πληθύνανε τόσο πολὺ οἱ ἀδελφὲς ποὺ μπήκανε στὸ μοναστήρι της, ποὺ δυστυχούσανε ἀπὸ κάθε πρᾶγμα ἐπειδὴ δὲν μποροῦσε ἡ ἡγουμένη νὰ ἀπαντήσει τὰ μεγάλα ἔξοδα, κ᾿ οἱ καλογρηὲς γογγύζανε. Μὰ ἡ ἁγία τὶς καταπράυνε μὲ λόγια ὑπομονετικά, κι᾿ ὁ Θεὸς ἔστελνε τὴ βοήθειά του πότε μ᾿ ἕναν τρόπο καὶ πότε μὲ ἄλλον ὡς ποὺ περνοῦσε ἡ στενοχώρια.

Ἐξὸν ἀπὸ τὰ ντόπια κορίτσια ποὺ συμμάζευε στὸ μοναστήρι της, ἔδινε προστασία καὶ σὲ ξένες γυναῖκες ποὺ ἐρχόντανε στὴν Ἀθήνα ἀπὸ διάφορα μέρη σκλαβωμένες ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Μὲ τί κινδύνους καὶ μὲ τί βάσανα τὶς προστάτευε δὲν εἶναι μπορετὸ νὰ γράψουμε καταλεπτῶς σὲ τοῦτο τὸ σύντομο σημείωμα. Τέσσερες ἀπ᾿ αὐτὲς τὶς σκλάβες εἴχανε ἀκουστὰ τὴν ἁγία Φιλοθέη κι᾿ ἐπειδὴ τὶς βασανίζανε οἱ ἀφεντάδες τους νὰ ἀρνηθοῦν τὴν πίστη τους, φύγανε κρυφὰ καὶ καταφύγανε στὸ μοναστήρι. Ἡ ἁγία τὶς πῆρε μέσα καὶ τὶς στερέωσε στὴν πίστη τους καὶ περίμενε εὔκαιρη περίσταση γιὰ νὰ μπορέσει νὰ τὶς στείλει στὸν τόπο τους. Μὰ οἱ Τοῦρκοι, ποὺ εἴχανε τὶς σκλάβες, μάθανε πὼς τὶς εἶχε περιμαζέψει ἡ Φιλοθέη καὶ μπήκανε σὰν θηρία στὸ κελλί της ποὺ κειτότανε ἄρρωστη καὶ τὴν τραβήξανε καὶ τὴν πήγανε στὸν πασᾶ. Καὶ ʼκεῖνος πρόσταξε νὰ τὴ ρίξουνε στὴ φυλακή. Ἡ Ἁγία δὲν φοβήθηκε, ἀλλὰ ἑτοιμάσθηκε νὰ χύσει τὸ αἷμα της γιὰ τὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ. Τὴν ἄλλη μέρα μαζευθήκανε πολλοὶ Τοῦρκοι καὶ φωνάζανε νὰ σκοτώσουνε τὴν Ἁγία. Κι᾿ ὁ πασᾶς πρόσταξε νὰ τὴ βγάλουνε ἀπὸ τὴ φυλακὴ καὶ νὰ τὴν παρουσιάσουνε μπροστά του, καὶ τῆς εἶπε νὰ διαλέξει ἀνάμεσα στὰ δυό, ἢ ν᾿ ἀρνηθεῖ τὴν πίστη της ἢ νὰ κοπεῖ τὸ κεφάλι της. Μὰ ἡ Ἁγία ἀπάντησε μὲ ἀφοβία πὼς εἶναι ἕτοιμη νὰ μαρτυρήσει γιὰ τὸν Χριστό. Ὁ πασᾶς θἄβγαζε τὴν ἀπόφαση νὰ κόψουνε τὸ κεφάλι της, ἀλλὰ προφθάσανε κάποιοι ἐπίσημοι χριστιανοὶ καὶ μὲ τὰ παρακάλια τους ἀλλάξανε τὴ γνώμη τοῦ πασᾶ καὶ πρόσταξε νὰ τὴ βγάλουνε ἀπὸ τὴ φυλακή.

Γυρίζοντας στὸ μοναστήρι της ἡ Ὁσία, δὲν ἔπαψε νὰ πορεύεται ὅπως καὶ πρὶν στὸ δρόμο τοῦ Χριστοῦ. K᾿ ἐπειδὴ πληθαίνανε ὁλοένα οἱ μαθήτριές της, ἔχτισε κι᾿ ἄλλο μοναστήρι στὴν τοποθεσία Πατήσια, κι᾿ αὐτὸ στὄνομα τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα. Ἀλλὰ ἔχτισε μετόχια καὶ στὴ Τζιᾶ καὶ στὴν Αἴγινα, κι᾿ ἐκεῖ ἔστελνε τὶς ἀδελφὲς ποὺ ἔπρεπε νὰ μακρύνουνε ἀπὸ τὴν Ἀθήνα γιὰ κάποια αἰτία.

Σ᾿ ὅλα αὐτὰ τὰ ἀσκητήρια οἱ καλογρηὲς δουλεύανε στοὺς ἀργαλειοὺς καὶ σὲ ἄλλα ἐργόχειρα, σὰν τὶς προκομμένες μέλισσες μέσα στὸ κουβέλι. Φτωχὰ κι᾿ ὀρφανὰ κορίτσια βρήκανε προστασία κ᾿ ἐργασία μέσα σ᾿ ἐκεῖνα τὰ καταφύγια. Σὲ ὅ,τι κτήματα εἶχε ἡ Ἁγία ἀπὸ τοὺς γονιούς της, ἔχτισε μοναστήρια καὶ φτωχοκομεῖα. K᾿ εἶχε πολλὴ περιουσία. Ἕνας προπάππος της εἶχε πάρει τὴ «δεχατέρα τοῦ ἀφέντη τῆς Ἀθήνας καὶ πῆρε προίκα ὅλη τὴν Κηβισιὰ καὶ τὸν Ἀχλαδόκαμπο ποὺ εἶναι πρὶν ἀπὸ τὸ Χαλιάντρι». Στὸ κτῆμα ποὺ εἶχε στὸν Περισὸ ἔχτισε ἄλλο μοναστήρι στὸ μέρος ποὺ τὸ λένε τώρα Καλογρέζα. Ὅλη ἡ φτωχολογιὰ τὴν εἶχε σὰν πονετικιὰ μάνα. Μὲ κάθε τρόπο πάσχιζε νὰ ἀνακουφίσει τοὺς δυστυχισμένους, τοὺς τάιζε, τοὺς ἄνοιγε πηγάδια γιὰ νάχουνε νερό, τοὺς γιάτρευε, τοὺς ἔβρισκε δουλειά. Ὁ κόσμος τὴν ἔλεγε «κυρὰ δασκάλα».

Τὴν παραμονὴ τοῦ ἁγίου Διονυσίου στὰ 1589 ἡ ἁγία Φιλοθέη βρισκότανε στὸ μοναστηράκι ποῦχε χτισμένο στὰ Πατήσια. Τὸ βράδυ συναχθήκανε οἱ ἀδελφὲς γιὰ νὰ κάνουνε ἀγρυπνία. Κάποιοι Ἀγαρηνοί, ποὺ τὴν ἐχθρευόντανε ἀπὸ καιρό, πηδήσανε ἀπὸ τὴ μάντρα καὶ πιάνοντας τὴν Ἁγία ἀρχίσανε νὰ τὴ χτυπᾶνε ὡς ποὺ τὴν ἀφήσανε μισοπεθαμένη. Τὴν ἄλλη μέρα τὴ σηκώσανε οἱ ἀδελφὲς καὶ τὴν πήγανε στὸ μετόχι ποῦχε στὸν Περισό. Σὰν συνέφερε λίγο, ἔπιασε τὴν προσευχή, εὐχαριστώντας τὸ Θεὸ γιατὶ ἀξιώθηκε νὰ πληρωθεῖ μὲ κακία γιὰ τὰ καλὰ ποὺ ἔκανε στοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ μοιάσει σ᾿ αὐτὸ μὲ τὸν Χριστό, κατὰ τὰ λόγια του ἀποστόλου Πέτρου ποὺ λέγει: «καθὸ κοινωνεῖτε τοῖς τοῦ Χριστοῦ παθήμασι, χαίρετε» (Α´ Πέτρ. δ´ 13). Στὶς 19 Φεβρουαρίου τοῦ 1589 παρέδωσε τὴν καθαρὴ ψυχή της στὸν Κύριο, ποὺ ὑπόμεινε τόσα βάσανα γιὰ τὴν ἀγάπη του.

Τὸ ἅγιο σκήνωμά της θάφτηκε στὸ μοναστηράκι τῆς Καλογρέζας κι᾿ ἀπὸ κεῖ ἔγινε ἡ ἀνακομιδὴ τῶν λειψάνων στὴν ἐκκλησιὰ τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα ποὺ βρίσκεται στὴ σημερινὴ Ἀρχιεπισκοπή. Μετὰ πολλὰ χρόνια, ἐπειδὴ αὐτὴ ἡ ἐκκλησιὰ κόντευε νὰ γκρεμνισθεῖ, τὸ πήγανε στὸν ἅγιο Ἐλευθέριο κι᾿ ἀπὸ κεῖ στὴ σημερινὴ μητρόπολη, μέσα στ᾿ ἅγιο βῆμα. Στὸ μνῆμα της ἀπάνω βρεθήκανε γραμμένα τοῦτα τὰ λόγια:

«Φιλοθέης ὑπὸ σῆμα τόδ᾿ ἁγνῆς κεύθει σῶμα,

ψυχὴν δ᾿ ἐν μακάρων θήκετο Ὑψιμέδων».

Ἡ Φιλοθέη ἁγιοκατατάχθηκε ἐπὶ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ματθαίου B´ (1595-1600). Νεόφυτος ὁ μητροπολίτης Ἀθηνῶν, ἀφοῦ ἐξήτασε καὶ ἐρεύνησε τὰ κατὰ τὸν βίον καὶ τὸ μαρτύριον τῆς Ὁσίας, σύνταξε ἀναφορὰ στὸ Πατριαρχεῖο μαζὶ μὲ τοὺς ἐπισκόπους Κορίνθου καὶ Θηβῶν καὶ μὲ τοὺς προκρίτους τῆς Ἀθήνας γιὰ νὰ τάξει τὴν ὁσία Φιλοθέη στοὺς χοροὺς τῶν ἁγίων. Σ᾿ αὐτὸ τὸ συνοδικὸ ἔγγραφο εἶναι γραμμένα καὶ τοῦτα:

«Ἐπειδὴ ἐδηλώθη ἀσφαλῶς ὅτι τὸ θειότατον σῶμα τῆς ὁσιωτάτης Φιλοθέης εὐωδίας πεπληρωμένον ἐστι καὶ μύρον διηνεκῶς ἐκχεῖται, ἀλλὰ καὶ τοῖς προσιοῦσί τε ἀσθενέσι τε καὶ θεραπείας δεομένοις τὴν ἴασιν δίδωσι… τούτου χάριν ἔδοξε ἡμῖν τε καὶ πάσῃ τῇ ἱερᾷ Συνόδῳ τῶν καθευρεθέντων ἐνταῦθα ἀρχιερέων συγγραφῆναι καὶ ταύτην ἐν τῷ χορῷ τῶν ὁσίων καὶ ἁγίων γυναικῶν, ὥστε κατ᾿ ἔτος τιμᾶσθαι καὶ πανηγυρίζεσθαι».

Αὐτὸς εἶναι μὲ ὀλιγολογία ὁ βίος τῆς Ἀθηναίας ἁγίας Φιλοθέης, ποὺ εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ μυρίπνοα ἄνθη τοῦ γένους μας στὸν τυραννισμένον καιρὸ τῆς σκλαβιᾶς. Δὲν στάθηκε αὐστηρὴ μονάχα στὸ νὰ κάνει τὶς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ, μὰ ἀγωνίσθηκε καὶ πνευματικὰ γιὰ νὰ στερεωθεῖ ἡ ἁγιασμένη παράδοση τῆς Ὀρθοδοξίας σὰν κάστρο ποὺ θὰ ἀποσκέπαζε τὸν Ἑλληνισμὸ ἀπὸ τὸν πνευματικὸ ἐκφυλισμὸ καὶ τὴν ἀποβαρβάρωση. Ὅλα τὰ θυσίασε, πλούτη, ἀνάπαυση, ζωή, γιὰ τὴν πίστη τῶν πατέρων της. «Θλίψις συνέχει τὴν ψυχήν της» βλέποντας οἱ χριστιανοὶ νὰ μὴν ἔχουνε στὰ «πάτρια» τὴν ἀγάπη ποὺ ἔπρεπε, ἀλλὰ νὰ ζοῦνε μουδιασμένοι, ἀδιάφοροι, μὲ ψυχὴ γεμάτη δειλία, μικροψυχία, πονηριά.

Τὴν Ἀκολουθία της τὴν ἔγραψε κάποιος σοφὸς καὶ εὐλαβὴς ἄνθρωπος Ἱέραξ λεγόμενος. Ἀνάμεσα στὰ ὡραῖα ἐγκώμια εἶναι καὶ τοῦτο:

 «Δαυῒδ γὰρ τὸ πρᾶον ἔσχες

καὶ Σολομῶντος, σεμνή, τὴν σοφίαν,

Σαμψῶν τὴν ἀνδρείαν,

καὶ Ἀβραὰμ τὸ φιλόξενον,

ὑπομονήν τε Ἰώβ,

τοῦ Προδρόμου δὲ θείαν ἄσκησιν…».

Τὴν ἐκκλησία τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα ποὺ βρισκότανε στὸ σημερινὸ δρόμο τῆς Ἁγίας Φιλοθέης τὴν ἐγκρέμνισε ὁ μητροπολίτης Ἀθηνῶν Γερμανὸς Καλλιγᾶς, παρ᾿ ὅτι εἶχε μεγάλο σέβας στὴν ἁγία, ἐπειδὴ ἤτανε ραγισμένοι οἱ τοῖχοι, κ᾿ ἔχτισε στὰ ἴδια θεμέλια τὸ παρεκκλήσι ποὺ ὑπάρχει τώρα, ἐνῷ μποροῦσε νὰ στερεώσει τὴν παλιὰ ἐκκλησία ποὺ εἶχε ὡραῖες τοιχογραφίες. Ἐκεῖνον τὸν καιρὸ (ὁ Γερμανὸς στάθηκε μητροπολίτης ἀπὸ τὰ 1889 ἕως τὰ 1896) δὲν γνωρίζανε οἱ ἄνθρωποι τὴν ἀξία τῆς βυζαντινῆς τέχνης. Ἡ καινούρια ἐκκλησιὰ ποὺ χτίσθηκε εἶναι ψυχρή, κακότεχνη, γυμνή. Ὅποιος μπαίνει μέσα, δὲν αἰσθάνεται κατάνυξη. Ἀλλ᾿ ἡ ἐκκλησιὰ τοῦ μετοχιοῦ ποὺ εἶχε χτίσει ἡ Ὁσία στὰ Πατήσια γκρεμνίσθηκε καὶ κείνη ἀπὸ τὴν πολυκαιρία καὶ γιατὶ δὲν μπορούσανε οἱ χριστιανοὶ νὰ τὴν περιποιηθοῦνε ἀπὸ τὸ φόβο τῶν Τούρκων πρὶν νὰ σηκωθεῖ ἡ Ἐπανάσταση τοῦ 1821. Ὡς πρὸ ὀλίγα χρόνια κειτόντανε οἱ κολόνες μέσα στὰ ἀγριάγκαθα, στεκότανε ὄρθια μοναχὰ ἡ χυβάδα (κόγχη) τοῦ ἱεροῦ κ᾿ ἡ πόρτα μὲ τὸ δυτικὸ τοῖχο. Κάποιοι εὐλαβεῖς χριστιανοὶ τὴν ἀναστηλώσανε μὲ τὴν ὁδηγία τοῦ κ. Ὀρλάνδου καὶ τώρα βρίσκεται πάλι ἀπαράλλαχτη ὅπως ἤτανε στὰ χρόνια της ἁγίας Φιλοθέης, ἕνα ταπεινὸ μὰ ἀτίμητο στόλισμα ἀνάμεσα στὰ ἀκαλαίσθητα καὶ ξενόμορφα σπίτια ποὺ χτισθήκανε γύρω στὸ γηραλέο αὐτὸ ἐκκλησάκι. Ὁ Θεὸς μὲ ἀξίωσε καὶ τὸ στόλισα μὲ ἁγιογραφίες, ὅπως ἤτανε ὁ πόθος μου. Ἀνάμεσα σὲ ἄλλα ζωγράφισα καὶ τὸ μοναστήρι, ὅπως ἤτανε τότε, μὲ τὴν ἡγουμένη ἁγία Φιλοθέη καὶ τὶς ἀδελφὲς ποὺ πηγαίνουνε στὴν ἐκκλησία.

Φαίνεται πώς ὅλη ἡ οἰκογένεια τῶν Μπενιζέλων ἤτανε ἄνθρωποι φιλόθρησκοι. Στὸ νάρθηκα τῆς Καισαριανῆς εἶναι γραμμένη ἀπὸ τὸ ζωγράφο ποὺ τὸν ἁγιογράφησε τούτη ἡ ἐπιγραφή:

«Ἰστόρηται ὁ πρόναος οὗτος ἤτοι νάρθηξ διὰ δαπάνης τῶν προσδραμόντων τῇ μονῇ φόβῳ λοιμοῦ τῇ κραταιᾷ χειρὶ τῆς πανυμνήτου Τριάδος καὶ σκέπῃ τῆς μακαρίας Παρθένου, οἵτινες εἰσὶν ὁ εὐγενὴς καὶ λογιώτατος Μπενιζέλος υἱὸς Ἰωάννου, ἅμα ταῖς εὐγενέσιν ἀδελφαῖς καὶ τῇ τεκούσῃ καὶ τῇ λοιπῇ αὐτοῦ συνοδείᾳ. Ἐπὶ ἡγουμένου Ἰεροθέου τοῦ σοφωτάτου ἱερομονάχου. Διὰ χειρὸς δὲ Ἰωάννου Ὑπάτου του ἐκ Πελοποννήσου. Ἔτει αϠχβ´ (1682) μηνὶ Αὐγούστω κ´ (20)».

Ἕνας Μπενιζέλος, ὁ Νικόλας, γίνηκε κι᾿ ἁγιογράφος, μαθητὴς τοῦ Γεωργίου Μάρκου τοῦ Ἀργείου ποὺ ζωγράφισε πολλὲς ἐκκλησιὲς στὰ μέρη τῆς Ἀττικῆς, ἀπὸ τὰ 1727 ὡς τὰ 1740 ἀπάνω-κάτω. Στὴν παλιὰ ἐκκλησιὰ τῆς Παναγίας στὸ Κορωπὶ εἶναι γραμμένο: «Ἱστορήθη δὲ κατὰ τὸ αψλβ´ (1732) διὰ χειρὸς Γεωργίου Μάρκου καὶ τοῦ μαθητοῦ αὐτοῦ Νικολάου Μπενιζέλου». Μαζὶ μὲ τὸ μάστορά του δούλεψε ὁ Μπενιζέλος καὶ στὸ τελευταῖο ἔργο του, τὴν ἁγιογράφηση τῆς Μονῆς τῆς Φανερωμένης στὴ Σαλαμίνα, ὅπως φανερώνει ἡ ἐπιγραφὴ ποὺ σῴζεται καὶ ποὺ λέγει: «ΑΨΛE (1635). Ἱστορήθη ὁ θεῖος καὶ πάνσεπτος Ναὸς οὗτος τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Κυρίου, Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν διὰ συνδρομῆς κόπου τε καὶ δαπάνης… Ἱστορήθη δὲ διὰ χειρὸς Γεωργίου Μάρκου ἐκ πόλεως Ἄργους καὶ τοῦ μαθητοῦ αὐτοῦ Νικολάου Μπενιζέλου, Γεωργάκης καὶ Ἀντώνιος».

Φώτης Κόντογλου

«Καλόν εστίν τα οικεία κοσμείν και σώζειν»

site analysis

Στην Θεσσαλονίκη, στο ιστορικό κοιμητήριο της Ευαγγελίστριας, σε κεντρικό σημείο του, δεσπόζει μια μαρμάρινη στήλη που ύψωσε η Μακεδονική Φιλεκπαιδευτική Αδελφότης προς τιμήν των ηρώων  του Μακεδονικού Αγώνα.  Στην στήλη αυτή διαβάζουμε και τα εξής ονόματα: Λίλη Βλάχου, Αικατερίνη Χατζηγεωργίου, Βελίκα Τράικου, Αγγελική Φιλιππίδου.  Ανήκουν σε τέσσερις δασκάλες, σε τέσσερις «δασκαλίτσες» του Αγώνα για την απελευθέρωση της Μακεδονίας.  Και ο υποκορισμός «δασκαλίτσες» δεν είναι υποτιμητικός. Το αντίθετο.  Διατρανώνει την λεβεντιά  τους και υποδηλώνει το νεαρόν της ηλικίας τους, τα δεκαοκτάχρονα νιάτα τους. Δεν είναι μόνο αυτές. Κι άλλες πολλές ηρωίδες δασκάλες κοσμούν το Εικονοστάσι του Γένους.

Ποιος τις ξέρει; Ποιος γνωρίζει την ατίμητη προσφορά τους; Μήπως ενδιαφέρθηκε ποτέ το υπουργείο νεοταξικής Εκπαίδευσης  να αναδείξει τον αγώνα τους; Αστεία πράγματα!! Αναζητώ μια ελάχιστη νύξη και αναφορά στο βιβλίο Ιστορίας της Στ΄Δημοτικού, στο οικείο κεφάλαιο. Εις μάτην. Αγνοούνται πλήρως οι ηρωίδες της Παιδείας.

Έχω ενώπιόν μου το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Ιστορίας στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Επέλαση του εθνομηδενισμού και ξεπουλήματος των τιμαλφών μας. «Συνωστίζονται» όλα τα οστεοφυλάκια της αφιλοπατρίας, για να απαλλάξουν την Ιστορία «από την μισαλλοδοξία και την ξενοφοβία», όπως γράφουν. Οι προσεγγίσεις πλέον θα είναι πολυπολιτισμικές και διαπολιτισμικές, διότι «μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην κατανόηση και αποδοχή της ετερότητας και στην άρση των πολιτισμικών και φυλετικών στερεοτύπων…», διαβάζουμε στην σελ. 10. Πίσω από αυτές τις λέξεις-στερεότυπα, ετερότητα, πολυπολιτισμός-κρύβονται εθνοδολοφονικές αναθυμιάσεις,  οι οποίες θα μαγαρίσουν όσια και ιερά της ιστορίας μας.

Να υπενθυμίσω και το εξής για τα σχολικά βιβλία, τα οποία αντικατοπτρίζουν τον συνεχή κατήφορό μας στου «κακού τη σκάλα».  Στον Ανθολόγιο της  Στ΄ Δημοτικού, προ του 2006, φιλοξενούνταν δύο κείμενα εμβληματικά του Μακεδονικού Αγώνα. Το πρώτο με τίτλο «Ο Παύλος Μελάς», από την βιογραφία της γυναίκας του ήρωα, Ναταλίας Μελά. Αναφερόταν στην στιγμή του θανάτου του αντρειωμένου. Το δεύτερο ήταν απόσπασμα από τα «Μυστικά του Βάλτου» της Πηνελόπης Δέλτα, της «εθνικίστριας», όπως την χαρακτήρισε ένα μέλος της επιτροπής – του… εκτελεστικού αποσπάσματος καλύτερα –  για τα νέα προγράμματα της Ιστορίας.

Τα δύο αυτά κείμενα, άνθη μυρίπνοα του αγώνα για την Μακεδονία, τα πέταξαν έξω «οι καντιποτένιοι» (Μακρυγιάννης), για να μπει κείμενο, για παράδειγμα, με τίτλο «Η καρδιά ενός ποντικού», όπου διαβάζουμε φράσεις κρανιοκενείς του τύπου: «Ένα βράδυ η γιαγιά μου κάπνιζε το μαύρο της πούρο, ενώ εγώ μισοκοιμόμουν μακάρια στη ζεστή αγκαλιά της». Όσοι δάσκαλοι, όσοι αγωνιστές, βγάζουν φωτοτυπία τα σπουδαία κείμενα και τα δίνουν στους μαθητές τους για να αρωματιστούν. Τα «μαύρα πούρα» της γιαγιάς και λοιπά… φούμαρα, ας τα καπνίσουν οι συγγραφείς τους. Τω καιρώ ετούτω, οι δάσκαλοι αναγκάζονται να διδάξουν τον Μέγα Αλέξανδρο να ανταγωνίζεται σε ηρωισμό την… Κοκκινοσκουφίτσα (σελ. 39, τετρ. Εργασιών β΄, Στ΄Δημοτικού). Τω καιρώ εκείνω, στέκονταν όρθιες οι δασκάλες, και μάθαιναν στα ελληνάκια ότι «μια φορά κι έναν καιρό σε τούτα τα δοξασμένα χώματα ζούσε ο βασιλιάς Αλέξανδρος, που σκόρπισε το φώς και τον ελληνικό πολιτισμό στα πέρατα του κόσμου. Μια φορά και έναν καιρό από τούτα τα άγια χώματα διάβηκε ο Απόστολος Παύλος, σαν ήρθε να φέρει το φώς του Χριστού στην ήπειρό μας…». Δίδασκαν και πολεμούσαν. Στο ένα χέρι την κιμωλία, στο άλλο το καριοφίλι. Γράμματα κι άρματα, έτσι επιβίωσε το Γένος μας. «Γράμματα που διαβάζουνε/οι αγράμματοι και αγιάζουνε» (Ελύτης), και άρματα αντρειωμένων που «δεν πρέπει να πουλιώνται/μον΄ πρέπει τους στην εκκλησιά/εκεί να λειτουργιώνται». 

Μια από τις τέσσερις ηρωίδες δασκάλες είναι και η Αικατερίνη Χατζηγεωργίου. Έμαθαν την δράση της οι Κομιτατζήδες και αποφάσισαν την εξόντωσή της, έναντι μεγάλης αμοιβής. Το Ελληνικό Κομιτάτο την κρύβει σε χωριό της Γευγελής. Όμως στις 14 Οκτωβρίου του 1904 την ανακαλύπτουν στο σπίτι που κρύβεται. Αρνείται να παραδοθεί και για τέσσερις ώρες πολεμά μόνη της το κομιτατζίδικο σκυλολόι. Βλέποντας ότι ματαιοπονούν βάζουν φωτιά στο σπίτι. Όλοι οι υπόλοιποι ένοικοι βγαίνουν έξω και δολοφονούνται. Η Αικατερίνη, μεγαλομάρτυς του Γένους, δεν παραδίδεται. Γίνεται λαμπάδα φωτεινή, αναστάσιμη…

Τέτοιες γυναίκες, που μας μιλούν μες από το μνήμα, αποθαύμαζε και ο μεγάλος μας ποιητής,  που  χάραξε με την άφθαστη πένα του, για πάντα την παρουσία τους:

«Ιδού αυτές οι γυναίκες φέρονται θαυμαστά, αυτές είναι μεταλλόψυχες και λένε ότι μαθαίνουν από μας, δεν δειλιάζουν, μολονότι τους επάρθηκε η ελπίδα που είχαν να γεννήσουν τέκνα για τη δόξα και την ευτυχία. Εμείς λοιπόν μπορούμε να μάθουμε από αυτές και να τις λατρεύουμε έως την ύστερην ώρα». (Δ. Σολωμός, «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», σχεδιάσμα Β΄).

Η θυσία της Αικατερίνης συγκλόνισε τον λαό. Ο ποιητής Γ. Στρατήγης, της έγραψε ποίημα. Δεν προλάβαιναν τότε οι σπουδαίοι ποιητές να γράφουν επαίνους ποιητικούς για κατορθώματα και θυσίες. «Στέφανος και για τον Δράμας/τον παπά τον ήρωά μας», ο Σουρής, για τον εθνοϊερομάρτυρα Χρυσόστομο. «Σε κλαίει λαός/πάντα χλωρό να σειέται το χαρτάρι», ο Παλαμάς για τον Παύλο Μελά. «-Παιδιά μου γιατί χύνετε δάκρυα με τόση λαύρα/κι όλο φοράτε μαύρα στο έρμο αυτό σχολειό/-Έκαψαν την δασκάλα μας Βούλγαροι δολοφόνοι/κι έχουμε μείνει μόνοι…», ο Στρατήγης για την Αικατερίνη Χατζηγεωργίου. Από τον Όμηρο ακόμη η παλληκαριά υμνείται. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όταν η μάνα γεννούσε αγόρι, εύχονταν στους γονιούς: «Να σας ζήσει, να γίνει καπετάνιος, να του γράψουν και τραγούδι». Τώρα οι διανοούμενες… λόξες, μπουκωμένες από επιδοτήσεις, κατάντησαν ξεσκονίστρες της εξουσίας.

Τα οστά, τα ιερά, της δασκάλας μεταφέρθηκαν από την σκλαβωμένη στους Σκοπιανούς, Γευγελή, την δεκαετία του ΄40, από πατριώτη δάσκαλο, στο γνωστό χωριό Ειδομένη του ν. Κιλκίς, όπου ανηγέρθη και περικαλλές μνημείο-ηρώον.  Σήμερα  είναι δε οικτρή κατάσταση, ιδίως μετά τα περιβόητα γεγονότα στην Ειδομένη.

Παρακάτω φαίνεται το ίδιο μνημείο.Στην αριστερή φωτογραφία σήμερα και στη δεξιά πριν από πενήντα χρόνια.  Η τότε Ελλάδα, με την έντιμον πενίαν της, την αρχοντιά, την φιλοκαλία και το φιλότιμο του λαού. Και δίπλα, το σημερινό δανειοσυντήρητο και υποτελές κρατίδιο, των πλουτοκρατών και της δουλοπαροικίας, ένας βορβορότοπος πολιτικών σαλταδόρων. 

 Eρώτηση:  Yπάρχουν σχολεία, σύλλογοι εκπαιδευτικών, ανά την χώρα, που φέρουν κάποιο όνομα συνήθως επιφανούς Έλληνα. Δεν γνωρίζω να υπάρχει κάποιο σχολείο ή σύλλογος που να επέλεξε το όνομα μιας δασκάλας ηρωίδας του Μακεδονικού Αγώνα. Προφανώς κάποιοι θα μειδιάσουν. Τι σχολείο να ονομαστεί; Εδώ ξεπουλήθηκε το όνομα…

Δημήτρης Νατσιός

Did δάσκαλος-Κιλκίς – Μέλος ΙΗΑ 

Γιά σένα, Μάνα

site analysis

Γιά σένα, Μάνα

·                    Μιά μάνα πονεμένη τό πρόσωπο τοῡ Εὐαγγελίου. Μιά μάναΧαναναία, δηλαδή, άλλοδαπή, μά πού ἦταν μύριες φορές ἀνώτερη ἀπό κάθε Ίουδαία, ἀλλά καί ἀπό κάθε χριστιανή σήμερα. Μιά μάνα, πού δεν τήν λύγισε ὁ πόνος ἀπό τό δρᾶμα τῆς κόρης της. Μιά μάνα, πούκατέφυγε στό Χρι­στό καί βρῆκε τή λύση. Μιά μάνα, πού δοκιμάστηκε ἡπίστις της, καί πῆρε ἄριστα. Δοκιμάστη­κε ἡ ὑπομονή της καί πῆρε άριστα. Δοκιμάστηκε ή ταπείνωσίς της καί πῆρε άριστα. Μιά μάνα, πού ό κόσμος τήν περιφρόνησε, μά ό Χριστός τήν καλοδέχτηκε. Μιά μάνα, πού βραβεύτηκε ἀπό τό Χρι­στό μέ τό άνώτερο μετάλλιο, πού μόνο σε τρεῖς τό ἔχει δώσει ό Κύριος. Τό χρυσό μετάλλιο της πίστεως. Μιά μάνα, πού ἐγκωμιάστηκε ἀπό τόν Χριστό: «Γύναι, μάνα, μεγάλη σου ἡ πίστις».

·                    ’Αξίζει, ή μάνα αὐτή νά γίνη ἀφορμή γιά ἕνα ἐγκώμιο στή μάνα, στήν κάθε μάνα, στήν ἀληθινή μάνα, στή δική μου καί τή δική σας μάνα, στή μάνα πού βρίσκεται σήμερα ἐδῶ, καί μπορεῖ νά εἶναι ἡ μάνα μιᾶς μάνας, δηλαδή, σεβαστή γιαγιά.

·                    Γιά σένα, μάνα, πού εἶσαι τό γλυκύτερο πρόσωπο στόν κόσμο.

·                    Γιά σένα, Χαναναία μάνα, πού πίσω ἀπό τά σύνορα τοῦ ’Ισραήλ ζοῦσες, σάν νάσουν πίσω ἀπό τόν ἥλιο. Ἡ ζωή σου ἦταν ἕνας πόνος ἀβάσταχτος γιά τήν ἀρρώστια στό κορίτσι σου.

·                    Γιά σένα, μάνα, ἦρθε ὁ Χριστός, γεννημένος ἀπό τήν πιόἅγια Μάνα. ’Από ὅλο τόν κόσμο, νοιάστη­κε γιά μιά μάνα. Νοιάζεται γιά κάθε μάνα, πού τήν καρδιά της ρομφαία, μαχαίρι κοφτερό ξεσχίζει.

·                    Γιά σένα, μάνα, πού κραυγάζεις καί φωνάζεις, γιατί μόνη σου σέρνεις τό θλιβερό χορό τοῦ πόνου. Ἡ προσευχή σου γίνεται κραυγή, πού κάθε ψυχή σπαράζει. Γιά σένα ἔρχεται ὁ Χριστός. Ή καρδιά Του σπλαχνική γιά σένα μάνα, ἔστω κι ἄν παριστάνει στήν ἀρχή νά σέ ξεπερνᾶ ἀδιάφορα. Δέν εἶναι ἀδιάφορος. Θέλει σέ ὅλα νά σοῦ βάληἄριστα.

·                    Γιά σένα, μάνα, πού ἔχεις παιδιά καί ἀγωνίες· γιά σένα εἶναι ό Χριστός. Νἆτος, σέ πλησιάζει. Μή χάσης τήν εὐκαιρία. Φώναξέ Τον, ὅπως ἐκείνη φώναξε: «Ἐλέησόν με, Κύριε, υἱέ Δαβίδ». Γιά δές τό κορίτσι μου. Δυνάμεις τοῦ κακοῦ τό κρατοῦν αἰχμάλωτο. Τοῡ ἅρπαξε ὁ Σατανάς ὑγεία καί ἐλευθερία! Φώναξε δυνατά:  «Ἡ θυγάτηρ μου κακώς δαιμονίζεται». Κάνε καλά τό παιδί μου\

·                    Γιά σένα, μάνα, πού νόμιζες πώς ὁ Θεός σέ ξέχασε. Βλέπεις Χαναναία μάνα, σάν νά συννεφιά- ζη... Σάν νά μή σοῡ δίνη σημασία κι ό Χριστός. Γιά σένα ὅμως ψήνεται τό θαῡμα. Μήν ἀποκάμης μοναχή. Δέν μπορεῖ· τό βλέμμα Του ὁ Χριστός σέ σένα τελικά θά ρίξη.

·                    Γιά σένα, μάνα, εἶναι κάποτε ή ἀπονιά τοΰ κόσμου. Σάν τότε. Δέν τή λυπήθηκαν τή Χαναναία μάνα. Τόσο σκληροί οἱ ἄνθρωποι, ἀκόμα κι αὐτοί πού τριγυρίζουν τό Χριστό, κι αὐτοί πού τάχα ἀνήκουνε στήν Ἐκκλησία. Ἐσύ φωνάζεις στό Χριστό νά σ’ ἐλεήση, κι αὐτοί ζητοῡν ἀπ’ τό Χρι­στό νά σέ δίωξη, γιατί τούς ἐνοχλούν οἱ κραυγές σου! Ὁ πόνος σου τούς ἐνοχλεῑ. Τό τραυματισμέ­νο σου κορίτσι τό διώχνουν. Κόσμε σκληρέ, στόν μητρικό τόν πόνο...

·                    Γιά σένα, μάνα, εἶναι ὁ Χριστός. Ἅγια κάνεις καί φωνάζεις·«Κύριε, βοήθει μοι». Γιά σένα, μάνα, εἶναι ἡ ἄσκησις τοῦ Χριστοῦ. Σέ δοκιμάζει, μάνα. Σκυλάκι σε λέει, γιά νά δῆ τί θά πῆς. Καί σύ ἔξυπνα Τοῦ δίνεις τήν ἀπόκρισι: Σκυλάκι σου εἶμαι, μά θά γαυγίζω στήν αὐλή σου. Δέν θέλω πολλά. Δόσ’ τα ἀλλοῦ τά πολλά. Λίγα ψίχουλα ἀπ’ τό τραπέζι Σου μοῦ φτάνουν. Μιά ματιά σου στοργική θά μοῦ γιάνη τόν πόνο. Μιά σταγόνα ἀπ’ τήν φροντίδα Σου θά σώση τό παιδί μου.

·                    Γιά σένα, μάνα, καλή μου μάνα, πού μᾶς γέννησες καί μᾶς μεγάλωσες, χωρίς λογισμούς, χωρίς νά πῆς «πώς θά τά ζησω;». Γιά σένα, μάνα, εἶναι τό Εὐαγγέλιο σήμερα.  Γιά τήν ἁγία μάνα!

Γι’ αὐτήν, πού δέν προσέχει τά σκυλάκια, ἀλλ’ ἀγαπάει τά παιδάκια.

Γι’ αὐτήν, πού ἀφήνει τήν ὕπαρξί της ὁλότελα στά χέρια τοῡ Θεοῡ.

Σ’ αυτήν, πού καί στίς μέρες μας κλείνει τ’ αὐτιά της στίς σειρῆνες τοῡκόσμου, ἀλλά δέν κλείνει τή μητρική της ὕπαρξι στήν παιδοποιΐα. Σέ σένα, πού ξέρεις τό θάλαμο τῶν τοκετῶν καί ποτέ δέν παρέδωσες σπλάχνο σου στό σφαγεῖο τῶν ἐκτρώσεων.

·                    Σέ σένα, πού ξέρεις ν’ άγαπᾶς καί τά μάτια σου κοιτάζουν τ’ ἀθῶα μάτια τοῦ παιδιοῦ. Σ’ αὐτή τή μάνα, τή χριστιανή, πού σηκώνει τό σταυρό, σ’ αὐτή τή μάνα, δίνει σήμερα τό βραβεῖο ὁ Χριστός: «Ὦ γύναι, μεγάλη σου ἡ πίστις! Γενηθήτω σοι ὡς θέλεις».

·                    Γιά σένα, μάνα, πού κι ἄν σέ πληγώνουν, ἐσύ μέ γλύκατούς κοιτᾶς. Γιά σένα, πού κάτι θέλεις καί ζητᾶς, νά! Σήμερα ό Χριστός τή μάνα πρόσεξε, τή Χαναναία. «Ὅ,τι θέλεις». Τί θέλεις, μάνα; Μήν ἀποκάμης. Πές τοῦ Χριστού τί θέλεις! Πέσ’ Του μέ πίστι, μέ κραυγή. Μ’ἐλπίδα καί μέ δάκρυ.

·                    Κόσμε! Ὅ,τι κι ἄν εἶσαι, τή μάνα νά προσεχής. Αὐτή γεννᾶ.Αὐτή γαλουχεῖ. Αὐτή ξαγρυπνᾶ. Αὐτή ἀγαπᾶ. Αὐτή θυσιάζεται. Αὐτή σώζει τόν κόσμο.

·                    Γιά κοίτα, μάνα, τό Χριστό. Γ ιά σένα, μάνα, τό δικό μας«ευχαριστώ». Γ ιά σένα ή τιμή, καλή κι αγιασμένη μανα

Εξαιρετική αγιογράφηση του Γεωργίου Λαγάνη Σέκερη που αποτυπώνει την κατάσταση μιας μητέρας που μόλις έχει γεννήσει.

site analysis

Εξαιρετική αγιογράφηση του Γεωργίου Λαγάνη Σέκερη που αποτυπώνει την κατάσταση μιας μητέρας που μόλις έχει γεννήσει. Τα πονηρά πνεύματα προσπαθούν να κάνουν δικό τους το νέο άνθρωπο που προορίζεται για τη Βασιλεία των Ουρανών. Ο Χριστός όμως στέλνει αγγέλους να περιφρουρήσουν τη μητέρα και το παιδί. Γι' αυτό είναι πολύ σημαντική η ακολουθία με τις ευχές της πρώτης ημέρας που σήμερα αρκετοί χριστιανοί αγνοούν την ύπαρξή της.

ΠΗΓΗ.ΑΠΑΝΤΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Ο Όσιος Συμεών ο Μυροβλήτης ο Χιλανδαρινός

site analysis

+13-2 1199 

Ο Στέφανος Α΄ Νεμάνια υπήρξε ισχυρός ηγεμόνας του σέρβικου έθνους, ενοποιός των σερβικών χωρών, δημιουργός ανεξάρτητου κράτους γύρω στα 1170, πρόμαχος και υπέρμαχος της Ορθοδοξίας, εξολοθρευτής των αιρέσεων και Ιδρυτής της δυναστείας των Νεμανιδών, πολλά μέλη της οποίας αξιώθηκαν αγιωνυμίας. Γεννήθηκε το 1114 στη Ζέτα, το σημερινό Μαυροβούνι.

Όταν ισχυροποίησε το κράτος του και στερέωσε την ορθόδοξη πίστη σε αυτό, παρέδωσε τη βασιλεία του και -κατά το παράδειγμα του υιού του Σάββα- έλαβε το μοναχικό σχήμα στη μονή Στουντένιτσα, παίρνοντας το όνομα Συμεών. Η σύζυγος του αποσύρθηκε και εκείνη σε γυναικείο μοναστήρι και από Άννα ονομάσθηκε Αναστασία (1196).

Η Αγία Αναστασια ,σύζυγος του Αγ.Συμεών 
του Μυροβλήτη

Μετά δύο χρόνια μοναστικής ζωής στη Στουντένιτσα έρχεται στο Άγιον Όρος προς συνάντηση του κατά σάρκα υιού του, στον οποίο και υποτάσσεται γινόμενος κατά πνεύμα υιός του. Έζησαν μαζί στη μονή Βατοπεδίου με συνεχή προσευχή και άσκηση. Έκτισαν παρεκκλήσια και ενίσχυσαν με δωρεές το μοναστήρι. Η αρετή τους έφερε πολλούς συμπατριώτες τους στον Άθωνα. Έτσι αναγκάσθηκαν ν΄ αγοράσουν τα ερείπια του Χιλανδαρίου και να κτίσουν την ωραία μονή, στην οποία ο Συμεών έζησε μόνο οκτώ μήνες, μέχρι τον θάνατό του.Αναπαύθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1199 με τα μάτια στραμμένα προς την εικόνα της Θεοτόκου και του Σωτήρος, που σώζεται μέχρι σήμερα στο Χιλανδάρι. Τα τελευταία λόγια του ήταν: «Πάσα πνοή αινεσάτω τον Κύριον»

 Κατά το έτος 1208, ο όσιος Σάββας αποφασίζει να προβεί στην ανακομιδή των ιερών λειψάνων του πατέρα του και τη μετακομιδή αυτών στην πατρίδα του. Την ημέρα της ανακομιδής εκχύθηκε από τα ιερά λείψανα άφθονο και ευώδες μύρο, συνέχισε δε να ρέει και για λίγες ακόμη ημέρες μετά την ανακομιδή, από τον κενό πλέον τάφο. Ήταν και αυτό τρανό δείγμα της αγιότητας του Οσίου Συμεών, ο οποίος έκτοτε επονομάζεται «Μυροβλήτης». Ο Άγιος Σάββας εναπέθεσε τα ιερά λείψανα στη μονή της μετανοίας του πατρός του, τη μονή Στουντένιτσα, όπου και φυλάσσονται μέχρι σήμερα.

Ο τάφος του Αγ.Συμεών στην Μονή Στουντενιτσα
 μετά την μεταφορά από την Μονή Χιλανδαρίου

Σώζονται τρεις βιογραφίες του αγίου Συμεών. Την πρώτη έγραψε ο υιός του άγιος Σάββας περί το 1208, τη δεύτερη ο άλλος υιός του Στέφανος Β' ο Πρωτοστεφής περί το 1216 και την τρίτη ο Χιλανδαρινός μοναχός Δομεντιανός περί το 1242. Ακολουθίες προς τιμήν του έγραψε ο άγιος Σάββας και ο μοναχός Θεοδόσιος. Από τους συγχρόνους λαμπρή βιογραφία έγραψε ο άγιος Νικόλαος Αχρίδος και ο άρχιμ. Ιουστίνος Πόποβιτς.

Τοιχογραφίες, πολλές φορητές εικόνες και χαλκογραφίες του οσίου σώζονται στο Χιλανδάρι, στις άλλες αγιορείτικες μονές και σε όλες σχεδόν τις σερβικές. Νεώτερη ακολουθία συνέθεσε ο μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης.

Ο τάφος του Οσίου Συμεών του Μυροβλήτου, φέρει σήμερα αργυρό επικάλυμμα με ανάγλυφες παραστάσεις. 

Το θαυματουργό κλήμα στον τάφο
 του Αγ.Συμεών του μυροβλήτου 
στην Μονή Χιλανδαρίου

Από τον τάφο, ματά την ανακομιδή των ιερών λειψάνων, φύτρωσε μόνο του με θαυματουργικό τρόπο, άνευ σποράς, ένα κλήμα για παρηγοριά των Πατέρων της Μονής. Τα σταφύλια του κλήματος αυτού θεραπεύουν θαυματουργικά την στείρωση των ατέκνων γυναικών.
πηγή 

Η Αγία Θεοδώρα η Αυγούστα: Η ευσεβής και Αγία Αυτοκράτειρα του Βυζαντίου

site analysis

Του Λάμπρου Κ. Σκόντζου Θεολόγου - Καθηγητού

---

Την Α΄ Κυριακή των νηστειών, την Κυριακή της Ορθοδοξίας, η αγία μας Εκκλησία εορτάζει με κάθε λαμπρότητα την αναστήλωση των Ιερών Εικόνων, η οποία σήμανε τη λήξη μιας εκατονταετούς φοβερής διαμάχης στο Βυζάντιο (726-842). 

Πρωταγωνιστικό πρόσωπο στη λήξη της εικονομαχίας υπήρξε η αγία Θεοδώρα η Αυγούστα, η οποία, ως επίτροπος του ανήλικου γιού της Μιχαήλ Γ΄, συγκάλεσε σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη, η οποία επικύρωσε τις αποφάσεις της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου, θέτοντας τέλος στη θεολογική διαμάχη και στους διωγμούς των ορθοδόξων από τους φανατικούς εικονομάχους. 

Η αγία Θεοδώρα γεννήθηκε στην Παφλαγονία της Μ. Ασίας το 815. Ανήκε σε ευγενή και ευσεβή οικογένεια ορθοδόξων. Μαζί με την ευσέβειά της απέκτησε και σπουδαία μόρφωση.

Η προσωπικότητά της εντυπωσίασε τον αυτοκράτορα Θεόφιλο (829-842), την οποία νυμφεύτηκε και απέκτησε μαζί της έναν γιο το Μιχαήλ και πέντε κόρες.

Όμως δυστυχώς ο Θεόφιλος ήταν εικονομάχος και συνέχισε την πολιτική των προκατόχων του, με απαγορεύσεις και διώξεις των ορθοδόξων.

Αντίθετα η αυτοκράτειρα Θεοδώρα παρέμεινε πιστή ορθόδοξη και τιμούσε τις Άγιες Εικόνες με τα παιδιά της κρυφά στους γυναικωνίτες του παλατιού. Μάλιστα αναφέρει η παράδοση, πως μητέρα και παιδιά αποκαλούσαν τις Ιερές Εικόνες «καλά νινιά» για να μη καταλάβει κάτι ο αυτοκράτορας. 

Το 842 ο Θεόφιλος είχε αρρωστήσει σοβαρά από δυσεντερία. Ήταν τόσο άσχημη η ασθένειά του ώστε οι γιατροί δε μπορούσαν να προσφέρουν καμιά βοήθεια στον αυτοκράτορα.

Μάλιστα εξαιτίας της αρρώστιας του είχε παραμορφωθεί το πρόσωπό του και ο λάρυγγάς του είχε βγει έξω από το στόμα του.

Η ευσεβής αυτοκράτειρα προσεύχονταν κρυφά τα βράδια μπροστά στην Ιερή Εικόνα της Θεοτόκου να λυπηθεί και να βοηθήσει τον αυτοκράτορα σύζυγό της.

Κάποιο βράδυ και ύστερα από θερμή προσευχή είδε ένα φοβερό όνειρο: λαμπροφορεμένους αγγέλους να χτυπάνε αλύπητα τον Θεόφιλο.

Όταν έντρομη ξύπνησε άκουσε κραυγές από τον κοιτώνα του συζύγου της, ο οποίος έλεγε: «αλίμονο σε μένα τον άθλιο και δυστυχή, εξαιτίας των Αγίων Εικόνων με χτυπάνε»! Η Θεοδώρα μπήκε έντρομη στο δωμάτιο του Θεόφιλου, ξεχνώντας ότι είχε στα χέρια της την Εικόνα της Θεοτόκου.

Τότε ο Θεόφιλος άρπαξε την Εικόνα, την οποία ασπάστηκε με δάκρια στα μάτια, παρακαλώντας την Μητέρα του Κυρίου να τον ελεήσει. Το θαύμα έγινε, σε λίγες ημέρες έγινε εντελώς καλά. 

Το θαυμαστό αυτό γεγονός οδήγησε το Θεόφιλο να αλλάξει πολιτική, που όμως δεν πρόλαβε να εφαρμόσει, διότι λίγο αργότερα πέθανε. Το θρόνο του ανέλαβε ο μόλις τριών ετών γιός του Μιχαήλ, του οποίου την επιτροπεία, όπως προαναφέραμε, είχε αναλάβει η Θεοδώρα.

Πρώτη της ενέργεια ήταν να αποκαταστήσει την ειρήνη στην Εκκλησία και να αναστηλώσει στους ναούς τις Ιερές Εικόνες, τις οποίες είχαν αφαιρέσει οι εικονομάχοι και είχαν ασβεστώσει τις τοιχογραφίες.

Κατέβασε από τον πατριαρχικό θρόνο τον εικονομάχο Ιωάννη και ανέβασε το Μεθόδιο. Διέταξε τέλος να βγουν από τις φυλακές και να ανακληθούν από τις εξορίες όλοι οι ορθόδοξοι ομολογητές της ταραγμένης εκείνης εποχής. 

Την Α΄ Κυριακή των Νηστειών, στις 18 Φεβρουαρίου του 842, συγκεντρώθηκαν στον περίλαμπρο ναό της Αγίας Σοφίας όσοι πατέρες, μοναχοί, κληρικοί είχαν γλυτώσει από τους διωγμούς των εικονομάχων, με επικεφαλής την αυτοκράτειρα και τον υιό της Μιχαήλ και πλήθος πιστών έκαμαν την επίσημη ανακοίνωση λήξης της εικονομαχίας και την αναστήλωση των Ιερών Εικόνων.

Την ίδια ημέρα με δάκρια χαράς και συγκινήσεως έγινε η πρώτη περιφορά των Ιερών Εικόνων. Σε ανάμνηση αυτής της περιφοράς, στο εξής περιφέρονται σε όλους τους ορθόδοξους ναούς οι Ιερές Εικόνες και εορτάζεται λαμπρά με ιδιαίτερο τελετουργικό το μεγάλο γεγονός ως τα σήμερα. 

Αργότερα ο αδελφός της Βάρδας κηδεμόνας και αυτός του Μιχαήλ δημιούργησε μεγάλα προβλήματα στο παλάτι.

Ανήθικος, ασεβής και ραδιούργος, όπως ήταν, παρέσυρε τον νεαρό αυτοκράτορα ανεψιό του σε πράξεις ακολασίας και ασέβειας, για τις οποίες η ευσεβής Θεοδώρα αντέδρασε έντονα. Δυστυχώς ο Μιχαήλ συντάχτηκε με το Βάρδα και εναντιώθηκε στην ευσεβή και συνετή μητέρα του.

Ο Βάρδας αποφάσισε να θέσει στο περιθώριο την ενοχλητική αυτοκράτειρα. Γι’ αυτό οργάνωσε συκοφαντική εκστρατεία εναντίον της.

Την κατηγόρησε για δήθεν κατάχρηση του αυτοκρατορικού ταμείου και για δήθεν απόπειρα δολοφονίας του υιού της, καταφέρνοντας να υπογράψει ο Μιχαήλ διάταγμα καθαίρεσής της από αυτοκράτειρα και τον βίαιο εγκλεισμό της στη Μονή των Γαστρίων, μαζί με τις κόρες της. 

Εξανάγκασε τον αδελφό της Θεοδώρας Πάτρωνα, να ντύσει μοναχές την ίδια και τις κόρες της, χωρίς να τη θέλησή τους, όπως προβλέπουν οι μοναχικοί κανόνες.

Η Θεοδώρα έζησε στη Μονή, ως την κοίμησή της, διαπρέποντας στη μοναχική ζωή. Με ταπείνωση και ανεξικακία αντιμετώπισε την απομόνωσή της, την οποία θεώρησε ως δώρο Θεού για τη σωτηρία της. 

Κοιμήθηκε γαλήνια στις 11 Φεβρουαρίου του 867. Μετά από λίγα χρόνια έγινε ανακομιδή του σεπτού της λειψάνου, το οποίο βρέθηκε άφθαρτο και να ευωδιάζει, ποιώντας πολλά θαύματα.

Το σεπτό της σκήνωμα μεταφέρθηκε από τον Μέγα Φώτιο στην Κωνσταντινούπολη, όπου φυλασσόταν ως την άλωση.

Το 1456 μεταφέρθηκε στην Κέρκυρα, όπου φυλάσσεται ακέραιο στον μητροπολιτικό ναό του νησιού, ως πολύτιμο κειμήλιο, αγιάζοντας τους πιστούς.

Η μνήμη της τιμάται στις 11 Φεβρουαρίου. Την Κυριακή της Ορθοδοξίας γίνεται λιτανεία του στην πόλη της Κέρκυρας με κάθε μεγαλοπρέπεια.

Τη Η΄ (8η) Φεβρουαρίου, αι Άγιαι Μάρτυρες ΜΑΡΘΑ και ΜΑΡΙΑ αι αδελφαί, συν τω Οσίω ΛΥΚΑΡΙΩΝΙ, ξίφει τελειούνται.

site analysis

Μάρθα, Μαρία και Λυκαρίων οι Άγιοι του Χριστού Μάρτυρες έζων κατ’ ιδίαν φυλάττοντες παρθενίαν· ήσαν δε η Μάρθα και η Μαρία αδελφαί, μετ’ αυτών δε έμενε και ο Λυκαρίων, όστις ήτο παις κατά την ηλικίαν, Μοναχός κατά την τάξιν. Επειδή δε έτυχε να διέλθη ο ηγεμών εκ της οικίας εις την οποίαν κατώκουν, έκυψαν από το παράθυρον η Μάρθα και η Μαρία και είπον ότι είναι Χριστιαναί.

Ο δε ηγεμών λυπούμενος ελεεινολόγει τον θάνατον, τον οποίον έμελλον να λάβωσιν εις αυτήν ταύτην την νεότητά των, αλλ’ αι Άγιαι απεκρίθησαν, ότι ο δια τον Χριστόν θάνατος δεν είναι θάνατος, αλλά ζωή, η οποία δεν έχει τέλος. Τούτο το ίδιον ωμολόγησε και ο Μάρτυς Λυκαρίων. Όθεν, κατά προσταγήν του ηγεμόνος και οι τρεις εκαρφώθησαν εις τρεις σταυρούς. Τελευταίον δε απεκεφαλίσθησαν με ξίφος από τους δημίους και ούτω παρέδωκαν τας ψυχάς των εις χείρας Θεού και έλαβον τους στεφάνους του Μαρτυρίου

"Δεν κάνω παιδιά πριν κλείσω τα 40..."

site analysis

Του Πρωτ.ΑντωνίουΚαλλιγέρη

Μέ αὐτό τό σύνθημα μία πολύ γνωστή ἑταιρεία διαφημίζει τό προϊόν της τό ὁποῖο κρατᾶ στά χέρια του ἕνας χαμογελαστός νέος μία καί ἡ διαφήμιση ἀπευθύνεται στούς συνομηλίκους του.

Θά μπορούσαμε νά μή σχολιάσουμε τό μήνυμα αὐτό. ῎Αλλωστε ὑπάρχουν πολλές ἀνόητες διαφημίσεις. Πιστεύουμε ὅμως ὅτι στήν περίπτωση αὐτή, δέν ἔχουμε νά ἀντιμετωπίσουμε μία κακή διαφήμιση, ἀλλά μία προσπάθεια δημιουργίας ἀξιῶν.

Τί εἶναι λοιπόν ῝ἂὼ῍ὦ, μία καί τέτοιο προϊόν διαφημίζεται; Τί φαίνεται νά εἶναι περιττό; Τά παιδιά!

Στόν καιρό πού γίνεται μιᾶς γιγάντια προσπάθεια νά προστατευτοῦν τά παιδιά ἀπό τήν ἀνωριμότητα τῶν ἐνηλίκων καί πολλές φορές ἀπό τήν ἐγκληματική δράση ἤ τήν ἀμέλειά τους, κάποιοι θεωροῦν ὅτι τά παιδιά εἶναι ἕνα ῝ἂὼ῍ὦ ἀνθρώπινο παράγωγο. ῾Η ἰδέα δέν εἶναι φασιστική, εἶναι φρικιαστική καί δυστυχῶς ὑπαρκτή.

῾Ο διαφημιστής στήν περίπτωση αὐτή φαίνεται νά ἀποκαλύπτει ὅ,τι ἐπιμελημένα κρύβει ἡ κοινωνία μας. Δέν εἶναι ἄστοχο, ἑπομένως, νά παρατηρήσουμε τήν εἰκόνα πού ἔχουν οἱ ἐνήλικες γιά τά παιδιά.

῾Η κοινωνία μας ἀντιμετωπίζει τά παιδιά σάν παράγωγα τῶν ἐνηλίκων καί ὄχι σάν πρόσωπα πού ἔχουν ἀξία σέ συγκεκριμένη στιγμή. Τά παραδείγματα εἶναι πολλά·

῞Οσοι ἐνήλικες ἀναφέρονται σέ μέτρα πού πρέπει νά παρθοῦν γιά τήν προστασία τῶν παιδιῶν ἰσχυρίζονται ὅτι αὐτά πρέπει νά ληφθοῦν ἐπειδή οἱ νέοι εἶναι τό μέλλον μας. ῾Επομένως τά παιδιά καί οἱ νέοι δέν ἔχουν ἀξία γιά αὐτό πού εἶναι ἀλλά γιά αὐτό πού θά γίνουν.

῎Ας ἀναρωτηθοῦμε τούς λόγους γιά τούς ὁποίους γίνεται ἡ ἄμβλωση. ῎Αν τούς μελετήσουμε προσεκτικά κανένας δέν συνδέεται πραγματικά μέ τό παιδί, ἀλλά μέ τόν ἐνήλικα καί τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ἀντιμετωπίζει τόν κόσμο.

Πέρα ὅμως ἀπό αὐτή τήν ἀποτρόπαια ἰδέα, ἴσως πρέπει νά σταθοῦμε λίγο καί στά ἄλλα στηρίγματα τοῦ κεντρικοῦ μηνύματος.

῾Η σύλληψη καί ἡ γέννηση ἑνός παιδιοῦ φαίνεται ὅτι συνδέεται μέ τήν ἐπιθυμία τοῦ «ἐγώ» καί μόνο. ᾿Ακούγεται πολύ συχνά «θά κάνω παιδιά ὅταν εἶμαι ἕτοιμος» ὑπονοώντας μόνο τήν οἰκονομική κυρίως προετοιμασία, ὄχι ὅμως τήν ψυχο-συναισθηματική ὁλοκλήρωση. ῾Η ἄποψη αὐτή εἶναι ἀπό τίς περισσότερο ἰσχυρές καί τή συναντᾶμε καί μέ ἄλλες παραλλαγές. Μερικές φορές αἰσθάνομαι ὅτι εἶναι ὅλα τόσο προγραμματισμένα, ἀκόμα καί στήν ἡμέρα, ὥστε νά ἀναρωτιέμαι, ἡ ὀμορφιά τῆς σχέσης δύο ἀνθρώπων πού ἀγαπιοῦνται ποῦ εἶναι; ῾Η Χάρη τοῦ Θεοῦ πόσο χῶρο ἔχει ἀπό τούς ἀνθρώπους γιά νά δράσει; ῾Η ἄποψη αὐτή εἶναι ἀπό τίς πιό ἰσχυρές καί τή συναντᾶμε καί μέ ἄλλες παραλλαγές.

῎Αλλες φορές ζευγάρια ἰσχυρίζονται ὅτι ἕνα παιδί εἶναι ἡ ὁλοκλήρωση τοῦ γάμου τους. ῾Η λογική τῶν ἑνηλίκων πού θέλει τό παιδί πού πρόκειται νά ἔρθει νά συμπληρώσει τή σχέση τους ἡ ὁποία πολλές φορές εἶναι ἀνώριμη εἶναι δονκιχωτική. ῞Οταν ὁ ῞Αγ. ᾿Ιωάννης ὁ Χρυσόστομος ὑποστήριζε ὅτι τά παιδιά εἶναι γέφυρα πού συνδέουν τούς γονεῖς, ἐννοοῦσε ἕνα ζευγάρι τό ὁποῖο συνδέεται μέ τήν ἀγάπη πού ἔχει πρότυπο τή σχέση Χριστοῦ καί ᾿Εκκλησίας καί ὄχι τό σημερινό, πού διέπεται ἀπό τή λογική τῆς μισάνοικτης πόρτας.

Μερικές φορές συναντᾶμε τήν ἴδια εἰκόνα μέ τή λογική του δικαιώματος. Κυρίως γυναῖκες ἰσχυρίζονται ὅτι ἡ μητρότητα εἶναι δικαίωμα. Νομίζουμε ὅμως ὅτι τά δικαιώματά μας ἔχουν ὅριο τόν ἑαυτό μας καί δέν προεκτείνονται σέ ἄλλα πρόσωπα.

Τό διαφημιστικό μήνυμα πιστεύουμε ὅτι ὑπονοεῖ ἐπίσης ὅτι τά παιδιά εἶναι μπελάς. ῾Επομένως πρέπει νά ἀπολαύσουμε τή ζωή μας, πρίν ἕνα μικρό πλασματάκι μᾶς στερήσει τό ὑπόλοιπο τῆς ἐλευθερίας πού περίσεψε ἀπό τό γάμο. ᾿Αξίζει νά ἀναρωτηθοῦμε πόσο ὥριμοι ἄνθρωποι εἶναι αὐτοί πού διέπονται ἀπό μία τέτοια ἀντίληψη; Τό παιδί - μπελάς στή σκέψη τῶν ἐνηλίκων μετατρέπεται πολύ ἁπλά σέ παιδί - θύμα. ῞Ενας γονέας πού αἰσθάνεται αἰχμάλωτος ἀπό τό ἴδιο του τό παιδί πόσο ἀληθινά τό ἀγαπᾶ; Πόσο ἀληθινά μπορεῖ νά θυσιάσει τόν ἑαυτό του καί τίς προσδοκίες του γιά χάρη του ἀκόμα καί ὅταν φθάσει στήν κατάλληλη γι αὐτόν ἡλικία;

Παράλληλα ὑπηρετεῖ καί τή λογική «ὁ γάμος ὑπάρχει γιά νά κάνουμε οἰκογένεια, δηλαδή παιδιά» ἡ ὁποία εἶναι πολύ ἰσχυρή στήν ἑλληνική κοινωνία. Μία ἀντίληψη ἡ ὁποία εἶναι λανθασμένη, ἐπειδή ὑποβιβάζει τήν ἀξία τοῦ μυστηρίου τοῦ γάμου, καί ἀδιέξοδη ὅταν σέ ἕνα γάμο οἱ σύζυγοι δέν μποροῦν νά τεκνοποιήσουν. Δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι πολλές ἔρευνες τῶν τελευταίων χρόνων δείχνουν ὅτι ἡ ἀξία ''οἰκογένεια'' εἶναι πολύ ἰσχυρή καί σταθερά πρώτη στή συνείδηση τῶν νέων ἐνῶ ἡ ἀξία "γάμος" σταθερά ὑποτιμᾶται.

῾Η ᾿Εκκλησία μας διδάσκει ὅτι ὁ γάμος δέν εἶναι μιά παραχώρηση στόν ἄνδρα καί τή γυναίκα. ᾿Αλλά ἕνα θαῦμα πού ἀπορρέει ἀπό τήν πίστη μας στό Χριστό. Εἶναι τό μυστήριο ἐντός τοῦ ὁποίου «ὁ ἄνδρας, ὡς φυσική ὀντότητα, ἑνώνεται μέ τή διαφορετική βιολογικά φυσική ὀντότητα τῆς γυναίκας του εἰς σάρκα μίαν (᾿Εφ. 5.31), γίνονται μία ὕπαρξη, ἀκριβῶς ὅπως ὁ ῾Υιός τοῦ Θεοῦ μέ τή σάρκωσή του παύει νά εἶναι μόμο ὁ ἑαυτός Του, δηλαδή Θεός, καί γίνεται ἐπίσης ἄνθρωπος, ἔτσι ὥστε ἡ σύναξη τοῦ λαοῦ Του νά μπορεῖ νά ἀποτελέσει τό σῶμα Του.»*

᾿Εντός τοῦ γάμου οἱ σύζυγοι βρίσκουν τίς πραγματικές διαστάσεις τῆς ἑλευθερίας τους. ῾Η ὡρίμανση συζύγων-ἔρωτα ἑλκύει τήν εὑλογία τοῦ Θεοῦ, ὁδηγεῖ στήν τεκνογονία.

Καί ἑπομένως εἶναι καρπός ἐλευθερίας. Καλλιεργούμε αὐτή τήν ἀγάπη στή διάρκεια τῆς συζυγίας μας; ῾Ετοιμάζουμε τούς ἑαυτούς μας πνευματικά ὥστε νά δεχθοῦμε ἀκόμα ἕνα δώρο ἀπό τό Θεό; Νά δούμε ἀκόμα ἕνα θαῦμα;

Από το βιβλίο του Πρωτοπρεσβυτέρου Αντωνίου Καλλιγέρη "Γονείς - παιδιά «...κάπου θα συναντηθούμε!»" από τις εκδόσεις "ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ"
http://synodoiporia.blogspot.gr/2013/01/40.html

Προσεγγίζοντας την ορθόδοξη Μητέρα

ανάλυση της περιοχής

Πρεσβυτέρας Αγαθής Μάγγανου-Χριστοδούλου*

Σας καλησπερίζω κι εγώ με τη σειρά μου και σας ευχαριστώ όλους από καρδιάς που μου κάνατε την τιμή να βρίσκομαι απόψε κοντά σας, σ’αυτή την όμορφη παρέα και στο ζεστό σας χώρο, για να προσεγγίσουμε όλοι μαζί αυτή την εργάτρια του Ευαγγελίου, μια λαξεύτρια της παιδικής ψυχής, την Ορθόδοξη Χριστιανή μητέρα. Όμως, πριν φτάσουμε σε αυτή πρέπει πρωτίστως να ξεκινήσουμε από την ευλογημένη συζυγία. Μία συζυγία, η οποία δεν είναι ένας βίος ανθόσπαρτος, όπως ορισμένες φορές λανθασμένα ευχόμαστε στα νιόπαντρα ζευγάρια, γιατί η συζυγία, όπως όλοι θα γνωρίζετε, αλλά και όπως το λέει και η ίδια η λέξη είναι «συν+ζυγός», δηλαδή είναι ένα φορτίο, το οποίο καλούνται να σηκώσουν με αγάπη και υπομονή δύο άνθρωποι.

Δύο άνθρωποι, οι οποίοι μέχρι χθες ήταν ολότελα ξένοι, με διαφορετικούς χαρακτήρες, παρελθόν, ήθη και έθιμα, ακόμα και πατρίδες, με ελεύθερη βούληση και πάντοτε με τη Θεία ευλογία, αποφασίζουν να πορευθούν μαζί στη ζωή. Ζωές παράλληλες, σήμερα τέμνονται! Σώματα δύο, γίνονται ένα! «῏Ω μακαρία δυάς! … λένε οι Πατέρες… ῏Ωἀγάπη ἀστείρευτη!» … που ολοκληρώνεσαι και καθαγιάζεσαι μέσα από το μυστήριο του γάμου!

Μέσα σε αυτό το ευλογημένο πλαίσιο, οι δύο άνθρωποι ενώνονται σε ένα ψυχοσωματικό σύνολο και παλεύουν όχι μόνο να γνωρίσουν ο ένας τον άλλο, αλλά και να συναντήσουν το Θεό. Από την ένωση αυτή επέρχεται ως υψίστη ευλογία του Θεού, η τεκνογονία. Ο μικρός και φθαρτός άνθρωπος, καθίσταται συνδημιουργός του Θεού και προσφέρει αυτό που έχει, το φθαρτό, το σώμα. Οι άνθρωποι προσφέρουν την ύλη-σώμα και ο Θεός την αθάνατη ψυχή.

Μπορεί άραγε η ανθρώπινη διάνοια να συλλάβει το ύψος της κλήσεως και της τιμής; Ο Θεός δεν μας έχει ανάγκη. Θα μπορούσε να βρει ένα οποιοδήποτε άλλο τρόπο για να δημιουργήσει νέους ανθρώπους. Όμως δεν ήθελε να μας παραμερίσει. Ήθελε να καθαγιαστούμε κι εμείς μέσα από τους νέους ανθρώπους. Πατέρας, Μητέρα! Υπάρχουν λέξεις πιο σπουδαίες από αυτές; Μεταξύ όλων των λαών, οι γονείς είναι πρόσωπα σεβαστά και ιερά. Τι έλεγε ο τραγικός ποιητής Ευριπίδης; «Οὐκ ἔστι μητρὸς οὐδὲν ἥδιον», δηλαδή «Δεν υπάρχει τίποτα πιο γλυκό από τη μητέρα». Σπουδαίο πράγμα η μητρότητα, μα τι είναι στ’αλήθεια; Μητρότητα σημαίνει εκούσια θυσία. Η θυσία όμως αυτή είναι ηθελημένη και υψίστη και θα πληρωθεί με μεγάλη αμοιβή από το Θεό.

Αν ήθελε κάποιος να μιλήσει για τις θυσίες που κάνουν οι μητέρες, θα μπορούσε να μιλάει μέρες και να γράψει τόμους. Πόσες μητέρες στις μέρες μας, στο άκουσμα ότι πάσχουν από μια ανίατη ασθένεια και ότι θα πρέπει να κάνουν διακοπή της κυήσεώς τους, δε θυσιάζουν το «εγώ» τους και τον εαυτό τους και αρνούνται κατηγορηματικά να θυσιάσουν το σπλάγχνο τους για να σωθεί η ζωή τους; Πόσες ακόμη δεν έχουν θυσιάσει και τη ζωή τους; Σε πρόσφατο σεισμό, όταν μια μητέρα κατάλαβε ότι το σπίτι της επρόκειτο να καταρρεύσει, προστάτευσε το μωρό της με το ίδιο της το σώμα και όταν, δύο μέρες μετά, οι διασώστες ανέσυραν το βρέφος ζωντανό αλλά τη μητέρα νεκρή, διάβασαν στην οθόνη του κινητού της δύστυχης μάνας: «Αν επιζήσεις, να ξέρεις ότι σ’αγαπώ!» Πριν ξεψυχήσει, άφησε στο παιδί της παντοτινή κληρονομιά δυο λόγια αγάπης! Αλλά και πριν πολλά χρόνια, τη μετακατοχική περίοδο, σε μια πόλη της Αθήνας, μια φτωχή μάνα, στην προσπάθειά της να ηρεμήσει το νεογέννητο αγοράκι της που έκλαιγε σπαρακτικά γιατί πεινούσε, αποφάσισε να το θηλάσει, ενώ δεν είχε γάλα. Λίγη ώρα μετά, έντρομη διαπίστωσε πως το πρόσωπο του μωρού ήταν γεμάτο κόκκινα στίγματα. Βλέποντάς το ο γιατρός, συγκινημένος, της λέει: «Καημενούλα μου, τα κόκκινα αυτά στίγματα είναι το αίμα της καρδιάς σου!» Χιλιάδες τέτοια παραδείγματα θα μπορούσε να αναφέρει κανείς…

Στο σημείο όμως αυτό, ένας σύγχρονος παιδαγωγός έρχεται να εξυψώσει την ορθόδοξη χριστιανή μητέρα λέγοντας: «Δώστε μου μητέρες χριστιανές και μπορώ να αναμορφώσω τον κόσμο!» Γιατί δεν λέει ικανές μητέρες; Γιατί ζητά μητέρες χριστιανές ο μεγάλος αυτός παιδαγωγός; Μα γιατί οι χριστιανές μητέρες, ύστερα από το Θεό, είναι οι σπουδαιότερες εργάτριες, που λαξεύουν τις παιδικές ψυχές και εμπνέουν ιδανικά, αγωνιζόμενες να μορφώσουν τα τέκνα τους «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου»!

Αυτό το σκοπό είχαν και οι άγιες μητέρες των Τριών Ιεραρχών, τα τέκνα των οποίων η Εκκλησία μας εόρτασε πριν λίγες μέρες. Θα τις αναφέρουμε για να μας εμπνεύσουν και για να μπορέσουμε να τις ακολουθήσουμε.

Πρώτη, η αγία Εμμέλεια, η μητέρα του Μεγάλου Βασιλείου. Μητέρα δέκα τέκνων εκ των οποίων τα πέντε άγιοι της Εκκλησίας μας! Όπως έλεγε και το όνομά της, «ἐν+μέλος» υπήρχε σε όλη τη ζωή της αρμονία. Η ζωή της όμως, δεν ήταν καθόλου εύκολη. Λίγο μετά τη γέννηση του δέκατου παιδιού της, του αγίου Πέτρου Σεβαστείας, ο σύζυγος της Βασίλειος, πεθαίνει και μένει μόνη να μεγαλώσει τα τέκνα της. Λίγο αργότερα, χάνει και ένα από τα μικρότερά της αγόρια, και λίγο πιο μετά χάνει τον αγαπημένο της γιο, τον άγιο Ναυκράτιο, ο οποίος ήταν μοναχός και πνίγηκε κατά τη διάρκεια ψαρέματος. Μένει μόνη να μεγαλώσει τα οκτώ της παιδιά. Δεν το έβαλε κάτω ούτε μια στιγμή. Από μικρά τους έλεγε ιστορίες από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, τους μάθαινε να προσεύχονται, να ψάλλουν ύμνους της Εκκλησίας, να εκκλησιάζονται τακτικά. Τα παρακολουθούσε ως άγρυπνος φρουρός, έχοντας πάντα στο νου της ότι μπροστά της δεν είχε μόνο σώματα, αλλά αθάνατες ψυχές. Όταν κάποτε ο άγιος Βασίλειος αποφάσισε να ασχοληθεί και με τη ρητορική εκτός από τις άλλες επιστήμες που είχε σπουδάσει, εκείνη με κλάματα και αγάπη και τη βοήθεια της κόρης της αγίας Μακρίνας, κατόρθωσε να τον μεταπείσει, αλλά και να αξιωθεί να τον δει Επίσκοπο Καισάρειας.

Δεύτερη, η Νόννα, η μητέρα του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, η γυναίκα των προσευχών και των δακρύων. Βρέθηκε μπροστά σε δύο μεγάλους σταυρούς: Ο σύζυγός της Γρηγόριος ήταν αιρετικός, οπαδός του συστήματος των Υψισταρίων, το οποίο συνδύαζε ειδωλολατρικά και ιουδαϊστικά στοιχεία. Δύο κόσμοι αντίθετοι. Ούτε για μια στιγμή δε σκέφτηκε το χωρισμό. Χρόνια ολόκληρα προσευχόταν με πίστη και ο καλός Θεός όχι μόνο άκουσε τις προσευχές της, αλλά την αξίωσε να δει το σύζυγό της Επίσκοπο Ναζιανζού! Εδώ να υπενθυμίσω στην αγάπη σας ότι βρισκόμαστε ακόμη σε μια εποχή όπου η Εκκλησία ανεδείκνυε έγγαμους Αρχιερείς έως το 691 μ.Χ. με τη Σύνοδο της Πενθέκτης. Αλήθεια πόση χαρά και ευτυχία απήλαυσε η Νόννα! Τα χρόνια όμως περνούσαν κι ενώ το σπίτι της ήταν γεμάτο αγαθά, έλειπε ο θησαυρός που ποθούσε, τα παιδιά! Νύχτα μέρα προσευχόταν και ικέτευε τον Κύριο να της χαρίσει τέκνα και το θαύμα εγένετο! Η προσευχή της, έφερε στο φως τον υιό της, άγιο Γρηγόριο! Εκείνη όμως συνέχισε τις προσευχές της και ο Κύριος την αξίωσε να αποκτήσει δύο ακόμη παιδιά, τη αγία Γοργονία και τον άγιο Καισάριο. Έβλεπε τα παιδιά της με δέος και πριν αυτά μάθουν ακόμη γράμματα τους έδινε να κρατούν την Αγία Γραφή κι εκείνη τους έλεγε τις ιερές ιστορίες. Τα παιδιά μεγάλωσαν και λάτρεψαν και τα τρία τον Θεό. Η καρδιά της Νόννας όμως, έμελλε να περάσει κι άλλες θλίψεις. Σε ηλικία 37 ετών χάνεται ο λαμπρός ιατρός και υιός της Καισάριος και λίγο αργότερα η κόρη της Γοργονία και ο γαμπρός της Αλύπιος. Όμως η Νόννα, ως άνθρωπος του Θεού, όλα τα υπέμενε! Παρέμεινε γενναία, νικήτρια του πόνου και ανέθρεψε τα έξι ορφανά εγγόνια της…

Μια τέτοια γενναία γυναίκα ήταν και η Ανθούσα, σύζυγος του Στρατηλάτου Σεκούνδου, μητέρα του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, μια γυναίκα εξαιρετικής ομορφιάς και μορφώσεως που στα είκοσι της χρόνια και λίγους μήνες μετά τη γέννηση του υιού της, έμεινε χήρα! Δε θέλησε να κάνει δεύτερο γάμο, αλλά προτίμησε σε τόσο μικρή ηλικία να αφιερωθεί στη ἐν Χριστῷ διαπαιδαγώγηση του υιού της. Ήξερε άλλωστε ότι ο Κύριος είναι «ὁ πατὴρ τῶν ὀρφανῶν καὶ κριτὴς τῶν χηρῶν» ή όπως πιο απλά λέει ο λαός μας «στο φτωχό και στο ορφανό πουλί ο Θεός χτίζει φωλιά»!

Βλέποντας τέτοιες ένδοξες γυναίκες πώς να μη θαυμάσει και αναφωνήσει ο ειδωλολάτρης φιλόσοφος Λιβάνιος: «Βαβαί, οἷαι παρὰ χριστιανοῖς γυναῖκες εἰσίν!»

Υπάρχουν σήμερα Εμμέλειες, Νόννες, Ανθούσες; Η απάντηση είναι καταφατική! Είναι όλες αυτές οι ορθόδοξες μητέρες που αγωνίζονται καθημερινά να μεγαλώσουν τα παιδιά τους «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου». Δε μεριμνούν μόνο για την ευπορία και ευζωία των παιδιών τους. Δεν αγωνίζονται μόνο για το πώς θα τους χτίσουν σπίτια και θα τους αφήσουν κληρονομιές. Αυτά είναι όμορφα, αλλά είναι μόνο για αυτή τη ζωή. Και όπως καλά γνωρίζουμε, μία ῥοπὴ καὶ ταῦτα πάντα θάνατος διαδέχεται. Πόθος τους τρανός λοιπόν, θα πρέπει να είναι να αποκτήσουν τα τέκνα τους χριστιανικές αρετές, να έχουν καλούς τρόπους, να θησαυρίσουν έργα αγάπης. Και πώς θα το κατορθώσουν αυτό; Οδηγώντας τα στο Χριστό, όχι μόνο από παιδική ηλικία, ούτε από βρεφική ηλικία, αλλά από μητρός κοιλίας και γνωρίζοντας πως η αγιότητα των γονέων είναι η καλύτερη αγωγή ἐνΚυρίῳ, όπως έλεγε και ο γέροντας Πορφύριος. Ακτινοβολείς Χριστό, το ίδιο θα κάνει και το παιδί σου αργά ή γρήγορα.

Και αν τα παιδιά φαίνονται απρόθυμα να ακολουθήσουν τη μακαρία οδό; Τότε τι κάνει η ορθόδοξη μάνα; Μα φυσικά κάνει το θέμα της, θέμα προσευχής! Λάδι και δάκρυ χρειάζονται τα παιδιά μας λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Με λάδι και δάκρυ δε χάνονται ποτέ! Ας θυμηθούμε το παράδειγμα της Αγίας Μόνικας, η οποία δεκαεπτά ολόκληρα χρόνια προσευχόταν για να γυρίσει στο δρόμο της αληθείας ο υιός της, Ιερός Αυγουστίνος.

Αυτή είναι η ορθόδοξη μητέρα! Αυτή που δεν τη νοιάζει το «εγώ» της και το φαίνεσθαι του κόσμου. Αυτή που αγωνίζεται μέχρις εσχάτων και που η αγάπη της νικάει ακόμα και τον ίδιο το θάνατο! Ναι, και τον ίδιο το θάνατο μας επιβεβαιώνει ο πατήρ Σεραφείμ Ρόουζ με ένα συγκλονιστικό πραγματικό περιστατικό: ήταν κάποτε ένας βοσκός, άγριος και αντικοινωνικός, κακότροπος, θηρίο ανήμερο θα λέγαμε. Από κάποιο σημείο στη ζωή του και μετά αποφάσισε να απομονωθεί με τα λιγοστά του ζώα στην κορφή ενός βουνού, περιμένοντας το τέλος του. Και όταν πράγματι κατάλαβε ότι πλησιάζει ο θάνατός του, ξάπλωσε στο κρεβάτι του και περίμενε το τέλος. Ξαφνικά, χτύπησε η πόρτα και εμφανίστηκε μπροστά του ένας ιερέας. Εκείνος όταν τον είδε, αφήνιασε. «Να φύγεις! Ποιός σε κάλεσε;» φώναζε. Μάταια προσπαθούσε να τον πείσει ο ιερέας για το λόγο που είχε πάει εκεί και αφού δεν μπόρεσε να τον πείσει με τίποτα, του είπε: «Αλήθεια σου λέω με κάλεσε αυτή η γυναίκα!» «Ποια γυναίκα;» τον ρώτησε ο άντρας. «Αυτή η γυναίκα που έχεις τη φωτογραφία της πάνω από το κρεβάτι σου!» Συγκλονισμένος ο άντρας ξέσπασε σε λυγμούς. «Μα αυτή είναι η μάνα μου και έχει πεθάνει εδώ και τριάντα χρόνια!» Ήταν η ψυχή της μάνας που πέρασε τα σύνορα, νίκησε ακόμα και τον ίδιο το θάνατο για να βρει τον ιερέα και να τον παρακαλέσει να σώσει και την ύστατη ώρα την ψυχή του παιδιού της. Εκείνος ο άνθρωπος δεν πρόλαβε να κάνει πολλά, πρόλαβε μόνο να πει «ἥμαρτον Κύριε!», να κοινωνήσει των Αχράντων Μυστηρίων και να παραδώσει την ψυχή του. Όπως βλέπουμε, δεν έχει σύνορα η μητρική αγάπη. Μπορεί να νικήσει τα πάντα, ακόμη και το θάνατο.

Ας μας ελεήσει ο Κύριος αδελφοί μου, την ημέρα της Κρίσεως να σταθούμε μπροστά Του με ταπείνωση και γενναίο φρόνημα και να αναφωνήσουμε: «ἰδού ἐγώ και τάπαιδία ἅ μοι ἔδωκας» αλλά να αξιωθούμε να ακούσουμε και από το δικό Του στόμα: «εὖ, δούλη ἀγαθή καὶ πιστή! …εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου σου» Αμήν!

Σας ευχαριστώ από καρδιάς!

(Ομιλία της πρεσβυτέρας Αγαθής Μάγγανου-Χριστοδούλου σε εκδήλωση με την ευκαιρία της εορτής της «Υπαπαντής του Κυρίου» και προς τιμήν της Ορθοδόξου Χριστιανής Μητέρας, στο ενοριακό κέντρο του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Λιβαδειάς)
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας: κα Δήμητρα Γκούτη-φιλόλογος
http://synodoiporia.blogspot.gr/2013/02/blog-post_237.html